Quy Mông chuyển mình nhờ phát triển nông nghiệp xanh

Sự ra đời của xã Quy Mông mới, trên cơ sở hợp nhất 3 xã Quy Mông, Y Can, Kiên Thành (tỉnh Lào Cai). Việc hợp nhất không chỉ là sự thay đổi về địa giới hành chính mà còn là cuộc hội tụ của những tiềm năng, thế mạnh riêng biệt, mở ra một không gian phát triển rộng lớn, hứa hẹn một tương lai thịnh vượng cho vùng đất này.

Quy Mông mới nhanh chóng định hình trở thành vùng sản xuất nông nghiệp xanh quy mô lớn, bền vững.

Sức mạnh cộng hưởng từ "thế chân kiềng"

Quy Mông ngày nay là một vùng đất rộng lớn với tổng diện tích tự nhiên gần 150km² và dân số hơn 16.000 người, trong đó đồng bào các dân tộc thiểu số như: Tày, Dao, Mường, Mông… chiếm khoảng 63%. Sự đa dạng về văn hóa và con người chính là một nguồn nội lực dồi dào, tạo nên bản sắc riêng cho vùng đất mới.

Ông Trần Ngọc Thư, Bí thư Đảng ủy xã Quy Mông cho biết, việc sáp nhập không đơn thuần là phép cộng cơ học mà đã mở ra một không gian phát triển mới, đa dạng và tiềm năng dựa trên các điều kiện tự nhiên, văn hóa - xã hội, tập quán… mà mỗi xã cũ có đặc điểm riêng, thế mạnh khác biệt.

Mỗi mảnh ghép của Quy Mông mới đều mang trong mình một giá trị độc đáo.

Nếu như xã Quy Mông cũ là nơi có vùng sản xuất nông nghiệp hàng hóa và văn hóa tín ngưỡng lâu đời, thì Y Can là cửa ngõ giao thương, công nghiệp, còn Kiên Thành là lá phổi xanh của kinh tế đồi rừng.

Quy Mông cũ tự hào với vùng nguyên liệu đao riềng (dong riềng) hơn 70ha, gắn liền với các làng nghề chế biến miến đao OCOP nức tiếng, cùng vùng trồng dâu nuôi tằm hơn 150ha.

Nơi đây còn là trung tâm văn hóa, tín ngưỡng đặc sắc với hệ thống đình, đền được xếp hạng di tích cấp tỉnh như Đình, Đền Quy Mông, tạo tiềm năng lớn cho du lịch tâm linh.

Trong khi đó, xã Y Can cũ lại sở hữu lợi thế chiến lược về giao thông. Nằm gần nút giao IC13 của cao tốc Nội Bài - Lào Cai, có tỉnh lộ 166 và tuyến đường sắt Hải Phòng - Hà Nội - Lào Cai chạy qua, Y Can trở thành đầu mối kết nối, vận chuyển hàng hóa lý tưởng.

Tiềm năng đô thị hóa tại các thôn Quyết Tiến, Thắng Lợi đang dần hình thành rõ nét cùng với quy hoạch cụm và khu công nghiệp Y Can, hứa hẹn một sự chuyển dịch cơ cấu kinh tế mạnh mẽ trong tương lai gần.

Mảnh ghép Kiên Thành, từ lâu đã được mệnh danh là "thủ phủ quế và tre măng Bát Độ" của huyện Trấn Yên trước đây. Đây là vùng trọng điểm phát triển kinh tế đồi rừng gắn với bảo vệ môi trường, là nơi sinh sống của các dân tộc Tày, Dao, Mông với những lễ hội, phong tục đặc sắc, nền tảng vững chắc để phát triển du lịch cộng đồng và trải nghiệm văn hóa.

Giữa những ruộng dâu xanh mướt bên bờ suối Nậm Lầu, chị Hoàng Thị Luyến, người dân thôn Đồng Tiến (xã Quy Mông cũ), chia sẻ: "Ngày trước mỗi xã làm một kiểu, giờ hợp nhất lại thì công việc chung thuận lợi hơn nhiều. Cán bộ xã mới năng động, xuống tận nơi hướng dẫn kỹ thuật trồng dâu, nuôi tằm, liên kết tiêu thụ với doanh nghiệp. Bà con thấy rõ lợi ích của sáp nhập: đường đi lại thuận tiện, trường lớp khang trang hơn, sản phẩm nông sản được quảng bá rộng rãi. Chúng tôi tin rằng Quy Mông mới sẽ còn phát triển mạnh hơn nữa".

Sự hợp nhất đã tạo ra sức bật mạnh mẽ, biến những tiềm năng riêng lẻ thành nguồn lực tổng hợp to lớn. Quy Mông mới nhanh chóng định hình trở thành vùng sản xuất nông nghiệp xanh quy mô lớn, bền vững.

