Sắc màu văn hóa trên vùng cửa ngõ cao nguyên đá Đồng Văn

Uyển chuyển với điệu múa khèn của dân tộc Mông trên vùng cao nguyên đá Đồng Văn. Ảnh: Hoàng Chính

Gắn kết cộng đồng các dân tộc

Những ngày cuối tháng 11, giữa cái rét buốt của tiết trời vùng cao nguyên đá, lòng người lại rộn ràng, ấm áp và náo nức hướng về Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc xã Quản Bạ, tỉnh Tuyên Quang. Đây là ngày hội được tổ chức thường niên vào dịp cuối năm, tái hiện toàn bộ nét văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc nơi đây. Năm nay, Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc xã Quản Bạ được tổ chức trong 2 ngày 23 và 24/11, đã để lại nhiều ấn tượng tốt đẹp trong lòng nhân dân và các du khách khi đến đây.

Diện trên mình bộ quần áo truyền thống của dân tộc Dao, chị Phàn Thị Hiền, thôn Lùng Thàng, xã Quản Bạ đã tạm gác lại mọi công việc đồng áng để đến ngày hội. Với chị Hiền và nhiều phụ nữ đồng bào dân tộc thiểu số tại địa phương, ngày hội là một dịp trong năm để các chị em giao lưu, kết bạn, gắn kết tinh thần cộng đồng các dân tộc trên địa bàn xã. Chị Hiền phấn khởi chia sẻ: “Ngày hội Văn hóa, Thể thao và Du lịch các dân tộc xã Quản Bạ năm nay được tổ chức quy mô, đẹp mắt. Đến đây, chúng tôi được gặp gỡ các chị em trong xã, được giao lưu văn hóa, văn nghệ, thể thao. Quê hương tôi rất đẹp, mỗi dân tộc ở địa phương là một màu sắc văn hóa truyền thống riêng. Chúng tôi muốn lan tỏa giá trị văn hóa tốt đẹp đó trong cộng đồng và du khách khi đến với mảnh đất này”.

Xã Quản Bạ có diện tích trên 102km2, dân số 18.436 người, chủ yếu là đồng bào các dân tộc thiểu số như: Mông, Dao, Tày, Bố Y, Nùng... Điều này đã tạo nên một bức tranh về văn hóa truyền thống vô cùng đặc sắc, phong phú, mang nét rất riêng cho con người và mảnh đất nơi đây. Từ những bài khèn Mông rộn ràng, âm vang với những động tác múa uyển chuyển của người dân tộc Mông; trích đoạn Lễ cấp sắc đưa người xem về với miền đất xa xưa của đồng bào dân tộc Dao; những sản phẩm, sản vật, nông sản đặc trưng của địa phương được giới thiệu đến du khách trong nước và quốc tế. Đặc biệt, hương vị ẩm thực bản địa đã thực sự chạm tới vị giác của mỗi người khi đến với ngày hội: Độ nóng hổi thơm mùi lúa nếp mới trên gánh xôi ngũ sắc; vị đậm đà beo béo khói nghi ngút từ những bếp thắng cố; hay thịt gác bếp, lạp sườn, gà đen, lợn cắp nách... Tất cả đã làm nên bức tranh văn hóa truyền thống trong cuộc sống hằng ngày của cộng đồng các dân tộc ở Quản Bạ.

Tại ngày hội, người dân và du khách còn được tham gia những môn thể thao truyền thống, trò chơi dân gian như: Đẩy gậy, kéo co, leo cột, đua vịt, bịt mắt vận chuyển nông sản... Những tiếng cười nói rôm rả cả một vùng thể hiện không khí vui tươi, phấn khởi, sự gắn bó keo sơn của đồng bào ở đây. Anh Lý Đức Trung, thôn Tam Sơn 4, xã Quản Bạ bày tỏ cảm xúc: “Ngày hội thực sự là không gian giao lưu văn hóa, gắn kết mỗi người dân tại xã lại gần nhau hơn. Chúng tôi tạm quên đi sự bận rộn, sự hối hả của cuộc sống để cùng nhau chơi các trò chơi truyền thống và giao lưu với các du khách”.

