Quốc hội thông qua Nghị quyết mở đường cho đột phá giáo dục giai đoạn 2026-2030

Quốc hội thông qua Nghị quyết về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Nghị quyết với 5 nhóm chính sách vượt trội

Dự thảo nghị quyết gồm 9 điều, tập trung vào 5 nhóm chính sách then chốt hướng tới đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo. Trước khi biểu quyết, Quốc hội đã nghe Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn trình bày Báo cáo tiếp thu, giải trình ý kiến đại biểu.

Theo Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Thanh, dự thảo đã tiếp nhận 79 ý kiến thảo luận tổ, 56 lượt phát biểu tại hội trường cùng nhiều ý kiến tại các phiên họp của Ủy ban Văn hóa và Xã hội và Ủy ban Thường vụ Quốc hội.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn cho biết, một trong những nội dung lớn là chính sách phát triển nguồn nhân lực ngành giáo dục. Chính phủ đã chỉnh lý dự thảo theo hướng phân cấp rõ thẩm quyền tuyển dụng và quản lý nhân sự: Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo quyết định tuyển dụng, điều động, thuyên chuyển đối với trường hợp thuộc thẩm quyền hoặc liên quan đến hai xã trở lên; Chủ tịch UBND cấp xã quyết định các nội dung trong phạm vi quản lý.

Dự thảo cũng bổ sung cơ chế tự chủ về vị trí việc làm cho cơ sở giáo dục nghề nghiệp và đại học, cho phép tuyển chuyên gia, nhà khoa học nước ngoài và bổ sung phụ cấp ưu đãi nghề theo lộ trình.

Thống nhất một bộ sách giáo khoa toàn quốc từ năm học 2026-2027 và miễn phí sách giáo khoa trước 2030

Ở nhóm chính sách về phát triển chương trình giáo dục, nghị quyết quy định thống nhất một bộ sách giáo khoa toàn quốc, do Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo quyết định áp dụng từ năm học 2026-2027. Đến năm 2030, Nhà nước sẽ hoàn thành cung cấp miễn phí sách giáo khoa, ưu tiên người học ở vùng khó khăn. Bên cạnh đó, Nhà nước bảo đảm lộ trình miễn học phí và giáo trình giáo dục quốc phòng-an ninh tại giáo dục nghề nghiệp và giáo dục đại học. Chính phủ cũng mở rộng hợp tác với các viện nghiên cứu, doanh nghiệp để phát triển chương trình đào tạo gắn với thị trường lao động và đổi mới sáng tạo.

Dự thảo nghị quyết quy định Nhà nước ưu tiên xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về giáo dục, đầu tư hạ tầng và nền tảng số dùng chung, đảm bảo kết nối toàn ngành. Đến năm 2030, các cơ sở giáo dục đại học cơ bản hoàn thiện hạ tầng số đồng bộ. Cơ sở giáo dục đại học và giáo dục nghề nghiệp được tự chủ tổ chức hội nghị, hội thảo quốc tế, chỉ yêu cầu báo cáo khi nội dung nhạy cảm hoặc có lãnh đạo cấp bộ tham dự.

Nghị quyết cũng quy định thẩm quyền thành lập phân hiệu cơ sở giáo dục đại học công lập ở nước ngoài, phù hợp pháp luật nước sở tại.

Hỗ trợ người học, phát triển nhân lực chất lượng cao và phát hiện tài năng sớm

Để bảo đảm cơ hội học tập và phát triển nhân lực chất lượng cao, người học được tiếp cận tín dụng ưu đãi từ Ngân hàng Chính sách xã hội, đồng thời xem xét mở rộng nguồn vốn. Nghị quyết bổ sung chương trình trọng điểm quốc gia đào tạo tiến sĩ toàn thời gian theo cơ chế đặt hàng, gắn với nhiệm vụ khoa học công nghệ và có học bổng, hỗ trợ sinh hoạt.

Ngoài ra, có cơ chế phát hiện và ươm tạo tài năng trẻ trong các lĩnh vực đặc thù như nghệ thuật, thể thao và cho phép ký hợp đồng đào tạo dài hạn với nghệ nhân, nghệ sĩ, huấn luyện viên.

Nghị quyết trao quyền cho HĐND cấp tỉnh bổ sung dự án đầu tư trung hạn và kế hoạch sử dụng đất cho giáo dục theo thủ tục rút gọn. UBND cấp tỉnh được ưu tiên bố trí đất, khai thác trụ sở công dư thừa và cho phép chuyển một số loại đất sang mục đích giáo dục mà không phải căn cứ quy hoạch sử dụng đất. Nhà nước tiếp tục đảm bảo chi tối thiểu 20% tổng chi ngân sách cho giáo dục, ưu tiên vùng đặc biệt khó khăn.

Đối với giai đoạn chuyển tiếp khi kết thúc hoạt động Hội đồng trường, cơ quan quản lý trực tiếp sẽ thực hiện nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của Hội đồng trường, bảo đảm ổn định tổ chức và nhân sự, cho phép bố trí số lượng cấp phó vượt trần trong tối đa 5 năm theo lộ trình giảm dần.

Phương Liên