Quốc tế phản ứng mạnh, HĐBA sắp họp việc Israel định tiếp quản TP Gaza

Văn phòng của Thủ tướng Israel ngày 8-8 thông báo rằng Nội các an ninh Israel đã phê chuẩn kế hoạch tăng cường hoạt động quân sự ở Dải Gaza, trong đó Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) sẽ chiếm giữ và tiếp quản TP Gaza ở phía bắc vùng đất này, theo đài CNN.

“Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) sẽ chuẩn bị cho việc tiếp quản TP Gaza, đồng thời bảo đảm cung cấp viện trợ nhân đạo cho dân thường bên ngoài các khu vực giao tranh” - Cơ quan này cho biết, song không nói rõ chi tiết của kế hoạch.

Nội các an ninh Israel cũng đã thông qua 5 nguyên tắc để chấm dứt xung đột tại Dải Gaza, bao gồm giải giáp Hamas, trả tự do cho toàn bộ con tin, phi quân sự hóa Gaza, “kiểm soát an ninh của Israel tại Dải Gaza” và thành lập một chính quyền dân sự không do Hamza hay chính phủ Palestine quản lý tại vùng đất này.

Trong cuộc phỏng vấn của đài Fox News ngay trước cuộc họp của Nội các an ninh, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cũng đã tuyên bố Israel “có ý định” kiểm soát bằng quân sự nhưng khẳng định Israel không có kế hoạch chiếm đóng Dải Gaâz lâu dài.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu. Ảnh: Avshalom Sassoni/Flash90

Ông nói Israel đang hướng tới mục tiêu “loại bỏ Hamas” ở Dải Gaza trước khi trao quyền quản lý lãnh thổ cho “một chính quyền dân sự không phải là Hamas, và không phải bất kỳ ai kêu gọi tiêu diệt Israel”.

Ngay sau khi công bố kế hoạch tiếp quản TP Gaza, Israel đã vấp những chỉ trích mạnh mẽ cả trong nước lẫn quốc tế.

Phản đối từ trong nước

Lãnh đạo phe đối lập ở Israel - ông Yair Lapid nói rằng việc Nội các an ninh Israel phê chuẩn kế hoạch tiếp quản TP Gaza là “một thảm họa sẽ dẫn tới nhiều thảm họa khác nữa” và kế hoạch “hoàn toàn trái ngược với quan điểm của quân đội và giới an ninh Israel, mà không tính đến sự kiệt sức và mệt mỏi của các binh sĩ chiến đấu”.

Ông cảnh báo bản kế hoạch trên sẽ “kéo dài nhiều tháng, dẫn tới cái chết của các con tin, cái chết của nhiều binh sĩ, tiêu tốn hàng chục tỉ USD của người nộp thuế Israel và gây ra sự sụp đổ về ngoại giao cho đất nước”.

Lãnh đạo đảng Dân chủ đối lập Israel - ông Yair Golan cũng nói rằng quyết định này đồng nghĩa với “án tử hình cho các con tin và nhiều gia đình mất người thân hơn”.

Thiếu tướng Israel đã nghỉ hưu Gadi Shamni - một trong những chỉ huy cuối cùng của lực lượng Israel ở Dải Gaza trước khi rút khỏi vùng đất này vào năm 2005 - nói rằng kế hoạch của ông Netanyahu chỉ là “lặp lại quá khứ”, khiến Israel càng bị cô lập hơn trên trường quốc tế và làm sâu sắc thêm rạn nứt giữa chính phủ và quân đội Israel, theo tờ The New York Times.

Cựu Thủ tướng Israel Ehud Olmert nói với CNN rằng kế hoạch được Israel chấp thuận nhằm tiếp quản TP Gaza sẽ không cứu được những con tin còn lại mà sẽ “khiến nhiều binh lính phải mất mạng và gây ra cái chết cho nhiều người Palestine không liên quan”.

Loạt nước chỉ trích, HĐBA sắp họp

Hamas đã lên án kế hoạch của Israel tiếp quản TP Gaza là một “tội ác chiến tranh toàn diện”, cảnh báo Tel Aviv rằng "cuộc phiêu lưu liều lĩnh này sẽ phải trả giá đắt và sẽ không hề là một cuộc dạo chơi".

Theo hãng thông tấn Palestine WAFA, Văn phòng Tổng thống Palestine tuyên bố rằng quyết định "nguy hiểm" của chính phủ Israel nhằm "tái chiếm đóng hoàn toàn Dải Gaza" sẽ dẫn đến "thảm họa nhân đạo chưa từng có".

Tổng Thư ký Liên Hợp Quốc (LHQ) - ông António Guterres hôm 8-8 cho biết ông “hết sức lo ngại” trước quyết định tiếp quản TP Gaza của chính phủ Israel, theo CNN.

