Quần đảo đặc biệt mang câu chuyện lịch sử giữa Nga và Mỹ

Cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump đã được tổ chức tại Anchorage - thành phố lớn nhất của tiểu bang Alaska, Mỹ. Xa hơn về phía Tây của tiểu bang này, trên vùng biển lạnh giá của eo biển Bering phân cách châu Á và Bắc Mỹ, có hai hòn đảo là nơi lãnh thổ Nga và Mỹ chỉ cách nhau vài km. Đó là quần đảo Diomede (còn có tên là Quần đảo Gvozdev) - biểu tượng nổi bật về sự gần gũi về văn hóa - địa lý giữa Nga và Mỹ.

Hai hòn đảo Diomede chỉ cách nhau khoảng 4,6 km qua eo biển Bering nhưng nằm ở các quốc gia, lục địa và múi giờ riêng biệt. Nguồn: Alamy

Hai đảo Diomede chỉ cách nhau khoảng 4,6 km qua eo biển Bering, trong đó đảo nhỏ hơn - Little Diomede thuộc Mỹ, trong khi đảo lớn hơn - Big Diomede thuộc Nga. Hai hòn đảo bị phân cách bởi một đường biên giới quốc gia và Đường đổi ngày quốc tế, khiến cho hai hòn đảo dù rất gần nhau nhưng múi giờ Big Diomede lại đi trước Little Diomede khoảng 21 giờ đồng hồ. Cũng vì thế mà người dân còn gọi các hòn đảo là này là "Quần đảo Hôm qua và Ngày mai".

Trên biển Bering, hòn đảo nhỏ hơn (bên trái) - Little Diomede thuộc Mỹ, trong khi hòn đảo lớn hơn (bên phải) - Big Diomede thuộc Nga. Nguồn: Dave Cohoe/Wikipedia

Trước đây, từ rất lâu trước khi biên giới hiện đại được vạch ra, cả hai hòn đảo Diomede đã có người bản địa sinh sống. Ngay cả sau khi Alaska thuộc Mỹ vào năm 1867, hai hòn đảo vẫn hoạt động như một cộng đồng trong hơn 80 năm, với việc cư dân vẫn chèo thuyền, hoặc đi xe trượt tuyết chó kéo giữa hai vùng đất, nhất là vào những mùa đông lạnh giá khiến một vùng biển bị đóng băng.

Sau này, việc di chuyển giữa hai hòn đảo Diomede mà không có giấy tờ hợp lệ bị coi là bất hợp pháp.

Đảo Little Diomede (Mỹ) là nơi sinh sống của khoảng 80 cư dân. Nguồn: Creative Commons

Ngày nay, đảo Big Diomede không có cư dân sinh sống, ngoại trừ một trạm biên phòng của Nga. Đảo Little Diomede của Mỹ là nơi khoảng 80 cư dân sống dựa vào nghề đánh cá, săn hải cẩu, hải mã và bắt chim biển trong nhiều thế kỷ qua. Máy bay trực thăng thường vận chuyển thư từ và một số nhu yếu phẩm mỗi tuần một lần, nhưng sương mù và gió mạnh có thể trì hoãn việc tiếp tế này trong nhiều ngày hoặc nhiều tuần liền.

Theo tư liệu, trước đây cư dân vẫn chèo thuyền, hoặc đi xe trượt tuyết chó kéo giữa hai hòn đảo Diomede khi vùng biển bị đóng băng. Nguồn: Alamy

Hiện nay, du khách có thể đến đảo Little Diomede bằng thuyền (khi băng tan) hoặc bằng máy bay trực thăng từ sân bay gần nhất ở Nome, Alaska (Mỹ). Du khách có thể thuê phòng nghỉ thông qua một đơn vị là Inalik Native Corporation.

Tuy trên đảo không có nhà hàng hay dịch vụ ngân hàng, nhưng vẫn có một số hàng tạp hóa và vật dụng câu cá, săn bắn tại cửa hàng duy nhất trên đảo - Little Diomede Native Store. Dù vậy du khách được khuyến cáo nên mang theo đồ ăn riêng để không ảnh hưởng đến nguồn cung hạn chế của người dân địa phương.

Khi lưu lại đảo Little Diomede, du khách có thể khám phá ngôi làng, tìm hiểu về nghề săn bắt và đánh cá truyền thống, quan sát các đàn chim biển độc đáo (như chim hải âu sừng và mòng biển chân đen) và mua những tác phẩm chạm khắc tinh xảo nổi tiếng trên đảo.

Đảo Little Diomede (Mỹ) khi bị bao phủ bởi băng tuyết. Nguồn: Matthew Guiffré/KNOM

Trước đây có một giai đoạn, việc đi lại giữa miền tây Alaska của Mỹ và miền đông nước Nga khá thường xuyên, với việc người dân địa phương hai nước tham gia các sự kiện thể thao, nghiên cứu khoa học và hợp tác kinh doanh chung.

Một sáng kiến giao lưu nhân dân đáng nhớ là Chuyến thám hiểm Eo biển Bering, trong đó một đội gồm các vận động viên trượt tuyết và người điều khiển xe trượt tuyết người Mỹ và Nga đã đi quãng đường khoảng 1.600 km từ Bán đảo Kamchatka của Siberia (Nga) đến Bán đảo Seward của Alaska (Mỹ) như một hình thức ngoại giao vào năm 1989. Dự án hòa bình này nhằm mục đích làm nổi bật lịch sử chung và mối quan hệ văn hóa lâu đời giữa người bản địa ở cả hai bên.

Nam Anh/VOV.VN (biên dịch)