Sách giáo khoa điện tử: Đảm bảo không chứa các liên kết hay nội dung độc hại, phản cảm

Bộ GD-ĐT công bố dự thảo Thông tư ban hành quy định về tiêu chuẩn, quy trình chuyển thể và tổ chức thẩm định SGK điện tử. Ảnh minh họa

Đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn

Bộ Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) vừa công bố dự thảo Thông tư ban hành quy định về tiêu chuẩn, quy trình chuyển thể và tổ chức thẩm định SGK điện tử biên soạn theo chương trình giáo dục phổ thông để lấy ý kiến góp ý rộng rãi của các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Việc ban hành dự thảo Thông tư được căn cứ theo Luật Giáo dục ngày 25/11/2019 quy định: "SGK triển khai chương trình giáo dục phổ thông, cụ thể hóa yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông về mục tiêu, nội dung giáo dục, yêu cầu về phẩm chất và năng lực của học sinh; định hướng về phương pháp giảng dạy và cách thức kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo dục; nội dung và hình thức SGK không mang định kiến dân tộc, tôn giáo, nghề nghiệp, giới, lứa tuổi và địa vị xã hội; SGK thể hiện dưới dạng sách in, sách chữ nổi Braille, sách điện tử".

Việc biên soạn SGK điện tử góp phần tạo ra nguồn học liệu số phong phú gắn với điều kiện cụ thể của Việt Nam và phù hợp với xu thế giáo dục tiên tiến trên thế giới, bảo đảm tốt nhất lợi ích của người học, đồng thời đảm bảo mục tiêu thúc đẩy về chuyển đổi số quốc gia và phát triển công dân số.

Về tiêu chuẩn SGK điện tử, dự thảo Thông tư quy định điều kiện tiên quyết của SGK điện tử là đáp ứng đầy đủ các tiêu chuẩn hiện hành của SGK. Nội dung SGK điện tử bảo đảm đúng với nội dung SGK bản in. Định dạng số của SGK điện tử tuân thủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn kĩ thuật hiện hành, hỗ trợ đa nền tảng (máy tính, điện thoại, máy đọc sách). Đáp ứng đầy đủ các quy định hiện hành về bản quyền, quyền sở hữu trí tuệ, quy chuẩn bảo mật, quy chuẩn về lưu chiểu.

Dự thảo Thông tư quy định, giao diện SGK điện tử phải được hiển thị tối ưu trên các thiết bị khác nhau; phù hợp với sức khỏe, thị giác của học sinh các cấp học về phông chữ, cỡ chữ, màu sắc, hiệu ứng hình ảnh, âm thanh.

Định dạng của SGK điện tử phải tuân thủ các tiêu chuẩn, quy chuẩn kĩ thuật quốc gia về định dạng tệp tin cho xuất bản phẩm điện tử, phù hợp với các chuẩn mở quốc tế cho các xuất bản phẩm điện tử giáo dục hoặc các định dạng phổ biến, đảm bảo khả năng tương thích đa nền tảng quy định tại khoản 2 Điều 6 Thông tư này và hỗ trợ truy cập cho người khuyết tật.

Đặc biệt, Dự thảo cũng quy định, không chèn quảng cáo, nội dung kinh doanh, gợi ý mua sắm, giới thiệu bên ngoài vào SGK điện tử.

Đảm bảo tính ổn định, bảo mật

Theo dự thảo Thông tư, SGK điện tử có tính năng tìm kiếm, đánh dấu, ghi chú, phóng to, thu nhỏ nội dung; cho phép tương tác cơ bản (chọn đáp án, kéo thả, nghe lặp lại, nhập văn bản,...); tính năng tích hợp và cập nhật linh hoạt, có khả năng liên kết với hệ thống quản lý học tập (Learning Management System) theo các tiêu chuẩn phổ biến, trí tuệ nhân tạo (Artificial Intelligence), công nghệ thực tế ảo (Virtual Reality),...

Đồng thời, SGK điện tử có khả năng sử dụng trực tuyến hoặc tải về khi không có kết nối internet ổn định, đảm bảo người dùng luôn sử dụng được.

Hiện nay, phụ huynh, học sinh chủ động truy cập vào trang web của Nhà xuất bản Giáo dục (hanhtrangso.nxbgd.vn) để đọc sách online miễn phí. Ảnh chụp màn hình

Về hạ tầng, dự thảo Thông tư quy định, hệ thống máy chủ lưu trữ dữ liệu đặt tại Việt Nam, có tên miền internet Việt Nam, do Bộ GD-ĐT giao cho đơn vị có chức năng theo quy định của pháp luật tổ chức vận hành, bảo trì, cập nhật định kì với sự giám sát của Bộ GD-ĐT.

Dự thảo Thông tư cũng nêu rõ, SGK điện tử phải tuân thủ các quy định của Luật Xuất bản, Luật An ninh mạng, Luật Công nghiệp Công nghệ số hiện hành. Đồng thời, tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về bảo mật và quyền riêng tư dữ liệu cá nhân.

Có các biện pháp phòng ngừa và bảo vệ khỏi các mối đe dọa an ninh mạng, đảm bảo không chứa các liên kết hay nội dung độc hại, phản cảm.

Thực nghiệm kĩ thuật, đánh giá trải nghiệm

Dự thảo Thông tư quy định, tổ chức, cơ quan, nhà xuất bản đáp ứng đầy đủ các điều kiện về xuất bản phẩm điện tử hoặc tổ chức, cơ quan khác có liên kết xuất bản với Nhà xuất bản đáp ứng các điều kiện về xuất bản điện tử được Bộ trưởng Bộ GD-ĐT giao nhiệm vụ chuyển thể SGK từ bản in sang bản SGK điện tử theo quy định của pháp luật. SGK điện tử được chuyển thể từ bản in phải đáp ứng đầy đủ các tiêu chí quy định tại dự thảo Thông tư này.

Dự thảo Thông tư nêu rõ, đơn vị chuyển thể phối hợp với các cơ sở giáo dục phổ thông tổ chức thực nghiệm kỹ thuật và đánh giá trải nghiệm người dùng trên các nhóm đối tượng học sinh, giáo viên đại diện. Báo cáo kết quả thực nghiệm bao gồm các chỉ số về độ trễ, lỗi kĩ thuật và mức độ thuận tiện trong thao tác, tính hiệu quả. Số tiết thực nghiệm tối thiểu bằng 10% tổng số tiết quy định trong chương trình giáo dục phổ thông của mỗi môn học và hoạt động giáo dục.

Đơn vị chuyển thể tổ chức chỉnh sửa, biên tập, hoàn thành bản mẫu SGK điện tử và đề nghị với đơn vị tổ chức thẩm định, thẩm định bản mẫu SGK điện tử.

Dự thảo Thông tư quy định, SGK điện tử được chỉnh sửa, cập nhật khi SGK bản in chỉnh sửa, cập nhật. Quy trình chỉnh sửa, cập nhật SGK điện tử thực hiện như quy trình chuyển thể được quy định Thông tư này, trừ quy định về thực nghiệm SGK điện tử. Trường hợp phải tổ chức thực nghiệm SGK điện tử chỉnh sửa, cập nhật do Bộ trưởng Bộ GD-ĐT tạo quyết định.

Hà Phương