'Sáng bừng' con chữ (Bài 3): Rạng rỡ niềm tin, yêu...

Khởi công xây dựng Trường nội trú liên cấp Tiểu học và THCS Tam Lư.

Sẻ chia

Sự học vùng cao. Chỉ mấy từ vậy thôi mà gợi lên biết bao ký ức chưa xa, bao cảm xúc, suy tư, trăn trở. Nhiều nơi, điểm trường vẫn chỉ là ngôi nhà tranh tre, nứa dựng tạm trên rẻo núi chon von, trong những bản, làng xa tít tắp. Khí hậu khắc nghiệt, đường sá đi lại khó khăn, cách trở, cơ sở vật chất dạy và học chưa đáp ứng được yêu cầu cơ bản...

Mùa hè, nắng chan vào lớp học. Nắng xiên qua mái cọ, mái tranh, “đổ bộ” vào từng trang sách, hắt lên gương mặt đám trẻ. Nắng thì nóng đổ mồ hôi nhưng vẫn còn hơn lúc mưa dột, nền lớp ướt nhoèn nhoẹt, chẳng biết chỗ nào mà che chắn.

Đông đến, gió lùa vào lớp học trống hơ, trống hoác, cào lên da thịt từng cơn rét căm căm. Đám trẻ co người lại trong mấy tầng áo mà chẳng có cái nào vừa vặn ôm lấy thân hình nhỏ nhắn của chúng. Đôi chân trần đã mạnh mẽ vượt qua cung đường dốc trơn trượt, lởm chởm đá cách trường cả 5 - 7 cây số cứ chốc chốc lại dụi vào nhau như đang tìm hơi ấm, dụi đến khi hai má chân đỏ tấy lên.

Thấy học sinh thiếu thốn, vất vả, các thầy, cô giáo thương đến nao lòng. Nhưng với các thầy, các cô, chuyện “cắm bản”, “bám điểm trường” cũng bộn bề những gian khó.

Thầy giáo Nguyễn Văn Chinh (47 tuổi, Trường Tiểu học Bát Mọt 1, xã Bát Mọt) lên Bát Mọt từ những năm 1998, nhận công tác ngay tại điểm trường lẻ ở thôn Phống - một trong những địa bàn đặc biệt khó khăn của xã. Ngày đó, từ thị trấn Thường Xuân cũ, thầy Chinh bắt xe ôm lên đến trung tâm xã Bát Mọt với chi phí khoảng 200 nghìn đồng, coi như “vét sạch” tháng lương cho một chặng di chuyển. Sau đó, để vào được điểm trường Phống, thầy tiếp tục đi bộ gần 6km đường rừng núi gập ghềnh, hóc hiểm.

Đường xá xa xôi, chi phí tốn kém nên thời điểm đó, có khi cả một, hai tuần thầy mới về nhà một lần. Mọi sinh hoạt của thầy và vài đồng nghiệp nam khác gói gọn trong túp nhà tranh nhỏ xiêu vẹo, được bà con trong thôn, bản dựng tạm để các thầy có chỗ nghỉ ngơi.

Khó khăn, thiếu thốn là vậy nhưng thầy Chinh không ngại khó, không sợ khổ. Cũng như rất nhiều thầy, cô giáo đã quyết tâm gắn bó với sự học vùng cao, từ sâu tận đáy lòng, điều mong mỏi và ước ao lớn nhất của thầy là học sinh trên địa bàn Bát Mọt và khắp dải biên cương Tổ quốc sẽ được học tập trong môi trường, điều kiện cơ sở vật chất tốt hơn, khang trang, kiên cố hơn. Có như vậy, hành trình vươn tới tri thức của học sinh vùng biên mới vơi bớt nhọc nhằn, gian khó. “Có cái chữ mới mong thấy được tương lai, cuộc đời mới có thể bước sang trang mới- trang đời tươi sáng” - thầy Chinh vẫn thường chia sẻ với các em học sinh của mình những lời tích cực, động viên như thế.

