Quốc hội thảo luận tại tổ về dự án Bộ luật Dân sự (sửa đổi)

Qua thảo luận, nhiều ý kiến đánh giá cao việc lấy ý kiến nhân dân về dự án Bộ luật Dân sự (sửa đổi) đã được tiến hành khẩn trương, nghiêm túc theo đúng yêu cầu về nội dung và tiến độ nêu trong Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội và Kế hoạch của Chính phủ.

Các ý kiến cho rằng, việc sửa đổi, bổ sung hay bãi bỏ bất cứ một quy định nào cũng cần phải được cân nhắc thận trọng, nghiên cứu đầy đủ, kỹ lưỡng, đánh giá tác động xã hội đầy đủ, toàn diện; đồng thời cần giải trình rõ và thuyết phục hơn nữa lý do của việc sửa đổi, bổ sung đối với từng điều, khoản đó.

Qua thảo luận, nhiều đại biểu Quốc hội quan tâm tới quy định tại Khoản 2 Điều 14 dự thảo Bộ luật về “Tòa án không được từ chối giải quyết vụ, việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng”.

Quan điểm của đại biểu Phạm Đức Châu (Quảng Trị) nếu không có điều luật quy định thì tòa không thể áp dụng tập quán hay lẽ công bằng để xét xử và đề nghị không quy định nội dung này trong dự thảo Bộ luật.

Cùng quan điểm này, đại biểu Lê Thị Nga (Thái Nguyên) đặt câu hỏi: "Buộc tòa phải xét xử những vụ việc dân sự chưa có điều luật để áp dụng thì tòa sẽ căn cứ vào điều luật nào để làm việc này?". Đại biểu đề nghị việc sử dụng khái niệm “lẽ công bằng” tại Khoản 2 Điều 6 cũng cần được xem xét thấu đáo, bởi khó định nghĩa thế nào là “lẽ công bằng”. Đại biểu đề nghị không nên quy định trong dự thảo Bộ luật những quy định dẫn đến sự tùy nghi trong áp dụng pháp luật.

Trái ngược với quan điểm trên, đại biểu Nguyễn Thị Ngọc Thanh (Hà Nội) lại cho rằng quy định Tòa án không được từ chối giải quyết vụ việc dân sự vì lý do chưa có điều luật để áp dụng (Khoản 2, Điều 14) là hoàn toàn phù hợp với quy định của Hiến pháp 2013.

Quy định này bảo vệ quyền con người, quyền công dân về trách nhiệm của Tòa án trong việc “bảo vệ công lý,” phù hợp với Điều 4 Bộ luật Tố tụng dân sự về quyền yêu cầu Tòa án bảo vệ quyền, lợi ích hợp pháp, chính đáng.

Đại biểu phân tích trong các quan hệ dân sự, chỉ khi hai bên không thể thống nhất được, không thể thương lượng được với nhau thì giải pháp cuối cùng mới đề nghị Tòa án giải quyết. Trong trường hợp Tòa án từ chối giải quyết, họ có thể tự bảo vệ quyền và lợi ích của mình bằng cái mà người ta vẫn gọi là “luật rừng”.

Thảo luận về Khoản 2 Điều 36 quy định về việc chuyển đổi giới tính theo hướng “Nhà nước không thừa nhận việc chuyển đổi giới tính. Trường hợp cá nhân đã chuyển đổi giới tính thì có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền thay đổi hộ tịch và có các quyền nhân thân khác theo quy định tại Khoản 1 Điều này” nhiều ý kiến tán thành với quan điểm nội dung này cần được cơ quan thẩm tra dự án Bộ luật là Ủy ban Pháp luật nghiên cứu kỹ lưỡng, thận trọng.

Đại biểu Nguyễn Thị Nghĩa (Hải Phòng) cho rằng: Quyền xác định giới tính là vấn đề dư luận rất quan tâm, đặc biệt là người chuyển giới, đồng tính và gia đình của họ. Thực tế chuyển giới tính đã diễn ra, đã có những người, mọi hồ sơ, giấy tờ khai sinh, hộ khẩu là nam nhưng thực tế họ đã sống là nữ.

Với thực tế này cần có quy định pháp luật để điều chỉnh. Tuy nhiên, dự thảo Bộ luật lại không thừa nhận việc chuyển đổi giới tính nhưng lại quy định “Trường hợp cá nhân đã chuyển đổi giới tính thì có quyền...”, rõ ràng là có sự mâu thuẫn ở chỗ này.

Đây là vấn đề hết sức nhạy cảm trong xã hội, nếu đã không thừa nhận việc chuyển đổi giới tính thì cũng không cho phép được thay đổi hộ tịch và các quyền nhân thân khác theo giới tính mới. Do vậy, đại biểu Nghĩa đề nghị, Ban soạn thảo cần nghiên cứu để quy định lại tránh mâu thuẫn ngay trong luật.

Dự thảo Bộ luật một mặt quy định Nhà nước không thừa nhận việc chuyển đổi giới tính, nhưng mặt khác lại quy định quyền của người đã chuyển đổi giới tính được yêu cầu cơ quan nhà nước thay đổi hộ tịch và có các quyền nhân thân khác có liên quan.

Như vậy, nếu việc chuyển đổi giới tính đã được thực hiện thì các hệ quả phát sinh lại được pháp luật tôn trọng và bảo hộ. Đây là vấn đề nhạy cảm trong xã hội, nếu đã không thừa nhận việc chuyển đổi giới tính thì cũng không cho phép được thay đổi hộ tịch và các quyền nhân thân khác theo giới tính mới. Các ý kiến đề nghị nội dung này cần được nghiên cứu, giải trình rõ hơn.

Về quy định đặt tên “họ, tên của một người không được vượt quá 25 chữ cái” nhiều ý kiến không tán thành với quy định này trong dự thảo, cho rằng quy định hạn chế về cách đặt tên, độ dài của tên là không cần thiết.

Theo đại biểu Trương Minh Hoàng (Cà Mau), việc đặt tên bằng số, bằng một ký tự hay quá dài cũng không ảnh hưởng tới quốc phòng, an ninh quốc gia, trật tự, an toàn xã hội, đạo đức xã hội, sức khỏe cộng đồng. Đại biểu đề nghị Ban soạn thảo làm rõ tại sao lại đưa quy định giới hạn chữ trong đặt tên vào trong luật để bảo đảm thể chế hóa quy định của Hiến pháp về tôn trọng quyền con người, quyền công dân.

Đại biểu Hoàng cho rằng, không nên quy định vào trong luật mà nên giải thích để người dân hiểu, nếu đặt tên như vậy sẽ gặp khó khăn như thế nào trong cuộc sống để người dân hiểu, để từ đó tự nguyện không đặt tên như vậy.

Quốc Bình

Theo

Link gốc: