Quyết liệt thực hiện '5 đẩy mạnh' phòng, chống tội phạm lừa đảo trên không gian mạng

Phát biểu khai mạc hội thảo, Trung tướng, GS.TS Trần Minh Hưởng, Giám đốc Học viện CSND nhấn mạnh, Đảng và Nhà nước luôn xác định, bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội, trong đó có an ninh mạng là nhiệm vụ trọng yếu, thường xuyên, gắn chặt với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Các đại biểu tham dự hội thảo.

Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng yêu cầu chủ động phòng ngừa, kiên quyết đấu tranh với các loại tội phạm, nhất là tội phạm sử dụng công nghệ cao, tội phạm trên không gian mạng, không để bị động, bất ngờ trong mọi tình huống.

Quán triệt tinh thần đó, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết số 29-NQ/TW về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trên không gian mạng, xác định rõ không gian mạng là không gian chiến lược mới, trong đó công tác phòng, chống tội phạm mạng, tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong việc bảo đảm ổn định xã hội, bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức và công dân.

Trong những năm gần đây, nhất là kể từ sau đại dịch COVID-19, tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng đã trở thành vấn đề quan tâm hàng đầu của nhiều quốc gia trên thế giới.

Thứ trưởng Trần Quốc Tỏ phát biểu chỉ đạo tại hội thảo.

Tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng đã và đang ảnh hưởng, tác động trực tiếp tới tình hình an ninh trật tự ở Việt Nam. Theo thống kê của Bộ Công an, từ năm 2022 đến tháng 10/2025, trên phạm vi toàn quốc xảy ra khoảng 17.200 vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng với hàng trăm nghìn nạn nhân.

Trước những thách thức lớn và cấp bách đang đặt ra, hội thảo khoa học càng có ý nghĩa quan trọng trong việc cụ thể hóa các quan điểm, chủ trương của Đảng, Nhà nước thành những luận cứ khoa học và giải pháp thực tiễn, là diễn đàn để các nhà khoa học, nhà quản lý và cán bộ thực tiễn cùng trao đổi, thảo luận, bổ sung kiến nghị, giải pháp, góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng, đáp ứng yêu cầu bảo đảm an ninh, trật tự trong tình hình mới.

Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Phạm Tiến Dũng phát biểu tại hội thảo.

Tại hội thảo, Đại tá Nguyễn Thanh Hà, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự trình bày tham luận: “Thực trạng, phương thức, thủ đoạn của tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng ở Việt Nam và định hướng đấu tranh trong thời gian tới”.

Tham luận của Cục Cảnh sát hình sự cho thấy, giai đoạn từ năm 2020 đến năm 2025 đã xảy ra 24.295 vụ, gây thiệt hại gần 40 nghìn tỷ đồng. Hầu hết tội phạm lừa đảo gia tăng theo hàng năm, nhưng riêng năm 2025, tội phạm lừa đảo đã được kéo giảm hơn 20%. Các đối tượng tận dụng công nghệ mới như: Trí tuệ nhân tạo (AI), tài khoản mạng xã hội với danh tính ảo, tiền điện tử; lợi dụng chủ trương, chính sách, công tác quản lý nhà nước, tình hình chính trị - kinh tế - xã hội để xây dựng các kịch bản lừa đảo đánh đúng vào tâm lý của bị hại. Các vụ lừa đảo trực tuyến không chỉ gây thiệt hại về tài sản mà còn tác động đến tình hình an ninh tài chính, an ninh kinh tế và suy giảm niềm tin của nhân dân vào chính quyền và môi trường số.

Đại tá Nguyễn Thanh Hà, Phó Cục trưởng Cục Cảnh sát hình sự cho biết, các đối tượng ngày càng tận dụng công nghệ mới để lừa đảo.

Tuy lực lượng Công an đã thực hiện nhiều giải pháp phòng ngừa, đấu tranh với loại tội phạm này, nhưng tình hình tội phạm lừa đảo trực tuyến vẫn diễn biến phức tạp do nhiều nguyên nhân, trong đó do lợi nhuận siêu lớn, rủi ro thấp nên các đối tượng bất chấp pháp luật, ngày càng mở rộng, hình thành các “tập đoàn lừa đảo” mở rộng đến tất cả các nước trên thế giới.

