Rộn ràng không khí đón Katê ở vùng đồng bào Chăm

Những ngày qua, chị Nguyễn Thúy Linh - chủ quán Coffee&homestay Hoa Sứ ở thôn Hữu Đức, xã Phước Hữu, tỉnh Khánh Hòa ngoài bán cà phê, chị còn dành thời gian trang hoàng thêm 2 phòng lưu trú cho khách du lịch trong dịp lễ hội Katê. Quán của chị Linh còn trưng bày thêm các sản phẩm đặc thù của địa phương để phục vụ du khách, như: Nước mắm, vang nho, thịt trâu 1 nắng, gà ta thả vườn và các sản phẩm từ thổ cẩm Chăm là túi đeo, túi xách, áo khoác...

Chị Linh chia sẻ, để tạo không khí vui tươi cho ngày hội Katê, xã Phước Hữu, tỉnh Khánh Hòa đã huy động gần ba trăm học sinh, đoàn viên thanh niên và hội viên phụ nữ đến từ các thôn trong xã tham gia các tiết mục múa cộng đồng. Để các buổi tập diễn ra nghiêm túc, các em học sinh đã chủ động sắp xếp thời khóa biểu hợp lý vừa đảm bảo việc học, vừa tham gia luyện tập văn nghệ phục vụ lễ hội. Dù thời tiết không thuận lợi nhưng không khí tập luyện tại sân bóng thôn Hữu Đức vẫn luôn sôi nổi và đầy nhiệt huyết.

Bà con Chăm thôn Hữu Đức làm vệ đường làng. Ảnh: T.L

"Trong những ngày qua, các chị em phụ nữ trong thôn tập trung làm vệ sinh môi trường tại các con đường trong làng, còn các em học sinh tự thu xếp việc học để chiều về tham gia tập dợt văn nghệ, để đến ngày Katê tham gia đội múa rước Y trang. Còn tại mỗi gia đình cũng dọn dẹp vệ sinh, trang hoàng lại nhà cửa, chuẩn bị bánh trái, nhất là bánh truyền thống của người Chăm. Cạnh đó, thấy nhiều làng Chăm khác cũng tập dợt đội hình múa cộng đồng, trong đó có sự đầu tư làm mới các tiết mục, nhìn thấy hay lắm luôn. Nhũng năm trước chỉ có một vài làng làm, năm nay làm đồng loạt luôn, chị Linh nói".

Không chỉ có không khí tập luyện văn nghệ, những ngày qua, các thành viên của Hợp tác xã Gốm Chăm Bàu Trúc tập trung cao độ để làm ra nhiều sản phẩm gốm kịp thời phục vụ cho du khách trong mùa Katê này.

Nghệ nhân làng gốm Bàu Trúc đang tất bật làm gốm. Ảnh: M.T

Ông Phú Hữu Minh Thuần, Giám đốc Hợp tác xã Gốm Chăm Bàu Trúc, xã Ninh Phước, tỉnh Khánh Hòa cho biết, hiện trung bình mỗi ngày có trên 1.000 lượt du khách đến làng gốm Bàu Trúc tham quan, trải nghiệm và mua sắm sản phẩm, tạo thêm sinh khí mới cho làng nghề Chăm cổ truyền, nơi được xem là một trong những điểm đến độc đáo nhất của miền Trung.

Năm nay, để tạo ấn tượng sâu sắc cho du khách đến tham quan làng gốm Bàu Trúc, ông Phú Hữu Minh Thuần đã mạnh dạn đầu tư xây dựng thêm khu trưng bày gốm Chăm Bàu Trúc, công trình không chỉ là nơi giới thiệu tinh hoa nghề gốm truyền thống mà còn là không gian văn hóa Chăm đặc sắc, kết hợp trình diễn nhạc cụ dân tộc, văn nghệ truyền thống, giúp du khách hiểu hơn về đời sống, phong tục tập quán và nỗ lực gìn giữ bản sắc văn hóa của người Chăm.

