Quyết tâm cao nhất để 'gỡ thẻ vàng IUU' (Bài 1): Đặt lợi ích quốc gia lên trước hết, trên hết

Cán bộ Đồn Biên phòng Hoằng Trường hướng dẫn ngư dân theo dõi thiết bị giám sát hành trình trên biển.

Thay đổi nhận thức của ngư dân, chủ tàu...

Đã thành thông lệ, sau những ngày lênh đênh trên biển, các thuyền trưởng, chủ tàu trên địa bàn xã Hoằng Tiến lại tập trung về phòng họp của Đồn Biên phòng Hoằng Trường để gặp gỡ, trao đổi, rút kinh nghiệm về những sự cố xảy ra trong chuyến đi; tiếp thu những thông tin, tuyên truyền mới của cán bộ đồn trong công tác phòng, chống khai thác IUU.

Ông Nguyễn Hữu Hà, chủ tàu TH-90387 khai thác ở vùng khơi Vịnh Bắc bộ cho biết: “Mặc dù được lực lượng chức năng, địa phương đánh giá là một trong những tàu chấp hành tốt quy định về khai thác IUU, song trong một số chuyến vươn khơi chúng tôi cũng xảy ra những vấn đề như: Mất kết nối thiết bị giám sát hành trình, vượt ranh giới được quy định khai thác... Sau khi kết thúc chuyến đi biển, các thuyền trưởng, chủ tàu lại tập trung tại đồn xem hành trình của các tàu cá trong chuyến vươn khơi, để từ đó có ý thức hơn trong việc chấp hành các quy định khi hoạt động trên biển".

Suốt 4 năm qua, các buổi sinh hoạt của cán bộ Đồn Biên phòng Hoằng Trường với cộng đồng ngư dân địa phương được duy trì thường xuyên, góp phần nâng cao ý thức trong hoạt động khai thác, sản xuất của ngư dân. Tại các buổi sinh hoạt, cán bộ đồn cung cấp những nội dung và thông tin giải đáp liên quan tới Luật Thủy sản 2017; một số nội dung đáng chú ý trong quy định về chống khai thác IUU của EC; mức phạt theo Nghị định số 37/2024/NĐ-CP, Nghị định số 38/2021/NĐ-CP của Chính phủ (thay thế Nghị định 42/2019/NĐ-CP của Chính phủ về việc quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thủy sản). Đồng thời, cung cấp thông tin liên hệ, hướng dẫn ngư dân kỹ năng xử lý khi gặp sự cố hoặc phát hiện các hoạt động vi phạm trên biển.

Thiếu tá Lê Thanh Tùng, Phó trưởng Đồn Biên phòng Hoằng Trường cho biết: “Đồn đã phát huy tốt vai trò và thực hiện có hiệu quả công tác phòng, chống khai thác IUU; triển khai công tác tuyên truyền cho các chủ phương tiện và thuyền viên nắm và chấp hành nghiêm các quy định về phòng, chống khai thác IUU. Nhờ đó, việc kiểm soát lưu động, kiểm tra, kiểm soát tàu thuyền tại địa phương được tổ chức chặt chẽ, đúng quy định, giúp cộng đồng ngư dân hiểu, làm đúng trách nhiệm, nghĩa vụ trong hoạt động chống khai thác IUU với phương châm đặt lợi ích quốc gia lên trước hết, trên hết”.

Tỉnh Thanh Hóa có 6.267 tàu cá, hơn 23.500 lao động hoạt động trong nghề biển. Nhằm động viên, hỗ trợ nhau trong việc thực hiện chống khai thác IUU, cùng với ngư dân trên cả nước tháo gỡ cảnh báo “thẻ vàng”, ngư dân trong tỉnh đang có nhiều mô hình hoạt động rất đáng được nhân rộng như mô hình hoạt động theo hình thức tổ, đội hợp tác.