Dựng xây khát vọng trên đá, núi...

Miền núi - miền xuôi, vùng biên giới, hải đảo - đất liền..., phía trước và sau những gạch nối ấy là cách trở địa lý, sự chênh lệch, khoảng cách về điều kiện sống, thu nhập, tiếp cận y tế, giáo dục... Thanh Hóa có đường biên giới dài hơn 213km, tiếp giáp nước bạn Lào, trong đó có nhiều xã vùng cao còn gặp khó khăn về điều kiện sống, điều kiện học tập.

Xuất phát từ thực tiễn ấy, thời gian qua, Đảng, Nhà nước, tỉnh Thanh Hóa đã dành sự quan tâm đặc biệt, triển khai đồng bộ các giải pháp, huy động tối đa các nguồn lực để đầu tư phát triển đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, hải đảo khó khăn và chăm lo cho sự nghiệp giáo dục.

Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Thanh Hóa Nguyễn Văn Dĩnh cho biết: “Ngoài cơ chế, chính sách của Trung ương, tỉnh Thanh Hóa cũng thường xuyên giành ngân sách để đầu tư hạ tầng, cơ sở vật chất giáo dục vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa. Cùng với đó, từ ngày 1/5/2025, học sinh vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi được hưởng chính sách mới theo Nghị định số 66/2025/NĐ-CP thay thế Nghị định số 116/2016/NĐ-CP ngày 18/7/2016. Về đội ngũ giáo viên, Sở Nội vụ đã có văn bản gửi tất cả các bậc học trong toàn tỉnh triển khai tuyển dụng giáo viên theo Nghị định số 111/2022/NĐ-CP của Chính phủ nhằm nỗ lực khắc phục tình trạng thiếu giáo viên. Tuy nhiên, do hạn chế về nguồn lực nên việc đầu tư hạ tầng giáo dục, điều kiện cơ sở vật chất dạy và học ở nhiều xã vùng cao trên địa bàn tỉnh còn gặp khó khăn, chưa đáp ứng yêu cầu cơ bản”.

Thực hiện Thông báo kết luận số 81-TB/TW ngày 18/7/2025 của Bộ Chính trị về chủ trương đầu tư xây dựng các trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học, THCS tại 248 xã biên giới đất liền, tỉnh Thanh Hóa đã chủ động tiến hành khảo sát, lập danh mục đầu tư 21 công trình trường nội trú liên cấp với tổng mức đầu tư khoảng 1.590 tỷ đồng. Trong đó, 6 trường thuộc các xã Bát Mọt, Sơn Thủy, Tam Thanh, Tam Lư, Na Mèo, Yên Khương được khởi công trong năm 2025 với tổng mức đầu tư khoảng 767 tỷ đồng. 15 công trình sẽ thực hiện đầu tư trong năm 2026 với tổng mức đầu tư 823 tỷ đồng. Sau khi danh mục được phê duyệt, tỉnh tiếp tục phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành Trung ương, tập trung chỉ đạo ngành chức năng, cơ quan, đơn vị hoàn thiện hồ sơ, thủ tục pháp lý, giải phóng mặt bằng, lựa chọn nhà thầu... để khẩn trương triển khai, hoàn thành các dự án.

“Việc xây dựng đồng loạt các trường phổ thông nội trú liên cấp tại các xã biên giới đất liền là sự kiện mang ý nghĩa chính trị, xã hội và nhân văn sâu sắc, hướng tới mục tiêu thu hẹp khoảng cách, bình đẳng trong tiếp cận giáo dục, đóng góp vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng - an ninh tại vùng biên giới - nơi được xem là “phên dậu” của Tổ quốc. Các dự án khi hoàn thành, đưa vào sử dụng sẽ là dấu ấn đặc biệt trong sự nghiệp giáo dục tỉnh nhà và cũng là dấu mốc quan trọng mở ra hành trình mới cho giáo dục vùng cao xứ Thanh”, ông Dĩnh chia sẻ.