Ông Thuần cho biết thêm: "Năm nay khách rất đông, vì vậy mà HTX đầu tư thêm nhà trưng bày để phục vụ du khách trong mùa Katê này. Nếu mà đoàn du khách có nhu cầu thì cũng sẽ có đội ngũ thuyết minh tại điểm, trải nghiệm cũng như biểu diễn nhạc cụ truyền thống của người Chăm để phục vụ du khách. Khi tỉnh Khánh Hòa mới được thành lập thì chắc chắn lượng khách sẽ tăng, vì truyền thông nó kết nối được với tỉnh Ninh Thuận cũ và tỉnh Khánh Hòa mới, vì vậy mà sự lan tỏa nó rộng hơn".

Sản phẩm mới của HTX gốm Chăm Bàu Trúc. Ảnh: M.T

Lan tỏa không gian lễ hội

Còn tại tỉnh Lâm Đồng, không khí chuẩn bị đón Katê của đồng bào Chăm ở đây cũng không kém gì ở Khánh Hòa. Trong những ngày này, tại các điểm di tích như: Đền thờ Pô Nit ở xã Bắc Bình, đền thờ Pô Klaong Mơ-nai ở xã Lương Sơn, Kho mở Hoàng tộc Chăm ở xã Hồng Thái, chính quyền địa phương đã tổ chức phát động nhân dân thực hiện vệ sinh môi trường và treo cờ Tổ quốc tại hộ gia đình.

Đặc biệt, trong dịp Katê năm nay, tại tháp Pô Sah Inư ở phường Phú Thủy, tỉnh Lâm Đồng sẽ có sự thăm gia của 9 xã có đông đồng bào Chăm với nhiều hoạt động văn hóa được tổ chức để phục vụ bà con Chăm cũng như du khách gồm: Biểu diễn kèn Saranai, thi giã gạo, thi đội nước vượt chướng ngại vật, trò chơi bịt mắt đập niêu và trình diễn nghề làm gốm truyền thống, dệt thổ cẩm Chăm, đặc biệt khu trưng bày ẩm thực Chăm.

Điểm đến di tích tháp Pô Sah Inư. Ảnh: Đoàn Sĩ

Anh Trần Đức Dũng, Trưởng Ban Quản lý di tích tháp Pô Sah Inư cho biết, lễ hội Katê ở tháp Pô Sah Inư được tổ chức theo đúng phong tục tập quán của người Chăm. Các hoạt động giữa phần lễ và phần hội phải được gắn kết một cách hài hòa, tạo nên không gian lễ hội vừa trang nghiêm vừa vui tươi, lành mạnh và đoàn kết.

“Công tác chuẩn bị hiện tại cũng đã được triển khai về cơ bản. Năm 2025 là năm đầu tiên mà lễ hội Katê được tổ chức sau khi tỉnh Lâm Đồng mới được thành lập. Các hoạt động khác của lễ hội về cơ bản vẫn theo phong tục tập quán và tôn giáo tín ngưỡng của đồng bào người Chăm, đã được phục dựng và diễn ra lâu nay tại di tích tháp Pô Sah Inư. Bên cạnh đó, chúng tôi cũng tổ chức một số hoạt động đặc biệt là phần hội để phục vụ du khách khi đến tham quan, trải nghiệm", anh Dũng nói.

Katê là lễ hội truyền thống hằng năm của đồng bào Chăm. Đây không chỉ là dịp để người Chăm bày tỏ lòng biết ơn tổ tiên, tôn vinh các vị thần linh, mà còn là biểu tượng sinh động của đời sống văn hóa, tín ngưỡng và tinh thần đoàn kết cộng đồng.

Với người Chăm, mùa Katê năm nay dường như đặc biệt hơn, khi cả nước đang triển khai thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp. Đồng bào Chăm Khánh Hòa và Lâm Đồng đang lan tỏa không khí của ngày hội Katê đến từng bản làng, trung tâm văn hóa.

Qua mỗi mùa lễ hội, những giá trị văn hóa Chăm đặc sắc tiếp tục được gìn giữ, lan tỏa, góp phần làm phong phú thêm bức tranh văn hóa đa sắc màu của tỉnh Khánh Hòa và Lâm Đồng. Đây cũng là cơ hội để quảng bá văn hóa Chăm đến với du khách trong và ngoài nước, góp phần phát triển ngành công nghiệp không khói của các địa phương một cách bền vững.

Jasi/VOV-TP.HCM