Quy định và hướng dẫn thi hành Điều lệ Đảng có nhiều đổi mới đột phá

Quy định và hướng dẫn thi hành Điều lệ Đảng mới có nhiều điểm mới, trong đó có bổ sung quy định về việc tổ chức Đại hội Đảng bộ, chi bộ (ảnh minh họa)

Để bảo đảm sự hoạt động thông suốt, hiệu lực và hiệu quả của các cơ quan, tổ chức trong hệ thống chính trị hai cấp ở địa phương, ngày 26/5/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã ký ban hành Quy định số 294-QĐ/TW của Ban Chấp hành Trung ương về thi hành Điều lệ Đảng (gọi tắt là Quy định 294). Ngày 9/6/2025, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư Trần Cẩm Tú đã ký ban hành Hướng dẫn số 06-HD/TW về một số vấn đề cụ thể thi hành Điều lệ Đảng (gọi tắt là Hướng dẫn 06).

Quy định và hướng dẫn mới về thi hành Điều lệ Đảng đã cập nhật, bổ sung đồng bộ và thống nhất với các chủ trương, quy định, kết luận mới của Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư. Đặc biệt, các văn bản này thấm nhuần tư tưởng chỉ đạo của Tổng Bí thư về cuộc cách mạng sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.

Bỏ quy định về tổ chức đảng cấp huyện, xác định thẩm quyền, trách nhiệm của các cấp ủy

Một trong những điểm mới đáng chú ý và rất quan trọng của Quy định 294 và Hướng dẫn 06 là bổ sung, sửa đổi, xác định hệ thống tổ chức của Đảng được tổ chức theo đơn vị hành chính cấp xã, cấp tỉnh và cấp Trung ương.

Cấp xã gồm: xã, phường, đặc khu. Cấp tỉnh gồm tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Bỏ quy định về tổ chức đảng cấp huyện, gồm: huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, thành phố. Đồng thời, quy định và hướng dẫn cũng bổ sung nội dung thí điểm tổ chức các đảng bộ xã, phường trực thuộc tỉnh ủy, thành ủy là đảng bộ cấp trên trực tiếp của tổ chức cơ sở đảng. Cấp ủy tỉnh, thành phố quyết định tổ chức đảng ở đặc khu là cấp trên trực tiếp của tổ chức cơ sở đảng hoặc là tổ chức cơ sở đảng sau khi có ý kiến thống nhất bằng văn bản của Ban Tổ chức Trung ương.

Quy định và hướng dẫn mới về thi hành Điều lệ Đảng quy định ban thường vụ cấp ủy cấp trên trực tiếp sẽ chỉ định ban chấp hành, ban thường vụ, bí thư, phó bí thư, ủy ban kiểm tra, chủ nhiệm, phó chủ nhiệm ủy ban kiểm tra cấp ủy nhiệm kỳ khóa mới và phân bổ số lượng, chỉ định đại biểu dự đại hội đảng bộ cấp trên

Việc sửa đổi, bổ sung này là căn cứ bảo đảm nguyên tắc, cơ sở chính trị, pháp lý cho việc hợp nhất, sáp nhập, thành lập 34 đảng bộ tỉnh, thành phố mới; thành lập và thí điểm các đảng bộ xã, phường, đặc khu mới là cấp ủy cấp trên trực tiếp của tổ chức cơ sở đảng; đồng thời, kết thúc hoạt động của các đảng bộ cấp huyện, cấp xã cũ.

Quy định 294 và Hướng dẫn 06 đã bổ sung và thống nhất tên gọi các cấp bộ đảng, tổ chức đảng từ cấp trên cơ sở đến chi bộ, tương ứng với các nội dung quy định, hướng dẫn cụ thể. Đó là cấp ủy cấp trên trực tiếp của tổ chức cơ sở đảng, cấp ủy được giao quyền cấp trên cơ sở, cấp ủy được thí điểm giao quyền cấp trên cơ sở, đảng ủy cơ sở, chi bộ cơ sở, chi bộ (không phải chi bộ cơ sở). Ở các thôn, tổ dân phố chỉ được thành lập chi bộ (không phải chi bộ cơ sở), không được thành lập chi bộ cơ sở trực thuộc đảng ủy xã, phường, đặc khu.