Hiện nay, xã Quy Mông có vùng trồng quế gần 5.800ha, tre măng Bát Độ gần 2.300ha, vùng dâu tằm gần 300ha, và vùng củ riềng duy trì ổn định hơn 70ha.

Bên cạnh đó, mô hình trồng rau sạch theo tiêu chuẩn VietGAP quy mô trên 8ha đang mang lại hiệu quả tích cực. Công tác quản lý, bảo vệ rừng được đặc biệt chú trọng, đưa tỷ lệ che phủ rừng toàn xã đạt 73,7%, con số đáng tự hào cho một địa phương miền núi.

Đến nay, Quy Mông đã có 11 sản phẩm OCOP đạt từ 3 đến 4 sao, đều là sản phẩm chủ lực mang đậm bản sắc địa phương như quế, măng tre bát độ, các loại cây ăn quả có múi.

Nhiều sản phẩm đã được cấp chứng nhận VietGAP, hữu cơ và chỉ dẫn địa lý, khẳng định vị thế, chất lượng và uy tín trên thị trường. Trước khi sáp nhập, cả ba xã đều đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, với 25/30 thôn đạt nông thôn mới kiểu mẫu.

Đời sống người dân không ngừng được cải thiện, thu nhập bình quân năm 2024 ước đạt 64 triệu đồng/người/năm, minh chứng cho nền tảng vững chắc, sự đồng thuận và quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị và nhân dân.

Dọc tuyến đường mới mở nối trung tâm xã Quy Mông với cụm công nghiệp Y Can, anh Lý Văn Chấn, người dân thôn Thắng Lợi, vui vẻ nói: "Ngày trước ở đây chỉ là đường đất, xe tải đi lại khó khăn, nông sản làm ra chậm tiêu thụ. Từ khi sáp nhập và đầu tư hạ tầng, đường rộng, điện sáng, thương lái đến tận nơi thu mua quế, măng, tằm kén. Bà con phấn khởi lắm. Ai cũng thấy mình là một phần của vùng đất đang thay đổi từng ngày".

Ông Phạm Văn Hoàn, Chủ tịch UBND xã Quy Mông cho biết: "Sự hợp nhất đã tạo nên một Quy Mông mới năng động, đoàn kết và đầy khát vọng. Trên hành trình ấy, tiếng cười của người dân xen trong tiếng máy xẻ quế, tiếng tằm ăn lá dâu rì rào mỗi đêm, là minh chứng sinh động cho niềm tin và nỗ lực không ngừng vươn lên của người dân".

Từ nền tảng đã có, với định hướng rõ ràng, Quy Mông đang từng bước chuyển mình trở thành vùng nông nghiệp xanh, trung tâm công nghiệp, thương mại và điểm đến du lịch sinh thái đặc sắc của Lào Cai trong tương lai gần. Coi trong phát triển nông nghiệp xanh gắn với gìn giữ bản sắc văn hóa.

Quy Mông từ một xã thuần nông còn nhiều khó khăn trở thành địa phương năng động, từng bước khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế sẵn có.

Coi trọng phát triển nông nghiệp xanh gắn với gìn giữ bản sắc văn hóa

Những năm qua, Quy Mông đã có nhiều bước chuyển mình mạnh mẽ, từ một xã thuần nông còn nhiều khó khăn trở thành địa phương năng động, từng bước khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế sẵn có. Cơ cấu kinh tế chuyển dịch theo hướng tích cực; đời sống vật chất, tinh thần của người dân ngày càng được nâng cao; bộ mặt nông thôn ngày một khởi sắc. Trên nền tảng đó, bước vào giai đoạn 2025-2030, Quy Mông xác định rõ tầm nhìn phát triển: "Thúc đẩy tiềm năng, lợi thế, phát triển kinh tế xanh, bền vững; quyết tâm xây dựng xã Quy Mông trở thành xã phát triển khá của tỉnh vào năm 2030".

Bí thư Đảng ủy xã Trần Ngọc Thư khẳng định, với sự ổn định về chính trị, tinh thần đoàn kết trong Đảng bộ và Nhân dân, cùng với những tiềm năng về đất đai, lao động và lợi thế kết nối giao thông liên vùng, Quy Mông có đầy đủ điều kiện để phát triển bứt phá trong giai đoạn mới. "Những kết quả đã đạt được không chỉ là niềm tự hào mà còn là nền tảng quan trọng để địa phương tự tin đặt ra những mục tiêu cao hơn, hướng tới phát triển toàn diện, bền vững", ông Thư nhấn mạnh.

Trong 5 năm tới, xã sẽ tập trung phát triển dựa trên ba trụ cột chính: Nông nghiệp xanh, công nghiệp nông thôn, văn hóa du lịch cộng đồng. Trong đó, nông nghiệp vẫn là nền tảng cốt lõi, được định hướng theo hướng hiện đại, thân thiện với môi trường. Xã khuyến khích người dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất để nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Các sản phẩm chủ lực như tre măng bát độ, dâu tằm, quế sẽ được tập trung phát triển theo chuỗi giá trị, từ sản xuất, chế biến, tiêu thụ, hướng tới xây dựng thương hiệu nông sản Quy Mông vươn xa trên thị trường trong nước và từng bước tham gia xuất khẩu.

