Quảng Trị phát triển công nghiệp năng lượng

Nhà máy nhiệt điện Quảng Trạch I nhìn từ trên cao.

Để thực hiện thắng lợi mục tiêu đề ra, Quảng Trị đã ban hành nhiều giải pháp mang tính đột phá trong phát triển công nghiệp năng lượng, đưa tỉnh trở thành điểm nhấn quan trọng trên bản đồ năng lượng quốc gia.

Đồng loạt triển khai các dự án năng lượng lớn

Quảng Trị và Quảng Bình cũ là những địa phương vốn có nhiều gió và nắng, đến mức trở thành nỗi ám ảnh đối với người dân khi gió và nắng trở thành thiên tai, địch họa. Ở góc độ khác, gió và nắng nơi đây lại là tiềm năng để phát triển công nghiệp năng lượng, nhất là năng lượng tái tạo. Hai tỉnh trước đây đã chọn điện gió và điện mặt trời làm nòng cốt, trụ đỡ để phát triển ngành công nghiệp điện năng.

Đến nay, trong không gian phát triển mới, Quảng Trị có 37 nhà máy điện năng lượng tái tạo đang vận hành cùng hệ thống điện mặt trời mái nhà, tổng công suất gần 1.500 MW cung cấp sản lượng điện hơn 3,6 tỷ kWh, tăng hơn 3,5 lần so với năm 2020, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế bền vững.

Chỉ sau bốn tháng hợp nhất, sáp nhập tỉnh, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Trị đã quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư đối với ba dự án điện gió quy mô lớn, gồm Nhà máy điện gió Phong Liệu mở rộng và Nhà máy điện gió Tân Hợp 1 với tổng mức đầu tư hơn 3.498 tỷ đồng. Trong đó, dự án Nhà máy điện gió Phong Liệu mở rộng được triển khai tại các xã Khe Sanh, Lao Bảo, Hướng Phùng, công suất phát điện 35 MW, sử dụng bảy trụ tua-bin gió. Nhà máy điện gió Tân Hợp 1 tại xã Khe Sanh, công suất thiết kế 50 MW với tám trụ tua-bin gió.

Tiếp đó, tỉnh cũng quyết định chấp thuận chủ trương đầu tư dự án điện gió Halcom Hồng Đức với công suất 200 MW, gồm 24 tua-bin, tổng vốn đầu tư hơn 9.100 tỷ đồng. Dự án này được triển khai tại ba xã Sen Ngư, Tân Mỹ và Trường Phú, với thời gian hoạt động 50 năm. Hiện, các nhà đầu tư đang hoàn thiện các thủ tục pháp lý để triển khai thực hiện dự án.

Ở phía bắc tỉnh, nằm bên chân đèo Ngang, công trường xây dựng Nhà máy nhiệt Điện Quảng Trạch I thuộc Trung tâm điện lực Quảng Trạch đang hết sức khẩn trương cho dù liên tục gặp thời tiết bất lợi.

Đại diện lãnh đạo Ban Quản lý dự án điện 2 - Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho biết, Nhà máy nhiệt điện Quảng Trạch I có tổng mức đầu tư hơn 42.000 tỷ đồng, công suất 1.403 MW. Ngay sau lễ đốt dầu lần đầu lò hơi tổ máy 1 của nhà máy vào giữa tháng 8/2025, đơn vị chủ đầu tư chỉ đạo các nhà thầu tập trung nhân lực, thiết bị, tranh thủ thời gian hoàn thành các công việc để sớm khởi động tổ máy và tiến tới hòa đồng bộ, phát điện tổ máy 1 Nhà máy nhiệt điện Quảng Trạch I vào đầu năm 2026.

Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam Nguyễn Tài Anh cho biết, Trung tâm Điện lực Quảng Trạch gồm có bốn dự án: Dự án cơ sở hạ tầng Trung tâm Điện lực Quảng Trạch, dự án Nhà máy nhiệt điện Quảng Trạch I, dự án Nhà máy nhiệt điện LNG Quảng Trạch II và dự án Nhà máy nhiệt điện LNG Quảng Trạch III. Các nhà máy có tổng công suất 4.403 MW nằm trong danh mục các nguồn điện quan trọng, ưu tiên đầu tư của ngành điện thuộc Quy hoạch điện VIII điều chỉnh và theo kế hoạch thực hiện thì dự án Nhà máy nhiệt điện Quảng Trạch I phát điện năm 2026 đáp ứng nhu cầu tăng trưởng phụ tải, bảo đảm an ninh năng lượng phục vụ phát triển kinh tế-xã hội cả nước; đồng thời tăng nguồn thu cho ngân sách địa phương, giải quyết việc làm cho người dân Quảng Trị.

Về tiến độ các dự án, đại diện lãnh đạo Tập đoàn Điện lực Việt Nam cho biết, đối với dự án Nhà máy nhiệt điện LNG Quảng Trạch II, hiện nay Ban Quản lý dự án điện 2 đang khẩn trương thực hiện đầu tư, dự kiến khởi công dự án trong năm nay. Còn dự án Nhà máy nhiệt điện LNG Quảng Trạch III, Tập đoàn Điện lực Việt Nam đang lập hồ sơ chấp thuận chủ trương đầu tư và chấp thuận nhà đầu tư.

