Sắp có khung vị trí việc làm mới cho đội ngũ công chức

Xây dựng khung vị trí việc làm thống nhất

Bộ Tư pháp đang thẩm tra dự thảo Nghị định quy định về vị trí việc làm công chức do Bộ Nội vụ xây dựng. Đây là văn bản có vai trò định hình toàn bộ quá trình triển khai Luật Cán bộ, công chức 2025, vốn đặt trọng tâm vào đổi mới tuyển dụng, đánh giá và sử dụng công chức theo năng lực thực chất.

Dự thảo lần này kết cấu lại toàn bộ hệ thống vị trí việc làm, hướng tới một khuôn khổ thống nhất, đồng bộ từ Trung ương đến địa phương. Thay cho cơ chế mỗi bộ ngành tự ban hành hướng dẫn riêng, Chính phủ sẽ ban hành danh mục vị trí việc làm khung, kèm mẫu mô tả công việc và khung năng lực.

Khi áp dụng, các cơ quan chỉ cần căn cứ vào danh mục khung để thiết kế lại vị trí phù hợp với chức năng, nhiệm vụ và khối lượng công việc thực tế. Cách tiếp cận này tạo điều kiện để các đơn vị chủ động hơn trong quản lý biên chế.

Danh mục thống nhất dự kiến gồm 6 nhóm: vị trí lãnh đạo; chuyên môn nghiệp vụ chuyên ngành; nghiệp vụ dùng chung; hỗ trợ - phục vụ; vị trí thuộc HĐND cấp tỉnh; và công chức cấp xã.

Việc phân nhóm rõ ràng giúp các cơ quan xây dựng mô tả công việc sát với thực tiễn, đảm bảo mỗi vị trí đều có yêu cầu năng lực, tiêu chuẩn tuyển dụng và phương án bố trí ngạch phù hợp.

Nghị định về vị trí việc làm công chức sẽ được Chính phủ ban hành trong tháng 12.

Dự thảo đặt ra nguyên tắc xếp ngạch theo đúng vị trí việc làm, thay cho cơ chế ngạch - bậc vốn phụ thuộc nhiều vào bằng cấp và thâm niên. Công chức được bố trí vào vị trí nào thì áp dụng ngạch tương ứng với vị trí đó. Nếu được điều động hoặc bổ nhiệm sang vị trí có ngạch thấp hơn, vẫn được bảo lưu ngạch hiện có.

Dự thảo cũng đưa ra các tỷ lệ kiểm soát cơ cấu ngạch để bảo đảm phù hợp với tính chất từng loại hình cơ quan. Tại bộ, cơ quan ngang bộ, tỷ lệ vị trí được xếp ngạch chuyên viên cao cấp tại các vụ chuyên môn không vượt quá 40% biên chế; tại văn phòng bộ tối đa 15% và văn phòng chung tối đa 30%.

Ở cấp tỉnh, người đứng đầu cơ quan chuyên môn thuộc UBND tỉnh được xếp ngạch chuyên viên cao cấp; cấp phó được bố trí vào ngạch này không vượt quá 50% tổng số cấp phó của tất cả các cơ quan chuyên môn.

Các chức danh trưởng phòng, phó trưởng phòng, chi cục trưởng, chi cục phó và tương đương được xem xét xếp ngạch chuyên viên chính, với tỷ lệ tối đa 70% số lượng chức danh này.

Với công chức chuyên môn không giữ chức vụ lãnh đạo, tỷ lệ xếp vào ngạch chuyên viên chính được giới hạn không quá 50% tại phòng chuyên môn và 30% tại văn phòng.

Tại cấp xã, tỷ lệ tối đa công chức được bố trí vào ngạch chuyên viên chính là 30%; phần còn lại phân bổ theo ngạch chuyên viên hoặc ngạch thấp hơn. Việc quy định tỷ lệ cụ thể nhằm bảo đảm sự hợp lý về cơ cấu, tránh tình trạng đua nhau nâng ngạch vượt quá nhu cầu thực tế.

Phân cấp mạnh hơn và lộ trình hoàn thành trước năm 2027

Ngoài thay đổi cấu trúc vị trí, dự thảo còn đề xuất cơ chế phân cấp sâu hơn cho bộ ngành và địa phương trong phê duyệt vị trí việc làm và cơ cấu ngạch. Các cơ quan sẽ không phải chờ hướng dẫn chi tiết từ Bộ Nội vụ như trước, mà được quyền chủ động rà soát, điều chỉnh và phê duyệt theo nhu cầu thực tế. Điều này phù hợp với tiến trình sắp xếp đơn vị hành chính giai đoạn 2025 - 2030, trong đó số lượng đầu mối giảm nhưng yêu cầu quản lý tăng.

Hệ thống quản lý vị trí việc làm cũng sẽ được số hóa, cho phép cập nhật, chia sẻ và đồng bộ dữ liệu trên toàn hệ thống. Khi dữ liệu về vị trí, tiêu chuẩn và ngạch được liên thông, cơ quan quản lý sẽ có điều kiện xây dựng quy hoạch nhân sự, theo dõi biến động biên chế và đánh giá hiệu quả công vụ nhanh hơn, chính xác hơn.

Theo tiến độ được đề xuất, tất cả bộ ngành và địa phương phải hoàn thiện và phê duyệt lại danh mục vị trí việc làm trước ngày 31/12/2026. Việc bố trí, xếp ngạch theo vị trí phải hoàn thành trước 1/7/2027.

Với trường hợp công chức chưa đáp ứng chuẩn vị trí, cơ quan có thể bố trí tạm thời tối đa 24 tháng để hoàn thiện chuyên môn; nếu vẫn không đạt, cơ quan có thể chuyển vị trí hoặc xem xét tinh giản biên chế.

Tờ trình của Bộ Nội vụ nhấn mạnh hệ thống vị trí việc làm là điều kiện tiên quyết để triển khai cải cách tiền lương theo Nghị quyết 27. Khi bảng lương mới vận hành theo vị trí thay vì ngạch - bậc, toàn bộ mô tả công việc và yêu cầu năng lực sẽ trở thành căn cứ trực tiếp để tính lương. Do đó, dù dự thảo không làm phát sinh chi phí ngay, việc hoàn thiện hệ thống vị trí được xem là bước chuẩn bị không thể thiếu cho cải cách tiền lương trong thời gian tới.

Dự kiến, Nghị định về vị trí việc làm công chức sẽ được Chính phủ ban hành trong tháng 12.

Linh Nguyễn