Việc bổ sung, sửa đổi này để xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức đảng và phù hợp với thực tiễn.

Nhiều nội dung mới về tổ chức đại hội

Quy định 294 và Hướng dẫn 06 quy định về lập các cơ quan chuyên trách tham mưu, giúp việc, đơn vị sự nghiệp của cấp ủy. Theo đó, cấp tỉnh được thành lập 5 cơ quan và 2 đơn vị sự nghiệp. Cấp xã, phường được thành lập 3 cơ quan và 1 đơn vị sự nghiệp (nếu có). Đặc khu được thành lập tối đa 4 cơ quan và 1 đơn vị sự nghiệp.

Đây là những bổ sung mới, phù hợp với việc sắp xếp, hợp nhất, tinh gọn cơ quan tham mưu, giúp việc của Đảng và phù hợp với thực tiễn đảng ủy xã, phường, đặc khu.

Đối với đại hội, quy định bổ sung đối với các đảng bộ thành lập mới, hợp nhất, sáp nhập theo chủ trương của Trung ương thì được chỉ định đại biểu dự đại hội đại biểu đảng bộ theo quy định của Bộ Chính trị. Những đảng bộ cấp tỉnh, cấp xã hợp nhất, sáp nhập sẽ tổ chức đại hội với hai nội dung, không bầu cấp ủy khóa mới và đoàn đại biểu dự đại hội cấp trên.

Ban thường vụ cấp ủy cấp trên trực tiếp sẽ chỉ định ban chấp hành, ban thường vụ, bí thư, phó bí thư, ủy ban kiểm tra, chủ nhiệm, phó chủ nhiệm ủy ban kiểm tra cấp ủy nhiệm kỳ khóa mới và phân bổ số lượng, chỉ định đại biểu dự đại hội đảng bộ cấp trên.

Quy định mới cũng bổ sung cách tính số thứ tự, nhiệm kỳ đại hội đảng bộ, chi bộ và thí điểm thực hiện nhiệm kỳ của chi bộ không phải chi bộ cơ sở là 5 năm.

Quy định 294 và Hướng dẫn 06 bổ sung một số nội dung về kết nạp đảng viên đối với học sinh (ảnh tư liệu)

Quy định mới bổ sung quy định các tỉnh ủy, thành ủy, đảng ủy trực thuộc Trung ương ban hành quy chế làm việc mẫu của đảng ủy cơ sở và chi bộ (không bao gồm Quân ủy Trung ương, Đảng ủy Công an Trung ương). Như vậy, theo quy định, Bộ Chính trị ban hành quy chế làm việc mẫu cho 4 đảng ủy trực thuộc Trung ương, Ban Bí thư ban hành quy chế làm việc mẫu cho cấp ủy cấp tỉnh và cấp ủy cấp trên trực tiếp của tổ chức cơ sở đảng.

Bên cạnh những điểm sửa đổi, bổ sung trên, Quy định 294 và Hướng dẫn 06 còn có một số nội dung mới, bổ sung liên quan đến đảng viên nhằm bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng của đảng viên. Điển hình là việc kết nạp đảng viên đối với học sinh, sinh viên đang chờ quyết định công nhận tốt nghiệp và chuyển sinh hoạt Đảng chính thức đối với trường hợp đảng viên làm việc tại các cơ quan, đơn vị, doanh nghiệp nếu có tổng thời gian hợp đồng lao động liên tục từ đủ 12 tháng trở lên. Đồng thời, quy định và hướng dẫn mới cũng lược bỏ một số nội dung để giảm bớt thủ tục hành chính trong Đảng...

Có thể khẳng định, Quy định 294 và Hướng dẫn 06 đã kế thừa các nội dung cốt lõi, đồng thời có nhiều điểm đổi mới, bổ sung quan trọng, đáp ứng yêu cầu thực tiễn trong bối cảnh mới khi chính quyền địa phương 2 cấp đi vào hoạt động. Các đổi mới này được kỳ vọng sẽ tạo ra những chuyển biến lớn trong công tác xây dựng Đảng, đặc biệt là ở cấp cơ sở.

LAN NGUYỄN