Những ngày này, dư âm của sự kiện khởi công xây dựng các ngôi trường phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và THCS khiến niềm vui ánh ngời trên đôi mắt, nụ cười của đông đảo giáo viên, học sinh, phụ huynh và bà con Nhân dân các xã Yên Khương, Tam Thanh, Tam Lư, Na Mèo.

Người già nói với nhau những lời gan ruột: “Rồi tương lai của con trẻ nơi này sẽ khác”. Các thầy cô nhìn học trò thân yêu của mình với ánh mắt chất chứa niềm hy vọng.

Từ kinh nghiệm, trải nghiệm giáo dục thực tiễn, thầy Vũ Thế Hậu, Hiệu trưởng Trường Tiểu học Bát Mọt 1, đưa ra nhận định: “Trường liên cấp giúp học sinh không phải di chuyển xa hoặc chuyển trường nhiều lần, giảm tỷ lệ bỏ học, đặc biệt ở các em học sinh dân tộc thiểu số. Đây là giải pháp thiết thực để thu hẹp chênh lệch, khoảng cách trong tiếp cận giáo dục. Mô hình trường liên cấp giúp sử dụng hiệu quả cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân sự và kinh phí. Công tác quản lý – điều hành thuận lợi hơn, từ đó tạo ra sự linh hoạt trong tổ chức các hoạt động dạy học và giáo dục; học sinh được học tập trong một môi trường đồng bộ, liên thông từ bậc tiểu học đến THCS. Sự thống nhất về chương trình, phương pháp và đội ngũ giúp hạn chế đứt quãng trong quá trình học, từ đó nâng cao chất lượng dạy – học”.

Còn các em học sinh, đối tượng trung tâm mà chính sách hướng đến, đang náo nức chờ ngày được học tập trong các lớp học kiên cố, ăn những bữa cơm nóng sốt, ngủ những giấc trưa an lành trong ngôi trường khang trang, hiện đại, an toàn.

Em Lữ Thị Kim, học sinh lớp 6A, Trường THCS Tam Lư hào hứng chia sẻ: “Trường mới được xây dựng, em và các bạn sẽ không còn phải đi học mỗi ngày; bố mẹ và thầy cô sẽ không phải vất vả, lo lắng quá nhiều cho chúng em mỗi khi trời mưa, bão. Em và các bạn rất vui, rất mong chờ trường sớm được hoàn thành, đưa vào sử dụng”.

“Từng ngôi trường mới sẽ là nơi gieo con chữ, ươm mầm tri thức, thắp sáng ước mơ, hiện thực hóa khát vọng; là biểu tượng của tinh thần đoàn kết toàn dân tộc, tình cảm, trách nhiệm của Đảng, Nhà nước, của Nhân dân đối với đồng bào, với vùng phên dậu của Tổ quốc”, lời Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính phát biểu tại điểm cầu chính (Trường Phổ thông nội trú liên cấp Tiểu học và THCS Yên Khương) trong buổi lễ khởi công đồng loạt xây dựng các trường học phổ thông nội trú liên cấp tiểu học và THCS tại các xã biên giới đất liền khiến trái tim mỗi người dân xứ Thanh nói riêng, Việt Nam nói chung rưng rưng niềm xúc động.

Những ngôi trường phổ thông nội trú liên cấp không chỉ mang đến niềm hy vọng cho giáo dục vùng cao bừng sáng. Hơn hết đó còn là công trình của ý Đảng – lòng dân, biểu tượng đẹp của tinh thần, ý chí đoàn kết, giá trị văn hóa cốt lõi và truyền thống quý báu của dân tộc Việt Nam. Mọi khoảng cách, trong đó có khoảng cách tiếp cận giáo dục sẽ dần được thu hẹp, lấp đầy nếu cả hệ thống chính trị chung sức đồng lòng, nêu cao tinh thần, trách nhiệm nỗ lực vì mục tiêu chung.

Bài và ảnh: Hương Thảo