Quản lý doanh nghiệp bán hàng đa cấp: 'Siết đúng trọng tâm'

Siết chặt những lỏng lẻo trong bán hàng đa cấp

Hiện nay, có nhiều nghị định, thông tư về việc quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp. Theo đó, có thể kể đến Nghị định 40/2018/NĐ-CP quy định về hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp và quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp. Nghị định này được sửa đổi, bổ sung vào năm 2023 tại Nghị định số 18/2023/NĐ-CP; Điều 25, Nghị định 55/2024/NĐ-CP, quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân bán hàng đa cấp.

Ngoài ra, Điều 73 Nghị định 98/2020/NĐ-CP quy định xử phạt hành vi vi phạm về hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp. Khoản 41 Điều 3 Nghị định 17/2022/NĐ-CP sửa đổi một số nội dung quy định về xử phạt hành vi vi phạm về hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp tại Nghị định số 98/2020/NĐ-CP.

Khoản 2 Điều 10 của Luật Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng 2023 có hiệu lực từ ngày 1/7/2024 quy định về các hành vi nghiêm cấm của tổ chức, cá nhân bán hàng đa cấp; Điều 45 quy định về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân bán hàng đa cấp; Hợp đồng tham gia bán hàng đa cấp được quy định tại Điều 46 của Luật này.

Cùng với đó, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật và cảnh báo về các biểu hiện của đa cấp biến tướng cũng được thực hiện rộng rãi, nhằm nâng cao nhận thức của người dân và bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng khỏi những rủi ro không đáng có. Bộ Công Thương, cơ quan công an và các Sở Công Thương địa phương đã duy trì mối liên kết chặt chẽ trong việc phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm trong ngành bán hàng đa cấp.

(Ảnh minh họa - KT)

Việc siết chặt quản lý nhà nước đối với hoạt động bán hàng đa cấp đã phát huy tác dụng, loại bỏ được những doanh nghiệp không đủ năng lực, thiếu sự bài bản, chuyên nghiệp và những doanh nghiệp làm ăn chụp giật, bất chấp pháp luật, lừa đảo người tiêu dùng. Chỉ có những doanh nghiệp thực sự có nguồn lực, tiềm lực về tài chính và tuân thủ quy định của pháp luật thì mới tiếp tục hoạt động được đến thời điểm này. Bởi vậy, bức tranh toàn cảnh ngành bán hàng đa cấp đến nay rất ổn định.

Mới đây, Bộ Công Thương tiến hành đã soạn thảo, trình Bộ Tư pháp thẩm định dự thảo Nghị định về quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp nhằm siết chặt quản lý “nhà phân phối cấp cao” đến cắt giảm điều kiện kinh doanh, được kỳ vọng sẽ tạo hành lang pháp lý minh bạch và bền vững cho lĩnh vực này.

Bà Hoàng Thị Thu Trang, Phó trưởng Ban Quản lý hoạt động kinh doanh theo phương thức đa cấp, Ủy ban cạnh tranh quốc gia, Bộ Công Thương cho biết: “Qua báo cáo hằng năm, chúng tôi thấy việc quản lý hoạt động bán hàng đa cấp vẫn lỏng lẻo, kiểm tra vẫn thấy những vi phạm tiếp diễn. Vì vậy, các quy định cần phải thắt chặt thêm để hoạt động kinh doanh bán hàng đa cấp ngày càng tốt hơn. Dự thảo Nghị định này nếu được phê duyệt sẽ thay thế toàn bộ hệ thống văn bản pháp luật hiện tại về quản lý hoạt động, bán hàng đa cấp để tránh sự chồng chéo”.

Theo bà Trang, mặc dù các quy định đối với hoạt động bán hàng đa cấp được siết chặt từ năm 2018 cho tới nay, nhưng doanh thu của ngành vẫn tăng trưởng ở mức ổn định, thậm chí có giai đoạn tăng tăng trưởng cao. Điều này cho thấy việc siết chặt quản lý đã tạo được môi trường kinh doanh lành mạnh cho các doanh nghiệp hợp pháp, doanh nghiệp chân chính phát triển bền vững.