Ngày hội không chỉ là sân chơi văn hóa lành mạnh, đoàn kết giữa cộng đồng dân cư trên địa bàn xã, mà còn góp phần bảo tồn, gìn giữ, phát huy và tôn vinh bản sắc văn hóa các dân tộc, giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc, củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết các dân tộc; động viên các tầng lớp nhân dân ra sức thi đua lao động sản xuất, phấn đấu hoàn thành xuất sắc các chỉ tiêu, nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Đồng thời, tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu sản phẩm đặc sản, ẩm thực địa phương đến với du khách trong nước và quốc tế. Ngày hội đã thu hút trên 4.000 lượt du khách trong và ngoài nước đến tham quan, trải nghiệm các hoạt động tại đây.

Văn hóa truyền thống tạo sức hút phát triển du lịch

Là địa phương có nhiều tiềm năng, lợi thế về danh lam thắng cảnh, văn hóa truyền thống cùng sự phát triển của lĩnh vực du lịch, thương mại đã mang đến cho vùng cửa ngõ cao nguyên đá Đồng Văn một diện mạo mới. Những con đường bê tông uốn lượn qua những cung đường trập trùng núi xám; những homestay được đồng bào bản địa giữ nguyên kiến trúc truyền thống, chỉnh trang sạch đẹp để đón khách du lịch. Chính quyền và nhân dân ở Quản Bạ luôn kiên trì bảo tồn nét văn hóa của mỗi dân tộc, tạo điểm nhấn trong phát triển lĩnh vực du lịch, thu hút đông đảo du khách đến đây tham quan, trải nghiệm, nghỉ dưỡng.

Chị Lissa, du khách đến từ nước Pháp vui vẻ nói: “Đến cao nguyên đá Đồng Văn, tôi cảm nhận được vẻ đẹp hoang sơ, kỳ vĩ của thiên nhiên, con người thân thiện. Chúng tôi được tham quan các danh lam thắng cảnh, check-in "cổng trời" Quản Bạ ở độ cao trên 1.600m; trải nghiệm cuộc sống của đồng bào bản địa tại Làng Văn hóa du lịch cộng đồng Nặm Đăm; trải nghiệm văn hóa ẩm thực và các sản phẩm du lịch thủ công... Điều đó làm cho chúng tôi thấy phấn khích và thật tuyệt vời. Qua chuyến đi đến Quản Bạ, chúng tôi có những bức ảnh đẹp, câu chuyện thú vị để kể khi về nước”.

Ngày nay, khi văn hóa truyền thống của mỗi dân tộc trên vùng cửa ngõ cao nguyên đá Đồng Văn không chỉ là bản sắc, mà còn là “tạo sinh kế” trong phát triển kinh tế. Các giá trị văn hóa đã và đang được xã Quản Bạ phát triển thành sản phẩm du lịch đặc thù: Làng Văn hóa du lịch cộng đồng thôn Nặm Đăm; nghề chạm bạc, hái lá thuốc, nghề làm hương truyền thống, Lễ cấp sắc dân tộc Dao; nghề thêu, dệt vải lanh của dân tộc Mông; hay các tour trải nghiệm cuộc sống với đồng bào bản địa. Đằng sau mỗi sản phẩm ấy là câu chuyện văn hóa từ sợi lanh của người Mông tượng trưng cho sự bền bỉ; hoa tam giác mạch không chỉ đẹp, mà còn là minh chứng cho quá trình khai phá đất đá; điệu khèn, tiếng hát giao duyên trở thành “đại sứ mềm” của vùng đất này, tất cả tạo nên bản sắc riêng khó lẫn.

Sắc màu văn hóa ở Quản Bạ không chỉ đẹp bởi sự rực rỡ của trang phục, mà còn ở âm thanh của lễ hội hay hương vị đặc trưng của ẩm thực. Đó còn là vẻ đẹp của sự hòa hợp giữa quá khứ và hiện tại, giữa truyền thống và đổi mới, giữa người dân bản địa và du khách gần xa.

Hoàng Chính