Phú Thọ hướng tới nông thôn mới hiện đại, bền vững và giàu bản sắc

Diện mạo đô thị và nông thôn Phú Thọ ngày càng khởi sắc, nhờ định hướng rõ ràng và quản lý hiệu quả trong phát triển nông nghiệp, tài nguyên và môi trường

Nông nghiệp bền vững gắn với bảo vệ môi trường khẳng định vai trò “trụ đỡ” của nền kinh tế

Sau khi hợp nhất, tỉnh Phú Thọ có thêm nhiều lợi thế về không gian và dư địa phát triển kinh tế - xã hội nói chung, lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn nói riêng. Phú Thọ là tỉnh có quy mô sản xuất nông lâm nghiệp khá lớn, với 430,3 nghìn ha đất lâm nghiệp; 133,4 nghìn ha đất trồng cây hằng năm và trên 100 nghìn ha đất trồng cây lâu năm.

Toàn tỉnh có lưu vực của 7 con sông lớn (Thao, Lô, Đà, Chảy, Bôi, Bứa, Phó Đáy, Cà Lồ). Có 3.882 công trình thủy lợi; trong đó có 75 công trình hồ, đập lớn. Có 04 Vườn Quốc gia, 04 Khu bảo tồn thiên nhiên... Với sự đa dạng về tự nhiên đất đai, khí hậu trải dài từ đồng bằng tới miền núi cao là điều kiện thuận lợi để phát triển nền nông nghiệp đa dạng, phong phú gắn với tăng trưởng xanh, phát huy giá trị, bản sắc văn hóa.

Chủ tịch UBND tỉnh Trần Duy Đông và Đoàn công tác khảo sát khu vực đầu tư Khu đô thị sinh thái Phú Minh

Đến nay, trên địa bàn tỉnh Phú Thọ đã hình thành các vùng sản xuất tập trung như: Trồng cây ăn quả, chè, lúa chất lượng cao, rừng gỗ lớn, thủy sản và chăn nuôi đại gia súc,... trong đó, có nhiều sản phẩm đặc sản, đặc trưng của địa phương đã bước đầu xây dựng được thương hiệu (chè Phú Thọ, bưởi Đoan Hùng, bưởi Tân Lạc, cam Cao Phong, gà Lạc Thủy, thịt chua Thanh Sơn, mía tím Hòa Bình...), một số sản phẩm nông sản đã xuất khẩu ổn định, mở rộng thị trường, thị phần hằng năm như mía, bưởi, nhãn. Toàn tỉnh đã có 84/133 xã đạt chuẩn nông thôn mới, chiếm 63,2% số xã; 03 xã đạt chuẩn NTM nâng cao, chiếm 3,6% số xã đạt chuẩn NTM, 525 khu dân cư đạt chuẩn NTM kiểu mẫu; có 1.142 HTX lĩnh vực nông nghiệp, 1.119 trang trại, 451 tổ hợp tác đang hoạt động; có 09 nghề truyền thống, 20 làng nghề truyền thống và 95 làng nghề; hiện nay đang có 609 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên.

HTX có nhiều sản phẩm đạt OCOP 4 sao. Ảnh: HXT sản xuất chè an toàn xã Long Cốc

Quy hoạch quốc gia, quy hoạch vùng Đồng bằng sông Hồng, Trung du và miền núi phía Bắc, quy hoạch tỉnh các tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 được phê duyệt đã định hướng các động lực tăng trưởng và giá trị mới cho phát triển của tỉnh mới theo hướng nâng cao hiệu quả và giá trị gia tăng gắn với tăng trưởng xanh; Trung ương đã ban hành “bộ tứ trụ cột” gồm: Nghị quyết 57 về khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, Nghị quyết 59 về chủ động hội nhập quốc tế, Nghị quyết 66 về đổi mới toàn diện thể chế và Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân, là cơ sở để hiện thực hóa mục tiêu phát triển hai con số. Chính phủ cũng đẩy mạnh các chính sách ưu đãi thu hút đầu tư vào các địa phương ngoài khu vực trung tâm, cùng với hệ thống kết cấu hạ tầng đang được đầu tư mạnh sẽ tạo cơ hội cho tỉnh thu hút các dự án đầu tư và tham gia vào các chuỗi cung ứng dịch vụ và sản xuất.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Phú Thọ Nguyễn Huy Nhuận cho biết: “Nhiệm kỳ 2025-2030, ngành nông nghiệp đặt mục tiêu tăng trưởng 3,5%/năm, với đột phá phát triển sản phẩm OCOP, giảm nghèo đa chiều gắn xây dựng nông thôn mới hiện đại, bền vững, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc”.

