Quỹ tín dụng nhân dân: Điểm tựa vốn cho sản xuất kinh doanh

Tạo 'đường thông hè thoáng' cho Quỹ tín dụng nhân dân hoạt động hiệu quả
Hoạt động của các Quỹ tín dụng nhân dân tiếp tục được củng cố và phát triển

Từ nguồn vốn vay của các QTDND nhiều thành viên, người dân địa phương đã mạnh dạn đầu tư sản xuất kinh doanh, chăn nuôi, trồng trọt các mô hình mới... thúc đẩy kinh tế hộ phát triển.

Nhiều thuận lợi từ cơ chế mới

Thông tư 29 được đánh giá là một bước tiến quan trọng khi tháo gỡ những rào cản tồn tại nhiều năm. Một trong những điểm được các quỹ tín dụng ghi nhận tích cực là quy định mới về việc kết nạp thành viên.

Bà Nguyễn Thị Thúy, Giám đốc QTDND An Hải (phường An Dương, TP Hải Phòng) cho biết: “Trước đây, muốn trở thành thành viên của quỹ, người dân phải chờ đến kỳ đại hội thường niên (mỗi năm một lần). Quỹ lập danh sách gửi NHNN chi nhánh tỉnh, thành phố (nơi quỹ đặt trụ sở) xem xét, phê duyệt, sau đó thành viên mới chính thức được công nhận. Quy trình này vừa mất thời gian vừa hạn chế cơ hội tiếp cận vốn của người dân. Nhưng nay, theo Thông tư 29, Hội đồng quản trị có quyền chủ động kết nạp thành viên trước, và tổng hợp danh sách kết nạp trong kỳ báo cáo tại cuộc họp Đại hội thành viên gần nhất. Nhờ vậy, việc thành viên gia nhập quỹ nhanh chóng, thuận tiện hơn nhiều.”

Tại QTDND An Hải, được thành lập từ năm 1995, đến 31/7/2025, quỹ đã có 930 thành viên. Tổng nguồn vốn đạt 75,8 tỷ đồng, trong đó huy động từ tiền gửi nhân dân 67,8 tỷ đồng, dư nợ cho vay 51,2 tỷ đồng. Đáng chú ý, quỹ không phát sinh nợ xấu. Từ đầu năm đến nay, quỹ đã cho 234 khách hàng, thành viên vay vốn, với lãi suất theo quy định của NHNN.

Người dân, thành viên tới làm thủ tục vay vốn tại quỹ tín dụng nhân dân An Hải.

Người dân địa phương đánh giá cao sự linh hoạt, kịp thời của quỹ. Bà Quản Thị Hoa, một hộ vay vốn, chia sẻ: “Mỗi lần cần vốn cho sản xuất kinh doanh, gia đình tôi chỉ mất khoảng 3 ngày là được quỹ giải ngân. Nhờ vậy, việc làm ăn không bị gián đoạn. Tôi đã nhiều lần vay vốn ở quỹ và luôn trả nợ đúng hạn.”

Nguồn vốn từ QTDND đã giúp nhiều hộ dân tại phường An Dương phát triển kinh tế, hạn chế tình trạng vay nặng lãi. Gia đình ông Lê Văn Nghĩ (tổ dân phố Nhu Kiều) là ví dụ điển hình. Từ những khoản vay ban đầu 30–50 triệu đồng để chăn nuôi gà, ông từng bước mở rộng quy mô trang trại lên hơn 5.000 con gà đẻ, nuôi cá và phát triển trang trại tổng hợp. Có thời điểm, ông được quỹ giải ngân tới 700–800 triệu đồng để đầu tư, và đều trả nợ đúng hạn.

Một trường hợp khác là bà Nguyễn Thị Hà (tổ dân phố Kiều Hạ 2). Nhờ khoản vay từ QTDND, bà đã đầu tư gần 7 sào đào cảnh với hệ thống tưới tự động, mỗi năm mang lại nguồn thu hàng trăm triệu đồng, giúp kinh tế gia đình ngày càng khấm khá.

Nhờ có quỹ nhiều nông dân, thành viên đã vay vốn để phát triển kinh tế gia đình, làm giàu chính đáng.

Theo Giám đốc Nguyễn Thị Thúy, ngoài vay vốn phục vụ sản xuất kinh doanh, những năm gần đây, nhiều hộ dân còn có nhu cầu vay để sửa chữa, xây dựng nhà cửa, nhất là khi địa phương được đầu tư xây dựng nông thôn mới kiểu mẫu với hạ tầng khang trang.

