Polyp đại tràng có phải cắt không?

Nguyên nhân mắc polyp đại tràng

Polyp đại tràng là một tổn thương có hình dạng giống như một khối u, có cuống hoặc không cuống, do niêm mạc đại tràng và tổ chức dưới niêm mạc tăng sinh tạo thành, đa số polyp là lành tính nhưng một số có khả năng hóa thành ác tính (ung thư) như polyp tuyến ống.

Polyp đại tràng là tổn thương thường gặp, một số nguyên nhân mắc polyp thường gặp là:

Lối sống: Mặc dù nguyên nhân chính xác chưa được biết rõ, có thể kể đến các yếu tố nguy cơ như chế độ ăn nhiều chất béo, ăn nhiều thịt đỏ, ít chất xơ, hút thuốc lá, béo phì.
Tuổi tác: Ung thư đại trực tràng rất hiếm gặp trước tuổi 40. Có đến 90% các trường hợp xảy ra sau tuổi 50 do đó nên khám tầm soát ung thư dạ tràng khi đến tuổi 50 và thường thì phải mất khoảng 10 năm để một polyp nhỏ có thể phát triển thành ung thư.

Hình ảnh nội soi đại trực tràng của bệnh nhân mắc bệnh đa polyp đại tràng.

Yếu tố gia đình và di truyền: Nhiều nghiên cứu cho thấy polyp và ung thư đại tràng thường xảy ra trong cùng một gia đình, điều này cho thấy yếu tố gia đình cũng là một trong những nguyên nhân quan trọng. Chính vì vậy, nên tầm soát ung thư đại tràng sớm hơn nếu có tiền sử polyp hoặc ung thư đại tràng trong gia đình.
Một số bệnh di truyền hiếm gặp có thể gây ung thư đại trực tràng sớm với tần suất cao như đa polyp tuyến gia đình (familial adenomatous polyposis – FAP) với rất nhiều polyp trong đại tràng, hoặc một bệnh khác là ung thư đại tràng di truyền không do polyp có khả năng gây nguy cơ ung thư đại tràng, thường khởi phát ở tuổi 20 – 30 nhưng lại không thấy có nhiều polyp.

Điều trị polyp đại tràng

Đa phần polyp đại tràng ở dạng lành tính và không phải tất cả chúng đều là ung thư. Tuy nhiên theo thời gian, một trong số chúng có thể thay đổi cấu trúc, trở nên ác tính. Đặc biệt với đa polyp đại tràng thì trong lòng ống tiêu hóa sẽ xuất hiện hàng trăm polyp và tất cả đều có thể trở thành ung thư nên vô cùng nguy hiểm.

Vì vậy, polyp thường được loại bỏ khi chúng được phát hiện trên nội soi, ngăn chặn nguy cơ polyp đó ung thư hóa.

Khi bệnh nhân nghi ngờ mắc polyp đại tràng, nên đến các cơ sở y tế uy tín để được thăm khám và chẩn đoán chính xác.

Tùy vào loại polyp đại tràng được phát hiện mà bác sĩ sẽ lựa chọn một trong số các biện pháp loại bỏ dưới đây:

Cắt polyp trong lúc nội soi: Trong quá trình nội soi đại tràng, bác sĩ sẽ cắt polyp. Có thể cắt polyp bằng nhiều kỹ thuật khác nhau tùy vào kích thước polyp.

Phẫu thuật xâm lấn tối thiểu: Đối với những polyp đại tràng quá lớn hay không thể loại bỏ an toàn trong lúc nội soi thì sẽ cần tới phẫu thuật xâm lấn tối thiểu.

Nếu người bệnh có tình trạng di truyền như polyposis tuyến gia đình thì có khả năng cần phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ đại tràng.

Sau khi được cắt bỏ, các loại polyp đại tràng sẽ được gửi đi làm xét nghiệm mô bệnh học, phân tích mẫu mô đánh giá mức độ nghịch sản của polyp và bờ cắt có còn tế bào u hay không.

Polyp có khả năng tái phát nên bệnh nhân cần theo dõi thường xuyên

Polyp có khả năng tái phát, nhất là với bệnh nhân đã bị polyp tuyến thường có nguy cơ tái phát cao. Kể từ ngày cắt polyp đại tràng lần đầu đến 3 năm sau đó, khả năng tái phát polyp là 25 đến 30%.

Một số polyp có thể đã hình thành trong lần nội soi trước nhưng bị bỏ sót vì quá nhỏ, một số khác mới vừa hình thành sau này. Do đó, sau khi cắt polyp nên nội soi đại tràng kiểm tra sau 3 đến 5 năm hoặc sớm hơn tùy trường hợp mà các bác sĩ khuyến cáo.

Khoảng cách giữa 2 lần nội soi sẽ còn tùy thuộc nhiều yếu tố như:

Đặc điểm giải phẫu bệnh của polyp.
Số lượng và kích thước polyp
Trong khi nội soi đại tràng, nếu thấy còn nhiều phần khó quan sát và nhận diện được các polyp nhỏ thì ở lần nội soi kiểm tra tiếp theo nên được thực hiện sớm hơn mốc thời gian quy định (3 – 5 năm). Tầm soát ung thư đại tràng nếu được thực hiện theo đúng chỉ dẫn sẽ giúp giảm số lượng ca ung thư do mắc polyp đại tràng rất nhiều lần.

Tóm lại: Polyp và ung thư đại trực tràng có xu hướng gặp nhiều người trong gia đình, cho thấy các yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển polyp. Vì vậy, người dân nên khám sức khỏe định kỳ 6 tháng/lần, tầm soát ung thư đại tràng tại các cơ sở y tế chuyên khoa uy tín.

Do tính chất di truyền bệnh, khi một người trong gia đình mắc đa polyp đại tràng, ung thư đại tràng thì người thân ruột thịt như bố/mẹ/con/anh, chị, em ruột phải đi khám sàng lọc ung thư càng sớm càng tốt.

Một số biện pháp nâng cao sức khỏe, phòng tránh nguy cơ ung thư đại tràng: ăn thực phẩm đảm bảo vệ sinh, ăn chín uống sôi, hạn chế đồ chiên dầu mỡ, giữ thói quen ăn uống, sinh hoạt, ngủ nghỉ đúng giờ, tránh áp lực, stress trong công việc.

BS. Nguyễn Xuân Hà