Theo thống kê của ngành nông nghiệp, trên địa bàn tỉnh đã thành lập được 389 tổ đoàn kết trên biển, với 1.975 tàu cá tham gia. Các địa phương cũng duy trì 11 HTX, 3 tổ cộng đồng và 1 hội nghề cá và 2 nghiệp đoàn nghề cá tại xã Vạn Lộc và phường Sầm Sơn. Các tổ, đội khai thác hải sản xa bờ kết hợp với bảo vệ an ninh chủ quyền vùng biển, các tàu hỗ trợ lẫn nhau trong quá trình khai thác, tìm kiếm ngư trường hoặc khi có sự cố xảy ra. Đặc biệt, trong thời gian Thanh Hóa cùng cả nước chung tay “gỡ thẻ vàng", cộng đồng ngư dân, các tổ, đội khai thác trên biển chính là cánh tay nối dài của địa phương, lực lượng chức năng trong tuyên truyền, chống khai thác IUU.

Giám đốc Ban Quản lý Cảng cá Thanh Hóa Lê Văn Thăng cho biết: "Thông qua hoạt động tuyên truyền của các ban, ngành, địa phương, đặc biệt là sự vào cuộc tích cực của cộng đồng ngư dân, đến nay các quy định về đăng ký, đăng kiểm, thông báo trước khi tàu cập cảng, rời bến; ghi, nộp nhật ký khai thác thủy sản cho Ban Quản lý cảng cá; duy trì kết nối thiết bị VMS suốt chuyến biển, không để tàu cá vượt ranh giới cho phép trên biển, được chủ tàu, thuyền trưởng chấp hành. Nhờ đó, việc giám sát của lực lượng chức năng dễ dàng hơn, góp phần đẩy nhanh tiến độ khắc phục hạn chế trong khai thác IUU của tỉnh".

... đến quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị

Khi đợt thanh tra lần thứ 5 của EC với ngành thủy sản Việt Nam càng đến gần (dự kiến trong tháng 11/2025), cùng với cả nước, tỉnh Thanh Hóa đã quyết liệt triển khai các nhiệm vụ xử lý, khắc phục những vi phạm trong hoạt động khai thác IUU tại các xã, phường ven biển. Qua rà soát của ngành chức năng, tính đến tháng 10/2025, tỉnh Thanh Hóa đã có những chuyển biến tích cực, đáng ghi nhận trong chống khai thác IUU. Song vẫn cần quyết liệt hơn trong công tác quản lý đội tàu, kiểm tra, kiểm soát, theo dõi hoạt động tàu cá; truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác, thực thi pháp luật và xử lý nghiêm những trường hợp tàu cá vi phạm.

Lực lượng biên phòng tuần tra, kiểm soát tại cửa sông, cửa lạch.

Để quyết liệt, đạt hiệu quả cao trong công tác “gỡ thẻ vàng”, trong suốt 8 năm qua, Tỉnh ủy, UBND tỉnh Thanh Hóa đã ban hành nhiều văn bản chỉ đạo các địa phương, tổ chức đoàn thể và lực lượng chức năng triển khai thực hiện và hỗ trợ ngư dân trong hoạt động khai thác. Gần đây, UBND tỉnh đã ban hành kế hoạch hành động tập trung cao điểm chống khai thác IUU và phát triển bền vững ngành thủy sản trên địa bàn tỉnh Thanh Hóa... Hệ thống văn bản này thể hiện sự sâu sát, quyết liệt và phương châm nhất quán của tỉnh trong công tác phòng chống khai thác IUU, xem đây là nhiệm vụ chính trị quan trọng hàng đầu cùng cả nước gỡ thẻ vàng EC cho ngành thủy sản.

Tại hội nghị giao ban ngày 27/10, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Mai Xuân Liêm đã nhấn mạnh: "Sau đợt thanh tra lần thứ 5 dự kiến vào tháng 11 tới, EC có đưa ra quyết định gỡ thẻ vàng Việt Nam hay không; đời sống và sinh kế của ngư dân đặc biệt là vị thế của thủy sản Việt Nam trên trường quốc tế trong tương lai như thế nào, phụ thuộc vào sự quyết tâm, quyết liệt của cả hệ thống chính trị và mỗi địa phương. Do đó, để chung tay cùng cả nước, các ngành, đơn vị, địa phương trong tỉnh tập trung thực hiện đồng bộ các giải pháp, xử lý dứt điểm các tồn tại hạn chế, vi phạm tàu cá. Đồng thời, quyết tâm thực hiện tháng cao điểm, đợt cao điểm chống khai thác IUU hiệu quả theo đúng tinh thần chỉ đạo của Trung ương và tỉnh".

Bài và ảnh: Lê Hòa

Bài 2: Thực hiện tháng cao điểm chống khai thác IUU