Song song với phát triển nông nghiệp, địa phương chú trọng đầu tư hạ tầng đồng bộ. Các tuyến đường liên thôn, liên xã được cải tạo, mở rộng; những khu vực tiềm năng được quy hoạch quỹ đất hợp lý để thu hút doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực tiểu thủ công nghiệp và chế biến nông sản. Việc hình thành các cụm sản xuất tập trung sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển chuỗi giá trị khép kín, góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động nông thôn, tạo thêm nhiều việc làm ổn định cho người dân địa phương.

Không chỉ dừng lại ở sản xuất, Quy Mông còn đặt mục tiêu phát huy giá trị văn hóa, di sản để tạo động lực phát triển mới. Mảnh đất này sở hữu nhiều di tích cấp tỉnh như đền Ghềnh Linh, đình Kiên Lao, đền Quy Mông, đình Kỳ Can, chùa Y Can..., gắn liền với lịch sử hình thành và phát triển của vùng đất. Xã định hướng đưa các di tích này vào quy hoạch phát triển du lịch tâm linh, trải nghiệm, kết hợp với các lễ hội truyền thống, nhằm lan tỏa giá trị văn hóa và tạo sinh kế mới cho cộng đồng dân cư.

"Thay vì để di sản 'ngủ yên', chúng tôi coi đó là một tài sản quý, là nguồn lực mềm để phát triển kinh tế - xã hội", Bí thư Trần Ngọc Thư chia sẻ. Theo đó, các hoạt động lễ hội sẽ được tổ chức gắn với quảng bá sản phẩm nông nghiệp đặc trưng, đặc biệt là các sản phẩm của vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đây sẽ là cầu nối hiệu quả giữa văn hóa và kinh tế, giữa truyền thống và hiện đại.

Đáng chú ý, trong định hướng phát triển sắp tới, Quy Mông đặc biệt chú trọng chuyển đổi số trong nông nghiệp và quản lý địa phương. Việc ứng dụng công nghệ số vào sản xuất, tiêu thụ sản phẩm và quảng bá du lịch không chỉ giúp nông dân tiếp cận thị trường rộng mở hơn, mà còn góp phần hình thành nếp sống nông thôn hiện đại, thông minh, gắn kết chặt chẽ giữa sản xuất và tiêu dùng.

Bà Hoàng Thị Năm, người dân thôn Kiên Thành, phấn khởi chia sẻ: "Trước đây, bà con chỉ trồng ngô, trồng lúa, quanh năm vất vả mà thu nhập không đáng bao nhiêu. Từ khi xã vận động chuyển sang trồng tre măng bát độ, dâu tằm rồi có doanh nghiệp bao tiêu, đời sống khấm khá hơn hẳn. Nhà tôi có hơn 1 ha tre, mỗi năm thu vài chục triệu đồng. Chúng tôi mong xã tiếp tục hỗ trợ kỹ thuật và mở rộng đầu ra để bà con yên tâm gắn bó lâu dài với cây trồng đặc sản của quê hương".

Cùng chung niềm tin vào hướng phát triển mới, anh Hoàng Văn Bình, một thanh niên người Dao ở thôn 4, đang ấp ủ dự định mở mô hình homestay kết hợp du lịch trải nghiệm. Anh nói: "Quy Mông có cảnh đẹp, có văn hóa đặc sắc, nhưng ít người biết đến. Giờ xã quy hoạch du lịch, lại có đường mới thông ra quốc lộ, chúng tôi tin rằng sẽ đón được khách từ Yên Bái, Lào Cai về. Tôi muốn giới thiệu cho du khách ẩm thực dân tộc, nghề dệt, nghề làm măng khô của người Dao mình, vừa giữ được bản sắc, vừa có thêm thu nhập".

Những ý kiến ấy phản ánh rõ sức sống mới đang lan tỏa trong từng thôn, bản. Từ thay đổi trong tư duy sản xuất đến khát vọng làm giàu từ chính quê hương, người dân Quy Mông đang chủ động cùng chính quyền thực hiện mục tiêu phát triển xanh, bền vững.

Trong giai đoạn 2025-2030, Quy Mông không chỉ hướng đến con số tăng trưởng hay những dự án hạ tầng cụ thể, mà quan trọng hơn là xây dựng một cộng đồng nông thôn năng động, sáng tạo, gắn kết và tự cường. Với sự đồng lòng của cả hệ thống chính trị và người dân, vùng đất giàu truyền thống này đang mở ra một hành trình phát triển mới, nơi quá khứ, hiện tại và tương lai hòa quyện trong khát vọng vươn lên mạnh mẽ.

Tuấn Minh