Reuters: Mỹ tìm cách mở rộng hiện diện quân sự ở Syria trước chuyến thăm tiềm năng của Tổng thống al-Sharaa

Lực lượng an ninh Syria tuần tra trên tuyến đường cao tốc Tartous-Latakia ở tỉnh Latakia ngày 7/3/2025. Ảnh: THX/TTXVN

Trích dẫn các nguồn thạo tin, Reuters hôm 6/11 cho biết Mỹ đang tìm cách thiết lập hiện diện quân sự tại thủ đô Damascus của Syria trước khi kết thúc năm nay.

Theo kênh RT của Liên bang Nga tối 6/11, Mỹ hiện vẫn duy trì một chỗ đứng tại Syria thông qua một căn cứ gây tranh cãi ở khu vực Đông Nam, được bao quanh bởi một vùng cấm bay, mà phía Moskva cho rằng đã trở thành nơi trú ẩn an toàn cho các phần tử khủng bố.

Cả cựu Tổng thống Syria Bashar Assad – người bị lật đổ vào cuối năm ngoái – lẫn chính phủ mới do cựu thủ lĩnh thánh chiến Ahmed al-Sharaa lãnh đạo đều chưa từng cho phép sự hiện diện của Mỹ tại nước này.

Tuy nhiên, thông tin của Reuters cho hay thỏa thuận sắp tới có liên quan đến hiệp ước không xâm lược lẫn nhau giữa chính quyền mới của Syria và Israel, được Washington làm trung gian. Thỏa thuận này dự kiến sẽ thiết lập một khu phi quân sự ở miền Nam Syria.

Reuters dẫn hai nguồn tin quân sự Syria cho biết căn cứ không quân này dự kiến sẽ được sử dụng cho các hoạt động “hậu cần, giám sát, tiếp nhiên liệu và nhân đạo”, trong khi Syria vẫn giữ “toàn quyền chủ quyền” đối với cơ sở này.

Washington được cho là đang gây sức ép với Damascus để hoàn tất thỏa thuận trước cuối năm nay, cũng như trước chuyến thăm tiềm năng của ông al-Sharaa tới Mỹ.

Thỏa thuận này được cho là đã được Đô đốc Brad Cooper, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Trung tâm Mỹ (CENTCOM), thảo luận trong chuyến thăm Damascus vào tháng 9. Khi đó, cả hai bên đều đưa ra những tuyên bố mơ hồ về nội dung cuộc gặp, không bên nào đề cập đến Israel.

Văn phòng của ông al-Sharaa sau đó cho biết cuộc gặp “đã đề cập đến triển vọng hợp tác trong các lĩnh vực chính trị và quân sự nhằm phục vụ lợi ích chung và củng cố nền tảng an ninh, ổn định tại Syria cũng như trong khu vực”.

Theo RT, ông al-Sharaa, người từng lãnh đạo tổ chức thánh chiến Hayat Tahrir al-Sham (HTS) dưới bí danh Abu Mohammad al-Julani, lên nắm quyền sau khi chính phủ của ông Assad sụp đổ vào cuối năm ngoái.

Sự thất bại của ông Assad đã đẩy đất nước này vào một giai đoạn bất ổn mới, kéo dài nhiều tháng giao tranh giữa lực lượng chính phủ mới và các nhóm thiểu số.

Các phe Hồi giáo cực đoan nhiều lần tấn công vào các cộng đồng thiểu số, bao gồm người Alawite, Cơ đốc giáo, Kurd và Druze.

Các vụ tấn công nhằm vào cộng đồng Druze đã khiến Israel tiến quân vào vùng đệm gần Cao nguyên Golan bị chiếm đóng với tuyên bố rằng động thái này là cần thiết để ngăn chặn các hành động thù địch dọc biên giới và bảo vệ cộng đồng Druze.

Kênh RT của Liên bang Nga cho biết ngay sau khi bài báo của Reuters được công bố, một nguồn tin từ Bộ Ngoại giao Syria đã bác bỏ nội dung này là “sai sự thật” trong phần bình luận với hãng thông tấn nhà nước Syria (SANA).

Nguồn tin này không nêu rõ phần nào của bài báo là sai, chỉ nói rằng “công tác đang được tiến hành để chuyển các mối quan hệ và thỏa thuận vốn được thực hiện với các thực thể tạm thời sang cho chính quyền Damascus”.

Binh sĩ Syria được triển khai tại thành phố Sweida ở miền Nam nước này. Ảnh: THX/TTXVN

Trong một diễn biến khác, Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc ngày 6/11 đã thông qua nghị quyết do Mỹ soạn thảo, dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt nhằm vào Tổng thống Syria Ahmed al-Sharaa, trước thềm chuyến thăm Nhà Trắng của ông vào tuần tới.

Văn kiện được 14 nước thành viên ủng hộ nêu rõ: “Nghị quyết quyết định đưa Ahmed al-Sharaa và Bộ trưởng Nội vụ Anas Hasan Khattab ra khỏi Danh sách trừng phạt ISIS và Al-Qaeda”. Trung Quốc bỏ phiếu trắng với nghị quyết này.

Việc chính thức dỡ bỏ các biện pháp trừng phạt đối với ông Sharaa được cho là mang tính biểu tượng, bởi các hạn chế này vẫn thường được tạm dừng mỗi khi ông ra nước ngoài trên cương vị nguyên thủ. Việc phong tỏa tài sản và cấm vận vũ khí cũng sẽ được gỡ bỏ.

Động thái trên được Syria hoan nghênh, khi Ngoại trưởng Asaad al-Shaibani viết trên mạng X: “Syria bày tỏ lòng biết ơn tới Mỹ và các quốc gia thân thiện vì đã ủng hộ đất nước và nhân dân Syria”.

Tổng thống Mỹ Donald Trump sẽ tiếp ông Sharaa tại Washington ngày 10/11, sau khi cho biết nhà lãnh đạo này “đã đạt tiến triển tích cực” trong việc thiết lập hòa bình tại Syria.

Đây sẽ là chuyến thăm Washington đầu tiên của ông Sharaa, nhưng là lần thứ hai ông tới Mỹ sau bài phát biểu lịch sử tại Đại hội đồng Liên hợp quốc ở New York hồi tháng 9 – lần đầu tiên sau nhiều thập kỷ một tổng thống Syria phát biểu tại diễn đàn này.

Thông thường, các quyết định dỡ bỏ trừng phạt được Ủy ban trừng phạt của Hội đồng Bảo an thông qua trong các phiên họp kín và phải có sự đồng thuận tuyệt đối, trong khi một cuộc bỏ phiếu toàn thể như lần này chỉ cần đa số phiếu thuận.

Phát biểu sau khi bỏ phiếu trắng, Đại sứ Trung Quốc tại Liên hợp quốc Phó Công cho biết Bắc Kinh “có những quan ngại hợp lý về vấn đề chống khủng bố, đặc biệt là liên quan tới các phần tử khủng bố nước ngoài tại Syria, và đã đề xuất nhiều sửa đổi... Tuy nhiên, Washington đã không hoàn toàn lắng nghe ý kiến của tất cả các thành viên”.

Thành Nam/Báo Tin tức và Dân tộc