Ra quyết định nhanh nhưng không mạo hiểm - bí quyết của lãnh đạo bản lĩnh

Đây không chỉ là kỹ năng quản lý, mà là phẩm chất lãnh đạo. Người lãnh đạo bản lĩnh không chỉ giỏi phán đoán, mà còn biết thiết kế cách ra quyết định sao cho ít rủi ro nhất. Bài viết này sẽ giúp bạn khám phá bốn nguyên tắc then chốt để đưa ra quyết định vừa nhanh nhạy vừa an toàn hơn.

Làm rõ vấn đề và đặt câu hỏi đúng

Một quyết định sai thường bắt nguồn từ việc hiểu sai vấn đề. Muốn quyết nhanh mà chắc, lãnh đạo cần rèn luyện thói quen “làm rõ trước khi làm nhanh”. Đừng nhảy ngay vào giải pháp khi vấn đề chưa rõ. Hãy hỏi: “Vấn đề cốt lõi ở đây là gì?”, “Mục tiêu thật sự của quyết định này là gì?”, “Nếu không làm gì, chuyện gì sẽ xảy ra?”.

Những câu hỏi đúng giúp bóc tách vấn đề, tránh giải quyết nhầm chỗ hoặc chữa cháy tạm thời. Một nhóm lãnh đạo chuyên nghiệp thường dành 80% thời gian để hiểu vấn đề, 20% để tìm giải pháp. Đó chính là cách tiết kiệm thời gian tổng thể, vì tránh được sai sót và lãng phí về sau.

Muốn quyết nhanh mà chắc, lãnh đạo cần rèn luyện thói quen “làm rõ trước khi làm nhanh”.

Xây dựng thông tin vừa đủ để quyết định

Nhiều chủ doanh nghiệp ngại ra quyết định vì muốn “có đủ thông tin”. Nhưng thật ra không bao giờ có đủ 100%. Bí quyết là xác định “mức thông tin vừa đủ”.

Jeff Bezos từng nói: “Khi bạn có 70% thông tin, hãy quyết. Nếu đợi 90%, đã quá trễ.”

Hãy đào tạo đội ngũ thu thập dữ liệu thiết yếu nhất, không sa lầy vào chi tiết không quan trọng. Một bảng so sánh đơn giản giữa các phương án, một vài chỉ số tài chính cốt lõi, hoặc phản hồi nhanh từ khách hàng có thể đủ để ra quyết định. Người lãnh đạo bản lĩnh cần xây văn hóa “ra quyết định dựa trên dữ liệu nhỏ nhưng đủ”, thay vì tìm kiếm sự chắc chắn tuyệt đối.

Thiết kế quyết định theo kiểu “thử và điều chỉnh”

Một sai lầm thường gặp là nghĩ rằng mọi quyết định đều không thể đảo ngược. Nhưng thực tế nhiều quyết định có thể “thử nhỏ rồi mở rộng”. Hãy phân loại quyết định: đâu là “một chiều” (không thể quay lại) cần thật chặt chẽ, đâu là “hai chiều” (thử được, sửa được).

Với những quyết định hai chiều, hãy chấp nhận ra nhanh và điều chỉnh sớm. Ví dụ, thay vì tung sản phẩm mới trên toàn quốc, hãy thử ở một khu vực nhỏ. Thay vì đầu tư lớn vào dây chuyền mới, hãy thuê ngoài giai đoạn đầu. Tư duy “thử - học - điều chỉnh” không chỉ giảm rủi ro mà còn tăng tốc độ cải tiến.

Tổ chức ra quyết định theo nhóm đúng người, đúng vai trò

Nhiều doanh nghiệp nhỏ rơi vào bế tắc vì chủ muốn tự quyết hết, hoặc ngược lại: để mọi người đều có ý kiến ngang nhau. Người lãnh đạo cần xây quy trình ra quyết định rõ vai trò: ai đề xuất, ai phân tích, ai ra quyết định cuối cùng. Đừng để các cuộc họp kéo dài vô ích vì thiếu người “dám chốt”.

Đồng thời, hãy xây văn hóa phản biện an toàn: khuyến khích nhân viên chỉ ra rủi ro, nhưng không biến cuộc họp thành chê bai lẫn nhau. Một nhóm ra quyết định tốt không cần quá đông, mà cần đủ người đa góc nhìn và đủ tin cậy để dám nói thật.

Ra quyết định nhanh mà không mạo hiểm không phải là phép màu, đó là một năng lực được rèn luyện và thiết kế có chủ đích. Người lãnh đạo bản lĩnh biết làm rõ vấn đề, yêu cầu thông tin vừa đủ, chấp nhận thử nghiệm và tổ chức nhóm ra quyết định hiệu quả. Trong bối cảnh cạnh tranh khốc liệt, năng lực này chính là lợi thế chiến lược của doanh nghiệp. Nếu bạn là chủ doanh nghiệp, hãy bắt đầu thay đổi cách mình và đội ngũ ra quyết định ngay từ hôm nay để mỗi quyết định không chỉ nhanh hơn mà còn khôn ngoan hơn.

ThS. Trần Gia Thông