Tuy nhiên, trong bối cảnh sản xuất nông nghiệp hiện nay đang phải đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là đổi khí hậu và thiên tai, thời tiết cực đoan ngày càng diễn biến với tần suất gia tăng (hạn hán, mưa lớn, sạt lở đất, xói mòn, lũ quét,...); các khu, cụm công nghiệp phát triển nhanh làm gia tăng áp lực đến môi trường, chuyển dịch lao động và suy giảm đất nông nghiệp... đặt ra nhiều thách thức, tạo áp lực lớn trong thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ phát triển nông nghiệp bền vững nhiệm kỳ 2025 - 2030.

Mục tiêu và giải pháp đột phá ngành nông nghiệp phát triển bền vững

Cũng theo Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Phú Thọ Nguyễn Huy Nhuận. Nhiệm kỳ 2025 - 2030, ngành nông nghiệp Phú Thọ đặt mục tiêu tăng trưởng 3,5%/năm. Để đạt mục tiêu này, ngành nông nghiệp xác định nhiệm vụ, giải pháp đột phá:

Thứ nhất, phát huy ưu thế đa dạng về đất đai, khí hậu để phát triển đồng bộ giữa nhóm sản phẩm chủ lực (đàn lợn, đại gia súc, gia cầm, cây ăn quả, cây mía, cá nuôi lồng...) với nhóm sản phẩm đặc sản vùng miền, sản phẩm OCOP.

Thứ hai, đẩy mạnh việc ứng dụng khoa học công nghệ, cơ giới hóa, tự động hóa và chuyển đổi số trong sản xuất hàng hóa, phát triển sản phẩm theo chuỗi giá trị, liên kết chặt chẽ từ tổ chức sản xuất đến thu hái, sơ chế, bảo quản, chế biến và tiêu thụ sản phẩm.

Thứ ba, phát triển đa dạng các hình thức tiêu thụ sản phẩm; đẩy mạnh hoạt động xúc tiến thương mại, ứng dụng chuyển đổi số trong thương mại nông sản. Mở rộng thị trường tiêu thụ, nhất là thị trường xuất khẩu và thị trường nội tỉnh hơn 4 triệu dân sau sáp nhập.

Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Phú Thọ Nguyễn Huy Nhuận

Phát biểu tại Đảng bộ tỉnh Phú Thọ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030, trong bài tham luận về “Tăng cường sự lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức đảng trong công tác tham mưu phát triển kinh tế nông nghiệp bền vững gắn với bảo vệ môi trường”. Đồng chí Nguyễn Huy Nhuận - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Phú Thọ cho biết: “Trước những khó khăn, thách thức trên; sự lãnh đạo của các cấp ủy đảng luôn được xác định là yếu tố then chốt để định hướng và chỉ đạo thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ về phát triển nông nghiệp bền vững gắn với bảo vệ môi trường nhiệm kỳ 2025 - 2030; Đảng ủy ngành nông nghiệp và môi trường sẽ chỉ đạo triển khai quyết liệt, linh hoạt, sáng tạo, kịp thời, hiệu quả các nhiệm vụ được giao; phối hợp với cấp ủy đảng, chính quyền cơ sở, các sở, ngành có liên quan tham mưu chỉ đạo theo quan điểm, định hướng: Nông nghiệp tuần hoàn, môi trường bền vững.

Tập trung thực hiện 8 nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu sau:

Một là, cụ thể hóa 4 Nghị quyết trụ cột mà Ban chấp hành Trung Ương đã ban hành phù hợp chức năng, nhiệm vụ của ngành và thế mạnh của địa phương trong phát triển nông nghiệp, nông thôn. Tiếp tục triển khai thực hiện Nghị quyết số 19-NQ/TW, ngày 16/6/2022 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng (Khóa XIII) về nông nghiệp, nông dân, nông thôn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045. Tập trung rà soát Quy hoạch tỉnh thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến 2050, kế hoạch sử dụng đất đến năm 2030, cập nhật, tích hợp các phương án quy hoạch ngành phù hợp với mục tiêu phát triển tỉnh mới với định hướng các sản phẩm chủ lực, đặc trưng, phát huy tối đa tiềm năng, thế mạnh của từng vùng sinh thái (đồng bằng, trung du, miền núi).

