Phải kiểm tra đột xuất 'rau bẩn' vào trường học, siêu thị!

Đó là chia sẻ của ông Phong tại Tọa đàm Bịt lỗ hổng "rau bẩn" vào trường học, siêu thị, do Báo Nông thôn Ngày nay/Dân Việt tổ chức, chiều 24/9.

Sản xuất rau của Hà Nội chỉ đáp ứng được 60% nhu cầu

Tọa đàm diễn ra để tìm câu trả lời cho thực trạng nhiều doanh nghiệp sơ chế gom rau trôi nổi từ chợ đầu mối rồi trà trộn với rau có nguồn gốc rõ ràng, dán tem mác an toàn để đưa vào trường học, siêu thị trên địa bàn TP. Hà Nội.

Người tiêu dùng, học sinh thay vì được sử dụng rau an toàn như cam kết, phải dùng rau trôi nổi, rau không rõ nguồn gốc tiềm ẩn nguy cơ mất vệ sinh an toàn thực phẩm. Những lỗ hổng trong quản lý an toàn thực phẩm khiến rau trôi nổi, không rõ nguồn gốc bị “hô biến” thành rau sạch, lọt vào trường học và siêu thị tại Hà Nội.

Ông Tạ Văn Tường - Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Hà Nội (NN&MT) - cho biết, mỗi năm Hà Nội sản xuất khoảng 735.000 tấn rau, đáp ứng 60% nhu cầu, phần còn lại phải nhập từ các tỉnh. Sự phụ thuộc nguồn cung bên ngoài khiến khâu quản lý thêm phức tạp, tạo kẽ hở để rau không rõ nguồn gốc trà trộn.

Trong khi đó, theo ông Nguyễn Thành Trung - Phó Trưởng phòng Chất lượng và Phát triển thị trường, Sở NN&MT Hà Nội, ngành nông nghiệp đã xây dựng hệ thống truy xuất nguồn gốc với hơn 3.000 doanh nghiệp, 11.000 sản phẩm tham gia. Tuy nhiên, việc thực hiện còn hình thức, nông dân và doanh nghiệp chưa ghi chép đầy đủ, tem truy xuất chủ yếu mang tính tĩnh, hạ tầng phần mềm hạn chế.

Sản xuất rau của Hà Nội chỉ đáp ứng được 60% nhu cầu của người dân. Ảnh minh họa.

Ở góc độ sản xuất, ông Nguyễn Văn Thuần - Phó Chi cục trưởng Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật - cho rằng Hà Nội đã hình thành nhiều chuỗi cung ứng rau an toàn, song vẫn gặp khó khăn do sản xuất nhỏ lẻ, hợp tác xã thiếu nhân lực quản trị, diện tích đất nông nghiệp thu hẹp. Số hợp tác xã đạt chuẩn VietGAP còn hạn chế, chưa đủ sức đáp ứng nhu cầu thực tế. Chính những bất cập này khiến việc kiểm soát nguồn gốc rau vào trường học và siêu thị chưa đạt hiệu quả, nguy cơ “rau bẩn” trà trộn vào trường học, siêu thị gây ảnh hưởng sức khỏe càng khó lường.

Hành động quyết liệt để chấm dứt “rau bẩn”

Ông Đặng Thanh Phong - Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm, Sở Y tế Hà Nội - nhấn mạnh: “Việc giám sát rau bẩn phải được thực hiện thường xuyên bởi ban phụ huynh và ban chỉ đạo an toàn thực phẩm địa phương, thông qua cả hình thức định kỳ và đột xuất. Tinh thần chung là kiểm tra đột xuất, sai đến đâu xử lý đến đó”.

Theo ông Phong, Hà Nội đã ban hành nhiều văn bản như Kế hoạch 210, Quyết định 53, Hướng dẫn 02, các công văn 51, 52… nhằm siết chặt an toàn bếp ăn bán trú. Quy định yêu cầu đơn vị cung cấp phải có hồ sơ pháp lý đầy đủ, nhân viên được tập huấn thường xuyên, nguyên liệu tuyệt đối tuân thủ Luật An toàn thực phẩm. Bên cạnh đó, các đoàn kiểm tra liên ngành được tổ chức thường xuyên, nếu phát hiện vi phạm sẽ xử phạt hành chính, đình chỉ hoạt động, thậm chí chuyển cơ quan công an xem xét hình sự.

Ông Đặng Thanh Phong - Chi cục trưởng Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm, Sở Y tế Hà Nội.

Đại diện ngành giáo dục, bà Trần Thị Thu Hà - Trưởng phòng Chính trị tư tưởng và Công tác học sinh sinh viên, Sở Giáo dục và Đào tạo Hà Nội - cho rằng việc đảm bảo an toàn thực phẩm cho các bữa ăn học đường luôn được ưu tiên hàng đầu. Các trường buộc phải công khai nguồn gốc thực phẩm qua mã QR, hồ sơ nhà cung cấp, đồng thời thành lập tổ công tác an toàn thực phẩm có phụ huynh tham gia. Chính hiệu trưởng phải chịu trách nhiệm toàn diện về bữa ăn bán trú.

Từ góc độ bảo vệ người tiêu dùng, bà Trần Thị Dung - Phó Chủ tịch Hội Bảo vệ Người tiêu dùng Việt Nam - chỉ rõ: Lỗ hổng lớn nằm ở hệ thống quản lý còn rời rạc, thiếu sự phối hợp nhịp nhàng từ sản xuất, thu mua đến phân phối. “Hà Nội có đủ năng lực để quản lý, vấn đề là có tổ chức lại hay không. Nếu làm nghiêm túc, chỉ sau 3 năm chúng ta sẽ có rau sạch”, bà nhấn mạnh.

Bà Dung kiến nghị phải đào tạo lại toàn diện từ cán bộ quản lý đến nông dân, ứng dụng công nghệ số để truy xuất nguồn gốc, thậm chí mời chuyên gia quốc tế hỗ trợ. Cùng với đó, cần xử lý nghiêm tình trạng hiệu trưởng “bắt tay” với nhà cung cấp rau giá rẻ để trục lợi.

Có thể thấy, vấn đề không nằm ở chỗ thiếu quy định mà là cách thực thi còn lỏng lẻo, thiếu minh bạch. Khi “rau bẩn” vẫn có thể đường hoàng vào siêu thị, trường học - những nơi đáng lẽ phải an toàn nhất - thì niềm tin của phụ huynh và người tiêu dùng bị lung lay.

Lời giải cho bài toán này chính là sự vào cuộc đồng bộ, quyết liệt từ chính quyền, ngành nông nghiệp, giáo dục, y tế, cùng sự giám sát của phụ huynh và báo chí. Chỉ khi kiểm tra được thực hiện liên tục, sai phạm xử lý nghiêm minh, chuỗi cung ứng minh bạch và hệ thống truy xuất nguồn gốc vận hành thực chất, thì bữa ăn của học sinh, người dân mới thực sự an toàn.

Thanh Huyền