Cục Cảnh sát hình sự đề ra một số giải pháp với mục đích triệt để truy vết, phong tỏa, thu hồi tài sản mà tội phạm lừa đảo chiếm đoạt, không để số tiền phạm pháp chuyển ra khỏi lãnh thổ Việt Nam…

Đồng chí Phạm Gia Bảo, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống rửa tiền khuyến cáo người dân nhiều giải pháp để phòng chống lừa đảo trên không gian mạng.

Tại hội thảo, đồng chí Phạm Gia Bảo, Phó Cục trưởng Cục Phòng, chống rửa tiền (Ngân hàng Nhà nước Việt Nam) báo cáo tham luận: “Phòng, chống tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng trong công tác phòng, chống rửa tiền”, với nhiều đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả phòng, chống rửa tiền trong thời gian tới, trong đó khuyến cáo người dân tuyệt đối không thực hiện theo yêu cầu của đối tượng dưới bất cứ hình thức nào. Không truy cập, đăng nhập vào các đường dẫn, liên kết, website, ứng dụng hoặc mở tệp đính kèm đến từ người gửi không xác định, không rõ nguồn gốc; không kết bạn và nói chuyện với người lạ, đặc biệt là những tài khoản có hình ảnh ngoại hình đẹp và bắt mắt.

Tăng cường công tác quản lý nhà nước; hoàn thiện các quy định pháp luật liên quan đến lĩnh vực viễn thông, tài chính, tiền ảo, tài sản ảo theo kịp với công nghệ ngày càng hiện đại.

Các cơ quan chức năng cần phối hợp chặt chẽ trong việc phòng ngừa và đấu tranh, chia sẻ thông tin đối với vụ việc liên quan lừa đảo, chiếm đoạt tài sản, đặc biệt là lừa đảo, chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng.

Đồng chí Nguyễn Anh Cương, Phó Cục trưởng Cục Viễn thông trình bày tham luận tại hội thảo.

Cũng tại hội thảo, đồng chí Nguyễn Anh Cương, Phó Cục trưởng Cục Viễn thông (Bộ Khoa học và Công nghệ) đã chỉ ra những tồn tại và hạn chế hiện nay như còn các sim có thông tin thuê bao đúng quy định (không chính chủ) nên không xác định được đúng người sử dụng.

Giải pháp được đại diện Cục Viễn thông đưa ra góp phần hạn chế tình trạng lợi dụng sim di động để phát tán cuộc gọi rác, tin nhắn rác, cuộc gọi có dấu hiệu lừa đảo là: Cục Viễn thông chỉ đạo các doanh nghiệp viễn thông thường xuyên, chủ động rà soát, nâng cao năng lực các hệ thống chặn lọc tin nhắn rác, cuộc gọi rác; thường xuyên giám sát, chủ động theo dõi, kịp thời cảnh báo (qua tin nhắn, tổng đài chăm sóc khách hàng của doanh nghiệp) tới người dân các chiêu thức lừa đảo tinh vi của các đối tượng phạm tội qua tin nhắn...

Thứ trưởng Bộ Công an Trần Quốc Tỏ, Phó Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam Phạm Tiến Dũng và các đại biểu tham dự hội thảo.

Cục Viễn thông chủ động tổ chức kiểm tra giám sát, đôn đốc và phối hợp với Bộ Công an tổ chức đoàn kiểm tra liên ngành kiểm tra trực tiếp tại các doanh nghiệp viễn thông di động về công tác quản lý thông tin thuê bao, xử lý sim rác (tập trung dân cư, chưa xác thực eKYC chính chủ...) của các doanh nghiệp. Từ đó làm rõ trách nhiệm của các bên (doanh nghiệp, người sử dụng) và xử lý nghiêm vi phạm xử lý nghiêm minh theo quy định như: đình chỉ phát triển thuê bao mới, báo cáo cấp có thẩm quyền xử lý...

