Plokstine - căn cứ tên lửa hạt nhân bí mật bỏ hoang ở Litva

Một vài hàng dây thép gai chào đón bất kỳ ai đến cơ sở này. Bốn mái vòm màu trắng hiện ra, tương phản với màu xanh của khu rừng - những boongke từng chứa vũ khí hủy diệt hàng loạt. Những công trình đứng đó như những cây nấm ký sinh không thuộc về môi trường xung quanh.

Một ma-nơ-canh silicon tại hành lang ngầm của căn cứ tên lửa.

Lịch sử của căn cứ này phản ánh logic của Chiến tranh lạnh và cuộc chạy đua vũ trang hạt nhân. Tây Litva - vào thời điểm đó, là một phần của Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Xô Viết Litva thuộc Liên Xô - là một địa điểm hoàn hảo để lưu trữ đầu đạn nhắm vào các quốc gia NATO.

Nằm đối diện với Scandinavia bên kia Biển Baltic, Litva đã từng trở thành một khu vực quân sự hóa cao độ với các căn cứ tên lửa, thị trấn quân sự và đồn trú. Hai nước láng giềng Latvia và Estonia - cũng là một phần của Liên Xô - cũng cùng chung vai trò như Litva.

Khu rừng Plokstine, nằm giữa nơi hoang vắng, mang đến điều kiện lý tưởng để xây dựng một khu phức hợp bí mật dưới lòng đất. Hồ Plateliai rộng hơn 7 kilômét vuông gần đó cung cấp nước cho các hệ thống làm mát. Dân số của các ngôi làng xung quanh ít, và đất cát mềm dễ đào.

Phòng trưng bày các hình ảnh về hoạt động của Căn cứ tên lửa Plokstine.

Bí mật

Plokstine từng là cơ sở tên lửa hạt nhân tầm trung của Liên Xô, được xây dựng hoàn thành vào năm 1962 sau hai năm xây dựng, với sự tham gia của hơn 10.000 công nhân được bí mật đưa đến từ khắp Liên Xô. Một công trình đồ sộ như vậy đã không thể lọt khỏi tầm mắt của người dân địa phương. Tên lửa từ chính căn cứ này đã được triển khai tới Cuba vào tháng 9/1962, châm ngòi cho Cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba, suýt dẫn đến một cuộc chiến tranh hạt nhân toàn diện.

Chiến tranh lạnh đã thực sự diễn ra tại góc rừng xinh đẹp này của Litva. Và những ngón tay đã sẵn sàng đặt trên cò súng để xóa sổ toàn bộ Tây Âu.

Plokstine đã bị bỏ hoang khi Liên Xô rời khỏi vùng Baltic vào năm 1991, và không còn cần phải mang theo nỗi u ám của Chiến tranh lạnh nữa. Sẽ không ai thẩm vấn bạn ở Litva, hay nghi ngờ bạn là tay sai của chủ nghĩa tư bản. Litva ngày nay và khu rừng Plokstine đã trở thành địa điểm thu hút khách du lịch.

“Người dân không biết loại vũ khí nào được cất giữ ở đó, nhưng chúng tôi biết về nơi này”, Ausra Brazdeikyte, một hướng dẫn viên tại Bảo tàng Chiến tranh lạnh, cho biết.

Brazdeikyte sinh ra tại một ngôi làng không xa căn cứ và đã dành cả cuộc đời mình ở khu vực này. Những người lính đã trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống địa phương, và việc nghe thấy tiếng máy móc hạng nặng vận chuyển thiết bị quân sự là chuyện thường ngày. “Chúng tôi làm việc cùng với binh lính từ các nước cộng hòa Xô Viết khác nhau tại các nông trường tập thể, nhưng chưa bao giờ thảo luận về các chủ đề quân sự”, bà nhớ lại.

Khu phức hợp được bảo vệ nghiêm ngặt, với hàng rào điện trải dài hai dặm xung quanh căn cứ. Rừng rậm khiến việc tiếp cận càng khó khăn hơn, vì vậy người dân địa phương không hề cố gắng tiếp cận.

Tất cả sự bí mật này đã được đền đáp. Tình báo Mỹ chỉ phát hiện ra căn cứ vào năm 1978 thông qua trinh sát vệ tinh. Vào thời điểm đó, Liên Xô đã ngừng hoạt động cơ sở này như một phần của thỏa thuận giải trừ vũ khí tên lửa giữa Liên Xô và Mỹ.

Khu Căn cứ tên lửa Plokstine nhìn từ bên trên mặt đất.

Căn cứ sâu dưới lòng đất

Lối vào cơ sở này, như mọi khi, là một cái lỗ trên mặt đất. Một tấm biển bằng tiếng Nga phía trên cánh cửa kín mít có dòng chữ "Vui lòng lau chân". Vệ sinh là điều quan trọng ở nơi làm việc, đặc biệt nếu bạn làm việc tại một cơ sở ngầm bí mật có đầu đạn hạt nhân.

Căn cứ tên lửa Plokstine là một dự án quân sự phức tạp, một cơ sở mẫu mực cùng loại ở Liên Xô. Được xây dựng xung quanh một trung tâm chỉ huy ngầm với mạng lưới hành lang, căn cứ này cũng có bốn trục dài 100 feet (khoảng 30 mét) chứa tên lửa đất đối đất R-12 Dvina. Thậm chí còn có một nhà máy điện ngầm để tạo ra năng lượng trong trường hợp khẩn cấp.

