Quảng bá, phát huy các giá trị phim lưu trữ trong bối cảnh chuyển đổi số

Hội thảo "Phát huy giá trị tư liệu hình ảnh động lưu trữ trong tình hình hiện nay" thu hút đông đại biểu tham dự.

Hội thảo khoa học “Phát huy giá trị tư liệu hình ảnh động lưu trữ trong tình hình hiện nay” của Viện Phim Việt Nam (VFI) đã thu hút sự tham dự của các nhà hoạt động điện ảnh, các cấp quản lý văn hóa và văn nghệ sĩ.

Theo bà Lê Thị Hà, Viện trưởng Viện Phim Việt Nam, hiện có hơn 20 nghìn tên phim với 80 nghìn bản phim 35 mm và 16 mm cùng hàng chục nghìn băng video tư liệu đang được Viện bảo quản.

Đây là kho lưu trữ vô giá về các tác phẩm điện ảnh kinh điển của Việt Nam, các phim tài liệu quý hiếm phản ánh các giai đoạn lịch sử của đất nước, nhất là trong hai cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc, giành độc lập, tự do, thống nhất đất nước và bảo vệ chủ quyền qua các thời kỳ lịch sử, trong đó có nhiều tư liệu quý về quá trình hoạt động cách mạng của Chủ tịch Hồ Chí Minh và các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước.

Bà Lê Thị Hà, Viện trưởng Viện Phim Việt Nam phát biểu khai mạc hội thảo. (Ảnh: HƯƠNG TRẦN)

Phát biểu tại hội thảo, bà Lê Thị Hà cũng nhấn mạnh vai trò và trách nhiệm của Viện Phim Việt Nam và các đơn vị liên quan trong việc phát huy giá trị kho tư liệu phim, quảng bá, giới thiệu phim Việt Nam ra thế giới và vấn đề cần thiết phải có một cơ chế để thực hiện điều này.

Đây là vấn đề còn nhiều vướng mắc phải giải quyết trong bối cảnh chuyển đổi số, phim được phát hành nhiều trên các nền tảng số có thu tiền, trong khi phim Nhà nước phần lớn vẫn được cung cấp miễn phí và điều cần có hiện tại là một khung bản quyền để xử lý khi có các vi phạm.

Trong tham luận của mình, Tiến sĩ Ngô Đặng Trà My, Phó Viện trưởng Viện Phim Việt Nam cho rằng, tư liệu hình ảnh động là một phần quan trọng của tư liệu nghe nhìn và các di sản văn hóa, đồng thời là minh chứng và nền tảng của một quá trình lịch sử, phát triển văn minh quốc gia, góp phần phục vụ giảng dạy, nghiên cứu cũng như cho hoạt động báo chí.

Tư liệu hình ảnh động cũng là chất liệu quan trọng cho sáng tạo nghệ thuật, truyền thông, phục dựng văn hóa và xây dựng bản sắc dân tộc, đồng thời mang một giá trị rất lớn, rất cần phát huy trong bối cảnh điện ảnh hiện nay.

Tiến sĩ Ngô Đặng Trà My, Phó Viện trưởng Viện Phim Việt Nam giới thiệu về công tác khai thác, phát huy giá trị tư liệu hình ảnh động lưu trữ tại Viện Phim Việt Nam.

Đánh giá về di sản điện ảnh Việt Nam đương đại tại hội thảo, Tiến sĩ Ngô Phương Lan, nguyên Cục trưởng Điện ảnh, Chủ tịch Hiệp hội Xúc tiến phát triển điện ảnh Việt Nam cũng nhấn mạnh: “Chúng ta nên khuyến khích làm lại các bộ phim kinh điển, chuyển thể hoặc làm phần tiếp nối. Các nước làm dạng này rất nhiều. Nhân đà thắng lợi của phim Mưa đỏ vừa qua, chúng ta nên phát triển và đẩy mạnh dòng phim lịch sử cách mạng, thời hậu chiến, thời đổi mới và từ công nghệ thực tế ảo, có thể làm cả phim tương tác”.

Đây là gợi ý đáng quan tâm cho hướng đi của điện ảnh Việt Nam thời gian tới bởi theo Tiến sĩ Ngô Phương Lan: “Di sản điện ảnh là đất vàng, thậm chí đất kim cương để điện ảnh nước nhà phát huy".

Tiến sĩ Ngô Phương Lan cũng nhấn mạnh việc cần có chiến lược quốc gia về khai thác di sản điện ảnh gắn với phát triển điện ảnh và cần có định hướng trong việc bảo tồn và số hóa - là nền tảng của công nghiệp điện ảnh, đẩy mạnh số hóa kho phim một cách toàn diện; đầu tư và phục dựng các phim kinh điển bằng công nghệ mới 4K, AI, khai thác một cách sáng tạo, tái sinh di sản bằng ngôn ngữ điện ảnh hiện đại, xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về phim tư liệu, hoạt hình, cách mạng…

Mong muốn phát huy hơn nữa những giá trị di sản điện ảnh Việt Nam, Hiệp hội Xúc tiến phát triển điện ảnh Việt Nam đã triển khai thực hiện dự án tổng hợp 50 năm phim chiến tranh Việt Nam. Dự án này cho thấy nhiều bất cập về phim lưu trữ khi nhiều bản quyền phim chiến tranh Việt Nam thuộc nước ngoài hoặc trong kho lưu trữ của Viện Phim Việt Nam không đầy đủ.