Vẫn còn những vướng mắc

Mặc dù tạo nhiều thuận lợi, Thông tư 29 khi đi vào thực tế đã bộc lộ một số bất cập như liên quan đến địa giới hành chính. Theo quy định, QTDND chỉ được hoạt động tối đa trên phạm vi 2 xã, phường, thị trấn (thứ nhất là xã- phường nơi quỹ đặt trụ sở và xã liền kề bên cạnh). Tuy nhiên, sau khi sắp xếp lại đơn vị hành chính từ 1/7/2025, nhiều xã, phường cũ đã được sáp nhập thành đơn vị mới quy mô lớn hơn (lên tới 3, 4 thậm chí 5, 6 xã phường gộp lại).

Điển hình, QTDND An Hải trước đây hoạt động trên địa bàn xã Quốc Tuấn và xã liền kề Đặng Cương. Đầu năm 2025, hai xã này sáp nhập thành phường An Hải, rồi tiếp tục hợp nhất với các phường khác thành phường An Dương. Hiện nhiều người dân tại phường mới có nhu cầu vay vốn, tham gia thành viên của quỹ nhưng chưa thể thực hiện, do còn chờ hướng dẫn từ NHNN.

Qua khảo sát, nhiều QTDND tại Hải Phòng đều kiến nghị NHNN cho phép mở rộng phạm vi hoạt động theo địa giới hành chính mới, nhằm đảm bảo quyền lợi cho người dân.

Tiếp đến là quy định về kê khai người có liên quan khi vay vốn cũng gây khó khăn. Bà Phạm Thị Kim Dung – Chủ tịch HĐQT QTDND phường An Đồng (nay là phường An Hải) phản ánh: “Người vay phải kê khai hết tất cả danh sách những người có liên quan đến mình (không chỉ vợ, chồng, con cái, mà cả anh chị em ruột hai bên nội ngoại). Nhiều trường hợp người thân ở xa, gia đình đông anh, chị, em, không tiện cung cấp căn cước công dân, khiến hồ sơ bị thiếu, làm chậm trễ quá trình giải ngân. Chúng tôi đề nghị NHNN xem xét bỏ yêu cầu kê khai anh/chị/em ruột, chỉ nên dừng ở vợ chồng, con cái để giảm bớt thủ tục không thực sự cần thiết.”

Trụ sở Quỹ tín dụng nhân dân phường An Đồng (nay là phường An Hải).

Bên cạnh đó, quy định về tổ chức đại hội thành viên cũng chưa phù hợp thực tiễn. Bà Nguyễn Thị Thúy phân tích: “Trước đây, HĐQT quỹ được chủ động lựa chọn khoảng 100 đại biểu tiêu biểu từ gần 1.000 thành viên để tham dự đại hội thường niên hàng năm. Nhưng theo Thông tư 29, đại biểu phải được bầu từ từng cụm dân cư. Riêng xã Quốc Tuấn và Đặng Cương cũ có 13 cụm, nghĩa là phải tổ chức tới 13 buổi bình bầu, vừa tốn kém vừa mất nhiều thời gian.”

Không chỉ vậy, tại Điều 16 của Thông tư còn yêu cầu mỗi đại biểu khi biểu quyết phải có phiếu riêng, sau khi biểu quyết lại phải thu hồi, kiểm kê, lưu giữ. Theo bà Thúy, quy định này nên được điều chỉnh thành: “Với những vấn đề thường niên như thông qua kế hoạch hoạt động, chỉ tiêu tài chính… chỉ cần biểu quyết giơ tay là đủ, vừa nhanh vừa minh bạch. Chỉ những nội dung quan trọng như bầu cử HĐQT hay Ban kiểm soát nhiệm kỳ mới mới cần phiếu kín”.

Thực tiễn từ hoạt động của các QTDND tại Hải Phòng cho thấy, Thông tư 29 đã đem lại nhiều đổi mới tích cực, tạo hành lang pháp lý minh bạch, hỗ trợ phát triển kinh tế cộng đồng, góp phần ngăn chặn tín dụng đen, nâng cao đời sống người dân.

Có thể thấy, Thông tư 29/2024/TT-NHNN là bước tiến lớn, “cởi trói” cho hoạt động của các QTDND, tạo điều kiện để quỹ phát triển, đồng hành cùng người dân trong phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống. Để chính sách phát huy trọn vẹn hiệu quả, cần sự điều chỉnh kịp thời từ cơ quan chức năng trong việc hướng dẫn áp dụng phù hợp với tình hình thực tế, nhất là sau sắp xếp đơn vị hành chính. Việc đơn giản hóa thủ tục vay vốn, rút gọn quy trình tổ chức đại hội thành viên... cũng là những vấn đề cần xem xét, giúp các quỹ hoạt động linh hoạt, hiệu quả hơn.

Thanh Vân