Quy hoạch phải đi trước, tránh manh mún, dàn trải khi xây dựng nông thôn mới

Ý kiến chỉ đạo trên được nêu tại kết luận của Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà tại cuộc họp về dự thảo Nghị định quy định chuẩn nghèo đa chiều quốc gia giai đoạn 2026-2030 và Báo cáo đề xuất chủ trương đầu tư Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2035.

Phó Thủ tướng Trần Hồng Hà (Ảnh: VGP).

Phó Thủ tướng yêu cầu Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn 2026-2035 cần kế thừa những kinh nghiệm, thành quả đạt được của các giai đoạn trước, tiếp tục được triển khai như một cuộc vận động để huy động sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị và mọi tầng lớp nhân dân tham gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững.

"Cấp ủy, chính quyền và nhân dân địa phương trực tiếp triển khai, lựa chọn hạng mục cần thiết để thực hiện theo tinh thần địa phương quyết, địa phương làm, địa phương chịu trách nhiệm. Trung ương đóng vai trò hỗ trợ, xây dựng cơ chế chính sách, tiêu chí và thực hiện nhiệm vụ kiểm tra, giám sát", Phó Thủ tướng lưu ý.

Việc bố trí chương trình cần có phân loại, xác định tiêu chí ưu tiên để ngân sách nhà nước tập trung hỗ trợ khu vực cần thiết, đồng thời huy động sự tham gia của người dân và doanh nghiệp.

Phó Thủ tướng nhấn mạnh cần nghiên cứu triển khai các mục tiêu, tiêu chí về lĩnh vực văn hóa, giáo dục và đào tạo, y tế, xây dựng và một số lĩnh vực có liên quan khác theo hướng không sử dụng nguồn vốn của Chương trình xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững, nhưng được thiết kế đồng bộ, bổ trợ lẫn nhau để hoàn thành mục tiêu chung của chương trình.

Thống nhất lồng ghép Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững giai đoạn tới thành một chương trình đảm bảo hiệu quả, tránh chồng chéo, tập trung nguồn lực và nâng cao hiệu quả thực hiện, Phó Thủ tướng chỉ đạo Bộ Nông nghiệp và Môi trường làm rõ việc lồng ghép, khắc phục những tồn tại trong giai đoạn trước.

Trong đó, lưu ý về vấn đề chênh lệch về kết quả xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo giữa các vùng, miền, các địa phương; nâng cao thu nhập cho người dân; bảo vệ môi trường và cải tạo cảnh quan nông thôn.

Cần nghiên cứu cơ chế phân cấp rõ ràng. Nếu các địa phương tự cân đối được ngân sách thì chủ động bố trí nguồn lực, các địa phương khó khăn sẽ được trung ương hỗ trợ trực tiếp.

Phó Thủ tướng yêu cầu Bộ tiêu chí quốc gia nông thôn mới các cấp giai đoạn 2026-2030 phải kế thừa các thành quả đạt được, đồng thời bổ sung các tiêu chí, chỉ tiêu cho phù hợp giai đoạn phát triển mới.

Bộ tiêu chí này cần hướng tới mục tiêu là nông thôn phát triển toàn diện, bền vững, đời sống người dân ngày càng được nâng cao, quán triệt, cập nhật đầy đủ các Chỉ thị, các Nghị quyết của Trung ương về giáo dục, y tế, khoa học, văn hóa xã hội.

Cần xác định lĩnh vực môi trường là một trong các trụ cột phát triển, thúc đẩy phát triển sản xuất nông nghiệp xanh gắn với thương mại, du lịch, dịch vụ nông nghiệp.

Quy hoạch phải đi trước một bước, làm cơ sở cho việc triển khai các nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới, giảm nghèo bền vững, tránh tình trạng manh mún, dàn trải, đầu tư không hiệu quả.

Đối tượng và khu vực triển khai xây dựng nông thôn mới cần được phân thành các nhóm (Vùng đồng bào dân tộc thiểu số, vùng sâu, vùng xa, khó khăn đặc thù, vùng khó khăn nhưng không thuộc khu vực dân tộc thiểu số, khu vực có điều kiện phát triển) từ đó có các chính sách, cách tiếp cận khác nhau, vừa đặt ra chỉ tiêu cao để phấn đấu, vừa có chính sách ưu tiên phân bổ nguồn lực, không thể cào bằng.

Cách làm phải xuất phát từ cơ sở, phát huy vai trò chủ thể của nhân dân. Chính sách, vốn đầu tư phải rõ ràng, phân cấp mạnh mẽ, giao quyền nhiều hơn cho địa phương để khuyến khích sự năng động, sáng tạo.

Trang Trần