Nhà máy điện gió ở xã Khe Sanh, tỉnh Quảng Trị.

Tháo gỡ các điểm nghẽn

Ngành công nghiệp năng lượng ở Quảng Trị đã đóng góp lớn vào nguồn thu của tỉnh, tạo nhiều việc làm cho người lao động, góp phần hình thành diện mạo mới cho nhiều vùng đất. Cùng với các dự án tại Trung tâm Điện lực Quảng Trạch, cụm trang trại điện gió B&T, các nhà máy điện gió ở Khe Sanh, Hướng Phùng... đi vào hoạt động hiệu quả đã khẳng định những tiềm năng, thế mạnh của tỉnh và sự thành công từ quyết tâm biến những yếu tố bất lợi thành nguồn năng lượng sạch, góp phần phát triển kinh tế-xã hội của địa phương.

Tuy nhiên, việc lựa chọn phát triển công nghiệp năng lượng của tỉnh cũng gặp những khó khăn, vướng mắc.

Giám đốc Sở Công thương tỉnh Quảng Trị Hồ Xuân Hòe cho biết, Nhà nước còn thiếu các chính sách đặc thù cho năng lượng sạch; trong quá trình triển khai các dự án năng lượng tái tạo vướng các thủ tục pháp lý, dịch vụ công, chuyển đổi đất đai… Trên cơ sở đó, ông kiến nghị chủ trương cho phép thí điểm cơ chế cải cách thủ tục hành chính đặc biệt đối với các dự án công nghiệp động lực theo mô hình “một cửa liên thông”, quy định rõ đầu mối và thời hạn xử lý, rút ngắn thời gian, bảo đảm minh bạch và trách nhiệm giải trình.

Đồng chí Nguyễn Chí Thắng, Bí thư Đảng ủy xã Phú Trạch, nơi có Trung tâm Điện lực Quảng Trạch thì cho rằng, công tác giải phóng mặt bằng; hạ tầng các khu tái định cư; thủ tục về đất đai, môi trường, phê duyệt dự án thành phần triển khai còn chậm, ảnh hưởng tiến độ chung của dự án quy mô này.

Trước kỳ họp thứ 10, Quốc hội khóa XV, Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Trị kiến nghị Quốc hội, Chính phủ cần có chính sách linh hoạt hơn trong quy hoạch, phân bổ chỉ tiêu năng lượng; giao quyền quy hoạch không gian năng lượng cho các địa phương; mạnh dạn thực hiện chính sách đầu tư hạ tầng truyền tải điện theo hướng xã hội hóa; thiết lập cơ chế cạnh tranh về giá điện sạch; tạo điều kiện để địa phương phát huy hiệu quả thế mạnh về điện khí.

Bên cạnh đó, nhóm các doanh nghiệp chủ đầu tư điện gió tại Quảng Trị gửi kiến nghị đến Bộ Công thương, Tập đoàn Điện lực Việt Nam về cơ chế điều độ đối với các nhà máy điện gió. Các doanh nghiệp cũng đề nghị cần xây dựng kịch bản điều phối nguồn điện rõ ràng, thông báo sớm kế hoạch cắt giảm, giúp nhà máy chủ động hơn trong vận hành và giảm tổn thất kinh tế gián tiếp.

Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Trị Trần Phong cho biết, nhận diện được những khó khăn, với quyết tâm khơi thông điểm nghẽn để biến những bất lợi của tự nhiên thành lợi thế phát triển công nghiệp năng lượng, tỉnh đang rà soát, bổ sung điều chỉnh để hoàn thiện quy hoạch phát triển nguồn và lưới điện vào quy hoạch tỉnh; cập nhật đầy đủ các dự án năng lượng tiềm năng phù hợp quy hoạch phát triển hệ thống điện quốc gia. Tỉnh cũng sẽ tập trung hoàn thiện cơ chế, chính sách hỗ trợ thu hút đầu tư thực hiện các dự án phát triển năng lượng, nhất là năng lượng tái tạo; quan tâm hỗ trợ đầu tư phát triển đồng bộ hạ tầng năng lượng theo quy hoạch; ưu tiên đẩy nhanh tiến độ các dự án năng lượng trọng điểm và hệ thống truyền tải chiến lược. Ủy ban nhân dân tỉnh sẽ phối hợp các bộ, ngành Trung ương kiến nghị cơ chế hỗ trợ tín dụng xanh, đồng thời ban hành chính sách cấp tỉnh về đào tạo nguồn nhân lực kỹ thuật chất lượng cao cho các ngành công nghiệp nền tảng như năng lượng, vật liệu mới.

Rõ ràng, việc ưu tiên phát triển ngành công nghiệp năng lượng, nhất là năng lượng tái tạo của tỉnh Quảng Trị là phù hợp Quy hoạch điện VIII và Quy hoạch điện VIII điều chỉnh khi tập trung khai thác tốt lợi thế về nắng, gió... Đây là cơ hội để ngành công nghiệp năng lượng Quảng Trị phát triển nhanh và bền vững với mục tiêu đến năm 2030, tổng công suất các nguồn điện đạt hơn 8.000MW, tổng sản lượng điện sản xuất đạt khoảng 30 tỷ kWh, góp phần bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia và phát triển kinh tế-xã hội của tỉnh.

HƯƠNG GIANG