Quản lý chặt chẽ đăng kiểm và nhân lực đường sắt

Thông tư này quy định về quản lý, khai thác vận tải đường sắt bao gồm: đăng kiểm, đăng ký, niên hạn sử dụng phương tiện; tiêu chuẩn nhân viên đường sắt; cùng các quy định về vận tải hành khách, hành lý, hàng hóa trên đường sắt quốc gia và đường sắt chuyên dùng có nối ray với đường sắt quốc gia. Những quy định này tạo thành khuôn khổ pháp lý đồng bộ, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải đường sắt trong giai đoạn mới.

Thông tư 33/2025/TT-BXD góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải đường sắt trong giai đoạn mới.

Một trong những nội dung nổi bật của Thông tư là quy định bốn loại hình kiểm tra chất lượng an toàn kỹ thuật và bảo vệ môi trường đối với phương tiện giao thông đường sắt. Bao gồm, kiểm tra sản xuất, lắp ráp dành cho phương tiện và linh kiện mới; Kiểm tra nhập khẩu áp dụng cho phương tiện mới và đã qua sử dụng; Kiểm tra hoán cải đối với phương tiện thay đổi cấu trúc hoặc tính năng kỹ thuật và kiểm tra định kỳ trong suốt quá trình phương tiện khai thác.

Các hình thức kiểm tra này được thực hiện theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia tương ứng, bảo đảm phương tiện có đủ điều kiện an toàn khi đưa vào vận tải hoặc duy trì hoạt động trên mạng lưới đường sắt. Đây là nền tảng quan trọng nhằm phòng ngừa nguy cơ mất an toàn, giảm thiểu sự cố kỹ thuật trong quá trình vận hành.

Về nhân lực đường sắt, Thông tư đưa ra hệ thống tiêu chuẩn cụ thể cho từng chức danh. Trong đó, đăng kiểm viên và đăng kiểm viên bậc cao phải hoàn thành chương trình tập huấn, đáp ứng yêu cầu về trình độ chuyên môn và thời gian thực tập, đồng thời được đánh giá, công nhận theo quy định của Cục Đăng kiểm Việt Nam.

Thông tư yêu cầu đăng kiểm viên và đăng kiểm viên bậc cao phải hoàn thành chương trình tập huấn.

Đối với lái tàu yêu cầu đặt ra là phải có giấy phép lái tàu còn hiệu lực, bảo đảm đủ điều kiện sức khỏe theo quy định của Bộ Y tế. Đặc biệt, trong trường hợp đoàn tàu hàng không bố trí trưởng tàu, lái tàu phải đạt chuẩn nghiệp vụ tương đương để thực hiện nhiệm vụ giám sát, xử lý tình huống và đảm bảo an toàn suốt hành trình.

Bên cạnh đó, Thông tư quy định chặt chẽ niên hạn sử dụng phương tiện giao thông đường sắt, lấy mốc thời điểm phương tiện được cấp giấy chứng nhận chất lượng an toàn kỹ thuật lần đầu hoặc chứng chỉ xuất xưởng để tính toán.

Đối với phương tiện nhập khẩu đã qua sử dụng, quy định giới hạn độ tuổi rất rõ ràng, toa xe khách và đầu máy không được vượt quá 10 năm, trong khi toa xe hàng không quá 15 năm tính từ năm sản xuất. Quy định này góp phần ngăn chặn việc đưa vào Việt Nam phương tiện cũ, suy giảm chất lượng, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn, đồng thời tạo động lực cho các doanh nghiệp đầu tư đổi mới đội tàu theo hướng hiện đại, bền vững hơn.

Ông Nguyễn Chính Nam, Phó Tổng Giám đốc Tổng công ty Đường sắt Việt Nam đánh giá Thông tư 33/2025/TT-BXD là bước hoàn thiện quan trọng trong khung pháp lý về quản lý, khai thác vận tải đường sắt, đặc biệt ở hai lĩnh vực then chốt gồm đăng kiểm phương tiện và chuẩn hóa nhân lực vận hành. Việc chuẩn hóa tiêu chuẩn đăng kiểm viên, lái tàu và các chức danh nhân viên đường sắt sẽ góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ, đảm bảo an toàn trong bối cảnh khối lượng vận tải và tốc độ tàu dự kiến tăng trong giai đoạn tới.

Huy Trung