Quốc hội thông qua Luật Tương trợ tư pháp về dân sự

Sáng 26/11, Quốc hội nghe Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý và biểu quyết thông qua Luật Tương trợ tư pháp về dân sự với 429/430 (chiếm 90,51%) đại biểu tán thành.

Trước đó, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) đã báo cáo nội dung giải trình, tiếp thu, chỉnh lý đối với 03 vấn đề lớn về dự thảo Luật này.

Về phạm vi điều chính (Điều 1): Có ý kiến đề nghị bổ sung “vụ việc cạnh tranh” vào phạm vi tương trợ tư pháp. UBTVQH cho rằng, phạm vi tương trợ tư pháp về dân sự là hợp tác, hỗ trợ giữa Việt Nam và nước ngoài về một số hoạt động để giải quyết vụ việc dân sự, vụ việc phá sản, việc thi hành án dân sự của các cơ quan tư pháp. Trong khi đó, cơ quan giải quyết vụ việc cạnh tranh là Ủy ban Cạnh tranh quốc gia thuộc Bộ Công Thương, không phải là cơ quan tư pháp.

Theo Luật Cạnh tranh hiện hành, trình tự Ủy ban Cạnh tranh quốc gia xử lý vụ việc cạnh tranh không phải là hoạt động tố tụng tư pháp; quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh mang tính chất hành chính, kinh tế; trường hợp các bên đương sự không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại đối với quyết định xử lý vụ việc cạnh tranh thì có thể khởi kiện yêu cầu Tòa án nhân dân có thẩm quyền giải quyết theo quy định của Luật Tố tụng hành chính.

Khi giải quyết vụ án hành chính, nếu phát sinh nhu cầu thu thập chứng cứ, tống đạt tài liệu, văn bản tố tụng ra nước ngoài,... thì Tòa án nhân dân có thẩm quyền sẽ làm thủ tục yêu cầu tương trợ tư pháp ra nước ngoài căn cứ vào Điều 370a của Luật Tố tụng hành chính.

Các điều ước quốc tế về tương trợ tư pháp về dân sự mà Việt Nam đã ký kết với các nước và vùng lãnh thổ cũng không quy định nội dung tương trợ tư pháp về dân sự trong xử lý vụ việc cạnh tranh. Do đó, quy định về phạm vi điều chỉnh của Luật Tương trợ tư pháp về dân sự như tại Điều 1 là phù hợp.

Về nguyên tắc tương trợ tư pháp về dân sự (Điều 6): Có ý kiến đề nghị bổ sung nguyên tắc “có đi có lại” trong tương trợ tư pháp về dân sự.

UBTVQH cho biết, Dự thảo Luật trình Quốc hội đầu Kỳ họp thứ 10 đã có quy định gián tiếp về việc áp dụng nguyên tắc “có đi có lại” trong tương trợ tư pháp về dân sự tại điểm a khoản 2 Điều 27. Tuy nhiên, quy định này chưa thực sự cụ thể, chưa bảo đảm đồng bộ, thống nhất với các dự án luật được tách ra từ Luật Tương trợ tư pháp hiện hành.

Tiếp thu ý kiến của ĐBQH, UBTVQH đã chỉ đạo chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng bổ sung quy định nguyên tắc “có đi có lại” trong tương trợ tư pháp về dân sự giữa Việt Nam và nước ngoài như thể hiện tại khoản 2 Điều 6 của dự thảo Luật để bảo đảm linh hoạt trong áp dụng, thực thi nguyên tắc này nhằm bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân của Việt Nam, thúc đẩy hợp tác quốc tế.

Về kiểm sát hoạt động tương trợ tư pháp về dân sự (khoản 4 Điều 15): Có ý kiến đề nghị bổ sung quy định thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân trong kiểm sát hoạt động tương trợ tư pháp về dân sự.

UBTVQH nhận thấy ý kiến của ĐBQH là xác đáng, do đó đã chỉ đạo chỉnh lý dự thảo Luật theo hướng bổ sung khoản 4 Điều 15 quy định về thẩm quyền của Viện kiểm sát nhân dân kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong hoạt động tương trợ tư pháp về dân sự theo quy định của Luật này, Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhận dân và các luật có liên quan, bảo đảm thống nhất với quy định tại khoản Điều 33 của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân.

Thiên Tuấn