Phát biểu kết luận hội thảo, Thứ trưởng Trần Quốc Tỏ đánh giá cao công tác phối hợp của các cơ quan đồng chủ trì hội thảo, trực tiếp là các cơ quan giúp việc, ban hành kế hoạch và chủ đề gợi ý, tổng hợp thẩm định, biên tập, in ấn kỷ yếu.

Đồng chí Thứ trưởng cũng đánh giá cao các tác giả đã có bài viết tham gia hội thảo, trong đó có 109 bài viết đã được thẩm định, lựa chọn in trong kỷ yếu và đặc biệt là các tác giả đã trình bày tham luận của mình tại hội thảo, được ban tổ chức đánh giá là tham luận chất lượng, tâm huyết và trách nhiệm.

Thứ trưởng Trần Quốc Tỏ nhấn mạnh, trên cơ sở tổng hợp các kết quả nghiên cứu, trao đổi của các chuyên gia, hội thảo đã đưa ra các sáng kiến, đề xuất, kiến nghị mang tính chiến lược nhằm kéo giảm tình hình tội phạm trong thời gian tới; đồng thời xác định những mục tiêu cụ thể, phương hướng, lộ trình có tính chất dài hạn, có giá trị rất lớn trên cả phương diện hoạch định chiến lược và triển khai biện pháp cụ thể phòng chống tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng.

Đồng chí Thứ trưởng yêu cầu, để phát huy kết quả, thành công của hội thảo, Học viện CSND chủ trì, phối hợp chặt chẽ với các đơn vị liên quan thuộc Bộ Công an, Bộ Khoa học và Công nghệ, Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tổng hợp đầy đủ, khai thác tối đa về các các bài viết và ý kiến tham luận của các đại biểu, chắt lọc biên soạn báo cáo tham mưu đề xuất, kiến nghị với cơ quan có thẩm quyền điều chỉnh bổ sung quy định, hoặc ban hành văn bản mới đảm bảo tính khả thi cao, hiệu quả thiết thực để góp phần nâng cao hiệu quả công tác phòng chống tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng.

Thực hiện có hiệu quả công tác tuyên truyền, phổ biến phương thức, thủ đoạn lừa đảo mới, hướng dẫn người dân cách thức nhận diện, kỹ năng phòng ngừa, nâng cao tinh thần cảnh giác và tước bỏ những nguyên nhân điều kiện phát sinh vi phạm.

Tăng cường mối quan hệ phối hợp thực chất, chặt chẽ, gắn bó trong phòng chống tội phạm lừa đảo trên không gian mạng trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ của mỗi bộ, ngành; duy trì chế độ giao ban định kỳ, để đánh giá tình hình, tổng kết kinh nghiệm, tháo gỡ vướng mắc và thống nhất phương hướng.

Tiếp tục phối hợp trong tham mưu, đề xuất Chính phủ trong xây dựng, hoàn thiện các văn bản quy phạm pháp luật nhằm tạo hành lang pháp lý vững chắc trong phòng chống tội phạm.

Quán triệt và thực hiện quyết liệt tinh thần “5 đẩy mạnh” theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Lễ mở ký Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng tại Hà Nội. Trong đó trọng tâm là:

Đẩy mạnh hợp tác quốc tế, thiết lập mạng lưới đối tác chặt chẽ giữa các quốc gia, tổ chức quốc tế và các tập đoàn công nghệ lớn; đẩy mạnh hoàn thiện khuôn khổ pháp lý quốc gia phù hợp với Công ước; đẩy mạnh hợp tác đầu tư vào hạ tầng kỹ thuật an ninh mạng; đẩy mạnh phát triển nguồn nhân lực chuyên trách, nâng cao năng lực điều tra, ứng phó và xử lý tội phạm mạng; đẩy mạnh tham gia khuôn khổ pháp lý quốc tế về không gian mạng.

Tinh thần “5 đẩy mạnh” là lời kêu gọi hành động chung để Công ước Hà Nội thực sự trở thành nguồn cảm hứng cho hợp tác toàn cầu, niềm tin và trách nhiệm chung trong công tác đấu tranh với tội phạm mạng nói chung và tội phạm lừa đảo chiếm đoạt tài sản trên không gian mạng nói riêng.

Nguyễn Hưng