Siết đúng trọng tâm và nới hợp lý

Một doanh nghiệp muốn phát triển bền vững thì việc tuân thủ những quy định của pháp luật là kim chỉ nam đầu tiên mà doanh nghiệp đó cần phải thực hiện. Ở góc độ pháp lý, TS Nguyễn Ngọc Quyên, Trưởng bộ môn Luật Cạnh tranh và Bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng, Khoa Pháp luật kinh tế, Trường Đại học Luật Hà Nội cho rằng, việc tuân thủ quy định của pháp luật là nghĩa vụ bắt buộc của doanh nghiệp. Với ngành bán hàng đa cấp, đó còn là một chiến lược sinh tồn. Vì bán hàng đa cấp là một mô hình kinh doanh rất đặc thù, dựa trên mạng lưới con người và dựa trên niềm tin. Một doanh nghiệp bán hàng đa cấp tuân thủ quy định của pháp luật sẽ gây dựng lòng tin cho những người tham gia, cho cơ quan quản lý nhà nước cũng như cho cả xã hội; tạo dựng uy tín lâu dài cho doanh nghiệp.

“Một doanh nghiệp bán hàng đa cấp mà xây dựng hệ thống tuân thủ quy định của pháp luật ngay từ đầu thì mặc dù chi phí ban đầu có thể cao, nhưng đây là một khoản bảo hiểm tốt nhất cho doanh nghiệp để phát triển bền vững”, TS. Nguyễn Ngọc Quyên khẳng định.

Về quy trình tuân thủ pháp luật của doanh nghiệp, bà Cao Thị Minh Hiền, Trưởng phòng pháp lý Công ty TNHH Nu Skin Enterprises Việt Nam cho hay, người tham gia bán hàng đa cấp tại Nu Skin Enterprises Việt Nam thì ngay từ ban đầu đã bắt buộc phải tuân thủ và hoàn tất chương trình đào tạo cơ bản do pháp luật Việt Nam quy định. Nu Skin Enterprises Việt Nam coi việc đào tạo nhà phân phối ngay từ ban đầu là một nền tảng đầu tiên để nhà phân phối đó có thể hoạt động cùng công ty trong cả quá trình bền vững và lâu dài. Trong suốt quá trình hoạt động, Nu Skin Enterprises Việt Nam cũng liên tục thông tin và truyền thông, cập nhật quy định cho các nhà phân phối bằng những kênh chính thức của công ty. Ngoài ra, công ty cũng phát triển những video ngắn trên các kênh truyền thông chính thức của công ty để thường xuyên nhắc nhở nhà phân phối về những quy định pháp luật hiện nay. Nu Skin Enterprises Việt Nam luôn luôn nỗ lực để có thể đáp ứng được tất cả quy định hiện nay liên quan đến pháp luật về bán hàng đa cấp. Đây là một cách để công ty bảo vệ uy tín và thương hiệu của mình, đồng thời bảo vệ quyền lợi cho người tham gia bán hàng đa cấp cũng như người tiêu dùng tại thị trường Việt Nam. Đồng thời, đây sẽ là một công cụ gây dựng niềm tin cho Nu Skin Enterprises tại thị trường Việt Nam.

“Việc siết chặt quy định pháp luật đương nhiên gây áp lực cho doanh nghiệp. Tuy nhiên, việc thay đổi quy định pháp luật sẽ là một cơ hội để các doanh nghiệp nâng cao quy trình về tuân thủ hệ thống của công ty, đồng thời cũng giúp ngành bán hàng đa cấp có thể minh bạch hơn, từ đấy tạo niềm tin cho người tiêu dùng và cơ quan quản lý”, bà Cao Thị Minh Hiền nhấn mạnh.

Theo TS. Nguyễn Ngọc Quyên, Dự thảo Nghị định về Quản lý hoạt động bán hàng đa cấp lần này đã thể hiện một triết lý quản lý khá cân bằng: Siết đúng trọng tâm (năng lực tài chính và trách nhiệm con người) và nới hợp lý. Dự thảo Nghị định đã cắt giảm khá nhiều thủ tục hành chính, ví dụ như: cắt giảm thời gian giải quyết thủ tục hành chính, bỏ quy định về vốn điều lệ tối thiểu, giảm tần suất báo cáo hằng năm từ 6 tháng xuống 1 năm. Đặc biệt là đã đổi từ cơ chế cấp xác nhận kiến thức sang kiểm tra kiến thức. Điều này sẽ giúp tiết kiệm thời gian cũng như nguồn lực của cả cơ quan quản lý nhà nước và doanh nghiệp.

“Siết đúng trọng tâm và nới hợp lý là hai yếu tố cốt lõi, then chốt để một doanh nghiệp bán hàng đa cấp có thể hoạt động bền vững. Việc này cho thấy pháp luật như một hành lang mềm, vừa đủ chặt để có thể ngăn chặn những hành vi vi phạm, cũng đủ mở để tạo điều kiện cho các doanh nghiệp chân chính hoạt động và phát triển”, TS. Nguyễn Ngọc Quyên nhấn mạnh.

CTV Nam Phương