Sau khi Litva tuyên bố độc lập khỏi Liên Xô vào năm 1990, và sau đó là sự sụp đổ của Bức màn sắt, căn cứ này đã bị bỏ hoang hoàn toàn và bị lấy trộm kim loại. Nhờ nguồn tài trợ của EU, các quan chức địa phương đã có thể tạo ra một bảo tàng tuyệt đẹp, được mở cửa vào năm 2012, cho phép công chúng tiếp cận trung tâm chỉ huy, nhà máy điện và một silo.

Bước đi qua mê cung ngầm mờ ảo mang đến cho bạn cảm giác kỳ lạ - một phần vì nơi đây chứa đầy những vật dụng của Liên Xô: tượng Lenin và Stalin, huân chương quân sự, đồ gốm búa liềm và cờ. Du khách sẽ đi qua các sảnh tương tác theo chủ đề, tái hiện các giai đoạn khác nhau của Chiến tranh lạnh và tìm hiểu về các chiến dịch tuyên truyền được thực hiện trong nửa sau của thế kỷ 20 đầy biến động. Thỉnh thoảng, những ma-nơ-canh silicon sống động như thật của những người lính sẽ đưa khách tham quan đến một thung lũng kỳ lạ mang đậm phong cách Liên Xô.

Điểm tham quan ấn tượng nhất là những tàn tích công nghệ quân sự bị bỏ hoang. Bộ khung của nhà máy điện cũ sẽ là bối cảnh lý tưởng cho một trò chơi điện tử. Có một sảnh khổng lồ, nơi lưu trữ các bồn chứa nhiên liệu tên lửa.

Nhưng điểm nhấn chính là silo. Khách tham quan sẽ cảm thấy mình nhỏ bé và chóng mặt khi đứng trên mép hố sâu 30 mét xuống vực thẳm. Mặc dù tên lửa chưa bao giờ rời khỏi đường hầm này để gieo rắc sự hủy diệt, nhưng đã có thương vong trong những năm qua. "Một người lính đã ngã xuống tử vong khi dây an toàn của anh ta bị đứt trong một cuộc kiểm tra định kỳ", Brazdeikyte kể lại, lời nói của bà vang vọng trong bóng tối. "Hai người lính khác đã thiệt mạng trong một vụ tràn axit nitric khi đang cố gắng tiếp nhiên liệu cho tên lửa", bà nói thêm. Bóng tối càng lúc càng dày đặc.

Bên trong phòng làm việc dưới lòng đất.

Thị trấn ma

Cách bốn silo vài bước chân là một thị trấn ma chưa từng được đặt tên. Ban đầu, nơi đây là nơi ở của khoảng 300 binh sĩ và sĩ quan làm việc tại căn cứ tên lửa.

Kỳ lạ thay, sau khi căn cứ Plokstine ngừng hoạt động, một số tòa nhà hành chính trong thị trấn đã được chuyển đổi thành trại hè cho trẻ em. Được gọi là Zuvedra, có nghĩa là chim mòng biển, trại hoạt động từ năm 1979 đến năm 1990. Một trạm xe buýt ngay phía sau cổng vào được vẽ một bức tranh tường đầy màu sắc với hình ảnh một chú lùn ngồi trên cây nấm đang cầm một bông hoa.

Ngày nay, thị trấn quân sự không còn nhiều dấu tích. Cảnh tượng hấp dẫn nhất là một loạt các nhà chứa máy bay cũ. Phủ đầy bùn và cỏ, chúng trông giống như những kim tự tháp cổ đại bị lạc vào rừng.

Sự kết hợp giữa căn cứ tên lửa hạt nhân u ám bị bỏ hoang và khu vực tươi đẹp xung quanh có thể là một ẩn dụ về Litva hiện đại. Quốc gia này đã thành công vượt qua hàng thập kỷ dưới thời là nước cộng hòa thuộc Liên Xô và biến những vết sẹo Chiến tranh lạnh thành những bài học quý giá.

Ngoài căn cứ, Công viên quốc gia Zemaitija là một trong những nơi tuyệt đẹp nhất Litva, với vô số điểm tham quan hấp dẫn. Ghé thăm công viên sẽ đưa khách tham quan đến trung tâm của Samogitia - một vùng đất có nền văn hóa địa phương phong phú. Truyền thống ngoại giáo và Kitô giáo cùng tồn tại ở đây. Người ta cho rằng vùng đất này là phần cuối cùng của châu Âu chuyển sang Kitô giáo vào thế kỷ 15.

Zemaičiu blynai, hay bánh kếp Samogitan, là những siêu ẩm thực địa phương - bánh kếp khoai tây thịnh soạn với nhân thịt bên trong. Cepelinai, một loại bánh bao khoai tây nhồi phô mai tươi hoặc thịt xay, là một món ăn quen thuộc khác của Litva. Và không ai rời đi mà không nếm thử saltibarsčiai, một món súp củ dền lạnh màu hồng.

Thị trấn Plateliai, cách khu vực hạt nhân 15 phút về phía bắc, là nơi có Nhà thờ Thánh Phêrô và Phaolô, một công trình bằng gỗ ấn tượng từ thế kỷ 18. Một trang viên được trùng tu trong thị trấn hiện là nơi tọa lạc của Bảo tàng Mardi Gras với những chiếc mặt nạ gỗ đặc trưng.

Bản thân hồ Plateliai là một điểm đến dành cho những người yêu thiên nhiên, với những con đường mòn đạp xe và đi bộ đường dài, các điểm cắm trại ven hồ và những nhà hàng tuyệt đẹp bên bờ.

Trước đây, bí mật lớn nhất của Zemaitija là căn cứ tên lửa hạt nhân Plokstine. Ngày nay, chính khu vực này là một viên ngọc ẩn giấu của những chuyến du lịch chậm rãi ở châu Âu.

An Châu