“Đây là một bước leo thang nguy hiểm và có nguy cơ làm trầm trọng thêm những hậu quả thảm khốc vốn đã tồn tại đối với hàng triệu người Palestine. Nó có thể khiến nhiều sinh mạng gặp nguy hiểm hơn nữa, bao gồm cả những con tin còn lại” - ông Guterres viết trên mạng xã hội X.

Người đứng đầu LHQ lặp lại lời kêu gọi cần có lệnh ngừng bắn vĩnh viễn, thả những con tin Israel còn lại và tiếp cận nhân đạo "không bị cản trở" trên khắp Dải Gaza.

Hãng tin AFP dẫn 3 nguồn tin ngoại giao rằng Hội đồng Bảo an LHQ dự kiến sẽ họp vào ngày 9-8 để thảo luận về quyết định của Israel.

Binh lính IDF ở TP Gaza ngày 23-7. Ảnh: Emanuel Fabian/Times of Israel

Ở Trung Đông, Bộ Ngoại giao Saudi Arabia tuyên bố lên án sự “cứng đầu trong việc phạm tội bỏ đói dân thường, hành vi tàn bạo và thanh lọc sắc tộc đối với người anh em Palestine” của Israel.

Bộ Ngoại giao Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE) cho rằng quyết định này sẽ dẫn đến “những hậu quả thảm khốc, bao gồm thêm nhiều sinh mạng vô tội bị mất đi và tình hình khủng hoảng nhân đạo ở Gaza trở nên tồi tệ hơn”.

Cả 2 quốc gia đều tái khẳng định ủng hộ giải pháp 2 nhà nước và kêu gọi LHQ có hành động trước quyết định tiếp quản Dải Gaza của Israel.

Ở châu Âu, Bộ Ngoại giao Pháp trong thông cáo báo chí hôm 8-8 “lên án mạnh mẽ nhất” kế hoạch leo thang xung đột tại Dải Gaza của chính phủ Israel. Pháp cho rằng bản kế hoạch vốn “không đóng góp gì” cho an ninh của người Israel mà “sẽ cấu thành các vi phạm nghiêm trọng hơn nữa đối với luật pháp quốc tế và dẫn đến một tình trạng bế tắc hoàn toàn” cho cuộc xung đột ở Dải Gaza.

Thủ tướng Đức Friedrich Merz tuyên bố sẽ không phê duyệt bất kỳ hoạt động xuất khẩu thiết bị quân sự nào có thể được Israel sử dụng ở Dải Gaza cho đến khi có thông báo mới. Đức là bên cung cấp vũ khí lớn thứ hai cho Israel sau Mỹ.

“Quan điểm của chính phủ Đức là các hành động quân sự mạnh tay hơn nữa của quân đội Israel tại Dải Gaza, vốn đã được nội các Israel quyết định vào đêm qua, đang khiến ngày càng khó thấy được làm thế nào các mục tiêu đảm bảo an ninh cho Israel có thể đạt được” - ông Merz nói.

Tương tự, Thủ tướng Canada Mark Carney cho biết cho rằng quyết định này là “sai lầm” đối với Israel, sẽ không cải thiện tình hình nhân đạo ở Gaza và “sẽ khiến mạng sống của các con tin gặp nguy hiểm hơn nữa.”

Ngoại trưởng Úc Penny Wong cũng đã kêu gọi Israel từ bỏ kế hoạch chiếm đóng TP Gaza, cảnh báo rằng việc mở rộng cuộc chiến sẽ “chỉ làm trầm trọng thêm thảm họa nhân đạo ở Gaza”.

“Việc cưỡng bức di dời thường trực là một hành vi vi phạm luật pháp quốc tế. Cùng với các đối tác quốc tế, Úc tiếp tục kêu gọi ngừng bắn, trả tự do cho các con tin và đảm bảo viện trợ được lưu thông không bị cản trở” - bà Wong nhấn mạnh.

Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Quách Gia Khôn ngày 8-8 bày tỏ quan ngại sâu sắc trước quyết định của Israel về việc tiếp quản Gaza City và kêu gọi Israel lập tức dừng ngay động thái nguy hiểm này, theo hãng thông tấn Xinhua.

Ông nhấn mạnh rằng “Gaza thuộc về người dân Palestine và là một phần không thể tách rời của lãnh thổ Palestine” một lệnh ngừng bắn ngay lập tức là cách đúng đắn để giảm bớt khủng hoảng nhân đạo ở Gaza và là “phương thức duy nhất để mở đường cho việc chấm dứt xung đột và duy trì an ninh trong khu vực”.

Hiện phía Mỹ chưa đưa ra bình luận về quyết định tiếp quản TP Gaza của Israel, song trước đó Tổng thống Mỹ Donald Trump hôm 5-8 nói rằng vấn đề chiếm đóng Dải Gaza "về cơ bản sẽ là quyết định của Israel”.

TRỌNG TẤN