Vượt qua những khó khăn nêu trên, Hiệp hội Xúc tiến phát triển điện ảnh Việt Nam đã phối hợp Viện Phim Việt Nam và Nhà xuất bản Văn học hoàn thành dự án với việc ra mắt tập sách mới “Nửa thế kỷ phim Việt Nam về chiến tranh” với ba ngôn ngữ: Việt, Anh và Pháp, tập hợp góc nhìn của những người trong cuộc, các đạo diễn, nhà văn, nhà báo, nhà nghiên cứu... về phim chiến tranh như: Đặng Thái Huyền, Phạm Xuân Thạch, Tô Hoàng, Trịnh Thanh Nhã, Châu La Việt, Đào Ruấn, Đào Duy Phúc, Lê Hoàng, Đinh Thiên Phúc…

Đây là tập sách lý luận điện ảnh đẹp, nội dung phong phú, có thể xếp hàng đầu trong các sách về điện ảnh Việt Nam hiện nay.

Nhiều tham luận tại hội thảo cũng đề cập việc tiếp cận các khía cạnh pháp lý trong quá trình phát huy giá trị tư liệu hình ảnh động lưu trữ trong tình hình hiện nay với phần chia sẻ của đại diện các đơn vị của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch như: Cục Bản quyền tác giả, Vụ Pháp chế…,

Các đại biểu đã nhấn mạnh vấn đề bản quyền trong công tác khai thác tác phẩm điện ảnh và tư liệu hình ảnh động lưu trữ, chia sẻ những quy định về tác phẩm điện ảnh và quyền tác giả đối với tác phẩm điện ảnh - những quy định đặc thù và một số vấn đề đặt ra trong quản lý, khai thác quyền tác giả đối với tác phẩm điện ảnh do Nhà nước đầu tư ngân sách để đặt hàng, đấu thầu hoặc giao nhiệm vụ, trong đó có vấn đề sử dụng tài sản công (các phim sản xuất theo đặt hàng của Nhà nước) theo Luật Quản lý, sử dụng tài sản công và Nghị định 186/2025/NĐ-CP Quy định chi tiết một số điều của Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.

Cùng với hội thảo “Phát huy giá trị tư liệu hình ảnh động lưu trữ trong tình hình hiện nay”, Viện Phim Việt Nam cũng có đóng góp nổi bật tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24 khi tổ chức Triển lãm "Thành phố Hồ Chí Minh vươn mình cùng đất nước qua góc nhìn điện ảnh”, thu hút hàng nghìn khách tham quan trong 5 ngày diễn ra liên hoan.

Triển lãm được thiết kế công phu, sưu tầm và trưng bày hơn 200 hình ảnh về bối cảnh quay phim, con người, cuộc sống, quá trình đổi mới, hội nhập và phát triển của Sài Gòn-Thành phố Hồ Chí Minh theo ba phần nội dung chính: Thời kỳ Giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước (1945-1975); Thời kỳ kiến thiết, xây dựng đất nước (1976-1985); Thời kỳ đổi mới, hội nhập và phát triển (1986-2025).

Bà Lê Thị Hà, Viện trưởng Viện phim Việt Nam (VFI) cho biết, tất cả hình ảnh trưng bày tại triển lãm được in trích từ các tư liệu, tác phẩm điện ảnh lưu trữ tại Viện Phim Việt Nam; các tư liệu, tác phẩm điện ảnh sưu tầm từ Sở Văn hóa và Thể thao; Sở Du lịch, Đài Truyền hình, Hội Điện ảnh của thành phố Hồ Chí Minh cùng nguồn tư liệu từ các nghệ sĩ, cá nhân, cơ quan liên quan.

Hàng nghìn khách tham quan Triển lãm "Thành phố Hồ Chí Minh vươn mình cùng đất nước qua góc nhìn điện ảnh” trong thời gian diễn ra Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24.

Khách tham quan triển lãm đã được thưởng thức, chiêm ngưỡng những mảnh ghép nhiều màu sắc về thiên nhiên, con người, danh lam thắng cảnh, di sản, bản sắc văn hóa của Thành phố Hồ Chí Minh - một thành phố luôn hướng tới tương lai, nhưng không quên bảo tồn những giá trị độc đáo của riêng mình.

Triển lãm đã mang lại nhiều cảm xúc, góp phần lan tỏa, quảng bá văn hóa, danh lam thắng cảnh, tiềm năng phát triển du lịch của thành phố mang tên Bác đến với công chúng và bạn bè quốc tế.

Cùng hình thức trưng bày pano, khán giả yêu điện ảnh và bạn bè quốc tế còn được trải nghiệm các nội dung khác của triển lãm thông qua hình thức: thực tế ảo MR; hình ảnh video ngắn từ 20 đến 30 giây… Với nội dung và cách thể hiện ấn tượng, triển lãm đã trở thành điểm nhấn ấn tượng trong Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 24.

TRIỆU PHONG