Quỹ nhà ở quốc gia: Giấc mơ an cư thành hiện thực?

Tại Hà Nội, không khó để bắt gặp những dãy biệt thự, nhà liền kề đã xây dựng xong nhưng bị bỏ hoang suốt nhiều năm. Nhiều khu đô thị từng được kỳ vọng sẽ đông vui, sầm uất, nhưng nay xuất hiện cỏ dại mọc um tùm. Đây là hệ lụy của tình trạng đầu cơ, găm giữ bất động sản. Một nguồn lực lớn bị chôn vào đất, trong khi giá nhà vẫn leo thang, vượt xa thu nhập của phần lớn người dân. Giấc mơ an cư của nhiều người cũng trở nên xa vời, ngay cả với những lao động có thu nhập cao.

Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu, Viện trưởng Viện Nghiên cứu và Phát triển thị trường tài chính và bất động sản toàn cầu, cho rằng: "Rất nhiều người dân không có khả năng để mua nhà. Điều gì dẫn đến việc giá nhà cao như thế? Tôi nghĩ có nhiều nguyên nhân. Một trong số những nguyên nhân là do giá đất ở Việt Nam quá cao. Bên cạnh đó, chi phí về nguyên vật liệu xây dựng đang tăng lên rất mạnh trong thời gian vừa qua. Thứ ba, rất nhiều nhà kinh doanh đầu cơ vì lý do lợi nhuận, đẩy giá nhà lên để có thể kiếm lời một cách nhanh chóng”.

Quỹ nhà ở quốc gia được Bộ Xây dựng dự thảo chỉ tập trung cung cấp dịch vụ cho thuê nhà, không tham gia hoạt động mua bán hay kinh doanh. Theo đó, trong giai đoạn đầu, Quỹ sẽ nhận được sự hỗ trợ từ Nhà nước với vốn điều lệ và kinh phí hoạt động ở cả cấp Trung ương và địa phương. Quỹ nhà ở quốc gia cũng được xem là giải pháp quan trọng nhằm cân đối cung – cầu, điều chỉnh cơ cấu sản phẩm bất động sản. Từ đó tác động làm giảm giá thành phân khúc nhà ở thương mại, hướng tới thị trường phát triển ổn định, lành mạnh. Đồng thời tạo nguồn lực dài hạn, bền vững cho phát triển nhà ở.

Tuy nhiên, song hành với kỳ vọng, vẫn còn những băn khoăn về nguồn vốn và cơ chế vận hành. Nhiều chuyên gia cho rằng, để bảo đảm hiệu quả lâu dài và bền vững, quỹ cần được xây dựng trên nền tảng tài chính đa dạng, huy động đồng thời từ Nhà nước, khu vực tư nhân và cộng đồng doanh nghiệp, qua đó tạo nên nguồn lực đủ mạnh cho phát triển.

“Tôi cho rằng, đây là một đề án rất tốt. Khi có quỹ hỗ trợ người dân mua hoặc thuê nhà thì có thể giúp kéo giảm giá nhà. Tuy nhiên, quỹ đó phải rất lớn và phải có vốn mồi, rồi từ đó mời gọi các nhà đầu tư, các ngân hàng, thậm chí là các nhà đầu tư nước ngoài tham gia vào quỹ phát triển để có thể đủ lực lượng tài chính”, Tiến sĩ Nguyễn Trí Hiếu nhận định.

Tiến sĩ, chuyên gia kinh tế Nguyễn Minh Phong cũng cho rằng: “Cần có sự đa dạng về nguồn vốn cho hoạt động xây dựng và phát triển quỹ nhà ở, cũng như quản trị quỹ nhà để từ đó tạo ra năng lực tài chính đủ mạnh, bao gồm cả của Nhà nước, xã hội, tư nhân, nhà phát triển. Thứ hai là cần có cơ chế để định danh rõ các tiêu chí, tiêu chuẩn đối tượng nhằm tránh thất thoát”.

Một quỹ nhà ở quốc gia vận hành theo cơ chế bền vững, luân phiên, chỉ phục vụ cho thuê thay vì mua bán, được kỳ vọng sẽ mở ra hướng đi mới trong việc bảo đảm chỗ ở cho người lao động. Nhưng để chính sách này thực sự đi vào cuộc sống, cần một khung chính sách minh bạch, vận hành hiệu quả, cùng với sự đồng hành, chung tay từ Nhà nước, doanh nghiệp và toàn xã hội.

Tuấn Nguyễn