Sàn thương mại điện tử Đông Nam Á: Shopee áp đảo, Lazada báo lãi

Sàn nội địa đang biến mất khỏi bản đồ TMĐT Việt Nam. Ảnh: Phương Lâm.

Công ty nghiên cứu Momentum Works vừa công bố báo cáo thị trường thương mại điện tử (TMĐT) năm 2024, hé lộ tổng giá trị giao dịch hàng hóa (GMV) tại khu vực Đông Nam Á đạt 128,4 tỷ USD, tăng 12% so với năm trước. Dù tốc độ tăng trưởng đã chậm lại, xu hướng này phản ánh bước chuyển chủ động sang chiến lược tăng trưởng hợp lý và bền vững hơn từ các "ông lớn".

Trong đó, Thái Lan (23,5 tỷ USD) và Malaysia (11,5 tỷ USD) nổi lên là 2 thị trường có tốc độ tăng trưởng mạnh nhất, lần lượt đạt 22% và 20%. Việt Nam (16 tỷ USD) Philippines (16 tỷ USD) và Singapore (4,9 tỷ USD) cũng ghi nhận mức tăng trưởng 2 chữ số.

Trong khi đó, Indonesia vẫn là thị trường TMĐT lớn nhất khu vực, chiếm 44% thị phần với quy mô 56,5 tỷ USD. Nhưng, mức tăng trưởng chỉ đạt 5% do quá trình sáp nhập giữa các nền tảng.

Shopee và phần còn lại

Shopee tiếp tục dẫn đầu khu vực với 52% thị phần, nhờ nâng cấp hạ tầng và cải thiện hiệu quả kiếm tiền từ người bán. TikTok Shop đẩy mạnh mở rộng nhưng giữ nhịp độ kiểm soát, đồng thời hoàn tất quá trình tích hợp với Tokopedia.

Trong khi đó, Lazada ghi nhận sự ổn định về GMV và lần đầu đạt lợi nhuận EBITDA dương, nhờ tập trung vào danh mục hàng hóa chất lượng cao và đẩy mạnh đầu tư vào công nghệ AI.

Lần đầu tiên, Momentum Works đưa vào thống kê giá trị giao dịch từ các kênh ngoài nền tảng như website thương hiệu (brand.com), nhà bán lẻ đa thương hiệu, nền tảng xã hội và thương mại qua WhatsApp, với tổng GMV ước đạt 16,8 tỷ USD. Khi cộng gộp cả 2 nhóm, tổng GMV toàn khu vực đạt 145,2 tỷ USD, tương ứng với tỷ lệ thâm nhập thị trường ở mức 12,8%.

Trong năm qua, thị trường Đông Nam Á xử lý trung bình 43,6 triệu đơn hàng TMĐT mỗi ngày, gần tiệm cận với quy mô của thị trường Mỹ. Riêng 3 nền tảng Shopee, Lazada và TikTok Shop chiếm tới hơn 90% sản lượng đơn hàng qua nền tảng.

Tính riêng tại Việt Nam, thị trường TMĐT vẫn là sân chơi của 3 nền tảng chính là Shopee, Lazada và TikTok Shop. Trong đó, Shopee đang thâu tóm 65% GMV (khoảng 10,4 tỷ USD), TikTok Shop nắm 28% (4,5 tỷ USD), Lazada là 6% (1 tỷ USD) còn Tiki là 1% (gần 200 triệu USD).

Theo Momentum Works, tỷ trọng thị phần dựa trên GMV không phải là thước đo thành công chính. Cần xét thêm các yếu tố khác như tần suất mua hàng, giá trị đơn hàng, tương tác chất lượng để có bức tranh đánh giá toàn diện hơn.

Thực tế, mỗi “ông lớn” lại áp dụng một định hướng riêng. Trong khi các nền tảng như TikTok Shop vẫn sẵn sàng “đốt tiền” để mở rộng thị phần, một số nền tảng như Lazada hướng tới việc tăng trưởng bền vững và tập trung vào đa dạng hóa sản phẩm chất lượng cao, mang đến lợi nhuận lâu dài.

Doanh số đến từ thương hiệu vẫn thấp

Hình thức mua sắm qua livestream mang về 17,6 tỷ USD trong năm 2024, tương đương 14% GMV nền tảng. Khi cộng thêm mô hình video commerce, 2 định dạng này hiện chiếm khoảng 20% tổng giao dịch, cho thấy sự thay đổi đáng kể trong hành vi người tiêu dùng.

Tỷ trọng GMV đến từ các thương hiệu trên nền tảng mới đạt dưới 30%, thấp hơn nhiều so với con số trên 50% tại Trung Quốc. Các chuyên gia Momentum Works xem đây là dư địa lớn cho tăng trưởng trong tương lai.

Trong khi đó, các thương hiệu Trung Quốc quay lại khu vực với cách tiếp cận bài bản hơn, sản phẩm cải tiến rõ nét và chiến lược nội địa hóa tốt hơn, ghi nhận tăng trưởng trong nhiều ngành hàng chủ chốt.

Momentum Works ước tính nếu được ứng dụng mạnh mẽ, AI có thể mang lại thêm 131 tỷ USD GMV cho khu vực từ nay đến năm 2030 thông qua việc tối ưu trải nghiệm người dùng, khám phá sản phẩm, logistics và chính sách giá.

Minh Khánh