Rò rỉ bản thiết kế 'siêu tăng vượt thời đại' của Liên Xô

Dựa trên các tài liệu này, nghệ sĩ 3D Gustiiz3D đã tái tạo mô hình chi tiết của loại xe được giới quân sự gọi với cái tên "T-95" – cỗ máy từng được kỳ vọng sẽ trở thành bước nhảy vọt tiếp theo trong chiến sự thiết giáp, thậm chí còn vượt xa cả T-14 Armata về mặt ý tưởng.

Bản vẽ 3D của xe tăng T-95 của Liên Xô. (Nguồn: Gustiiz3D)

Nếu được đưa vào biên chế, T-95 sẽ là mẫu xe tăng hoàn toàn mới đầu tiên của Liên Xô kể từ sau T-64 năm 1964 – chiếc xe đã khiến phương Tây lạc hậu gần hai thập kỷ nhờ pháo nòng trơn, đạn APFSDS và giáp composite tiên tiến. Từ nền tảng của T-64, Liên Xô phát triển hai dòng xe trứ danh T-72 và T-80 trong những năm 1970–1980, với các phiên bản dần mạnh hơn được đưa vào sử dụng. Ngay cả những bản xuất khẩu của T-72, dù đã bị giảm thông số, vẫn chứng tỏ khả năng vượt trội trước các xe tăng phương Tây trong chiến sự Lebanon và Iran–Iraq.

Tuy nhiên, tới thập niên 1980, sự xuất hiện của các xe tăng mới như Leopard 2 của Đức và M1A1 Abrams của Mỹ đã thu hẹp khoảng cách, buộc Liên Xô phải chuẩn bị cho một thế hệ xe tăng hoàn toàn mới. Object 195 ra đời trong bối cảnh đó, với mục tiêu thiết lập ưu thế giáp thép áp đảo từ cuối những năm 1990 hoặc đầu 2000, tương tự như cách T-64 từng làm vào những năm 1960.

Điểm nhấn nổi bật nhất của T-95 chính là pháo chính 152 mm – loại pháo cho sức xuyên giáp vượt xa tiêu chuẩn của mọi xe tăng phương Tây thời điểm đó. Về mặt bảo vệ, các tài liệu rò rỉ cho thấy mức giáp dự kiến tương đương 1.000 mm trước đạn xuyên giáp APFSDS và tới 1.500 mm trước đầu nổ lõm HEAT.

Đặc biệt, thiết kế khoang kíp lái bọc thép tách biệt hoàn toàn, điều khiển tháp pháo từ xa, mang tính cách mạng và đi trước thời đại nhiều thập kỷ. Nhờ cách bố trí này, chiều cao của xe còn thấp hơn cả T-64 – vốn đã thấp hơn đáng kể so với các xe tăng phương Tây, giúp tăng khả năng sống sót trước hỏa lực đối phương.

Xe tăng chiến đấu chủ lực T-64 do Liên Xô chế tạo. (Nguồn: MW)

T-95 từng được đánh giá là ứng viên sáng giá để trở thành mẫu xe tăng mang tính cách mạng nhất kể từ sau Chiến tranh Thế giới thứ hai và đã bước vào giai đoạn chế tạo nguyên mẫu. Dù vậy, biến cố địa chính trị lớn nhất thời kỳ hiện đại – sự sụp đổ của Liên Xô, đã khiến chương trình đột ngột dừng lại. Khủng hoảng kinh tế, suy giảm công nghiệp quốc phòng và năng lực công nghệ khiến Nga không thể hoàn tất dự án đầy tham vọng này.

Cuối cùng, Object 195 bị hủy bỏ vào những năm 2000, khép lại giấc mơ về một siêu tăng vượt trước cả thời đại.

Năm 2015, Nga trình làng T-14 Armata – một thiết kế thế hệ mới thừa hưởng nhiều ý tưởng từ Object 195, như khoang kíp lái bọc thép và tháp pháo điều khiển từ xa. Tuy nhiên, Armata được xem là phiên bản "rút gọn". Sự chậm trễ kéo dài trong chương trình T-14 khiến tương lai của nó ngày càng bất định, trong khi T-95 lẽ ra đã đi vào biên chế từ 25 năm trước, vẫn chỉ tồn tại trong ký ức và bản vẽ.

Trong lúc Nga loay hoay với Armata, Trung Quốc đã vươn lên giành lợi thế với xe tăng Type 100 được đưa vào sử dụng, còn Mỹ và Hàn Quốc cũng đang chuẩn bị bước vào thế hệ thiết kế mới với M1E3 và K3. Nếu những chương trình này thành công, nền công nghiệp thiết giáp Nga sẽ đứng trước nguy cơ bị các đối thủ bỏ lại phía sau.

Ngày nay, lực lượng tăng thiết giáp Nga vẫn chủ yếu dựa vào T-90M – phiên bản hiện đại hóa sâu trên nền tảng T-64. Mặc dù T-90M được đánh giá sánh ngang các mẫu phương Tây như M1A2 Abrams, ngay cả những chiếc T-72 cũ cũng đã nhiều lần chứng minh khả năng tiêu diệt Abrams trong thực chiến, nhưng điều này không thể che mờ câu hỏi then chốt: Nga có còn đủ năng lực để vượt qua di sản T-64 và tạo ra một thế hệ xe tăng mới thực sự đột phá, điều mà T-95 từng hứa hẹn?

Xuân Minh