Hai là, tham mưu xây dựng, triển khai thực hiện các đề án, dự án, kế hoạch chiến lược trong phát triển ngành; trong đó có Đề án về “Phát triển ngành nông nghiệp tỉnh Phú Thọ đến năm 2030 theo hướng tuần hoàn, sinh thái, hữu cơ, tích hợp sản phẩm đa giá trị kết hợp với du lịch nông nghiệp, nông thôn phát huy các giá trị văn hóa truyền 41 thống gắn với xây dựng nông thôn mới” và các đề án, kế hoạch chuyên ngành để cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội đảng các cấp nhiệm kỳ 2020 - 2025. Chuyển đổi mô hình tăng trưởng nông nghiệp theo hướng xanh hóa, thân thiện với môi trường; tiếp tục xây dựng các mô hình kinh tế, hình thức tổ chức sản xuất có hiệu quả ở nông thôn.

Ba là, chú trọng công tác tổ chức cán bộ, củng cố, nâng cao năng lực tham mưu của ngành nông nghiệp; bảo đảm đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn, bản lĩnh chính trị, có tư duy đổi mới và năng lực triển khai hiệu quả. Nâng cao hiệu quả, hiệu lực quản lý nhà nước của ngành với tinh thần lấy người dân, doanh nghiệp là trung tâm; tăng cường công tác kiểm tra, giám sát chặt chẽ việc thực hiện quy hoạch, các dự án đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn bảo đảm hiệu quả, đúng định hướng.

Bốn là, tham mưu ban hành các cơ chế, chính sách hỗ trợ phát triển nông nghiệp, nông thôn; tập trung nguồn lực đầu tư có trọng tâm cho các nhóm sản phẩm chủ lực, đặc trưng của địa phương. Đổi mới công tác thu hút đầu tư, khuyến khích ưu tiên phát triển các ngành sản xuất có giá trị gia tăng cao gắn với kinh tế xanh, tuần hoàn và dịch vụ chất lượng cao; thu hút công nghiệp chế biến gắn với phát triển các chuỗi giá trị từ sản xuất đến tiêu thụ, kết hợp với việc xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm chủ lực, đặc sản, đặc trưng của tỉnh. Đẩy mạnh liên kết với các tỉnh trong khu vực và vùng Thủ đô để xây dựng các chuỗi liên kết, thúc đẩy phát triển các chương trình hợp tác sản xuất, tiêu thụ nông sản.

Năm là, đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số lĩnh vực nông nghiệp và môi trường theo Nghị quyết số 57-NQ/TW, ngày 22/12/2024 của Bộ Chính trị. Ứng dụng công nghệ số vào hoạt động quản lý nhà nước về đất đai, tài nguyên, môi trường, thủy lợi, thủy văn; sản xuất, truy xuất nguồn gốc và kiểm soát an toàn thực phẩm, bảo quản, chế biến, tiêu thụ sản phẩm tạo sự minh bạch thông tin.

Sáu là, huy động mạnh mẽ và sử dụng hiệu quả các nguồn lực từ các thành phần kinh tế tham gia đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng nông nghiệp, nông thôn. Đầu tư nâng cao năng lực phục vụ sản xuất, ứng phó với thiên tai, biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và hoàn thiện tiêu chí cơ sở hạ tầng trong xây dựng nông thôn mới.

Bảy là, Tập trung bảo vệ môi trường, quản lý, sử dụng hiệu quả đất đai, tài nguyên khoáng sản; ứng phó với biến đổi khí hậu, phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai. Bảo đảm an ninh nguồn nước, an toàn hồ đập và ngăn chặn suy giảm tài nguyên nước; bảo tồn và sử dụng có hiệu quả các khu rừng đặc dụng, đa dạng sinh học; nâng cao chất lượng rừng nhất là rừng tự nhiên, chú trọng chuyển đổi sang trồng rừng sản xuất gỗ lớn và quản lý rừng bền vững (FSC) gắn với chế biến sâu; thực hiện hiệu quả chính sách chi trả dịch vụ môi trường rừng đối với du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng và hình thành thị trường tín chỉ cácbon.

Tám là, tiếp tục triển khai tổ chức thực hiện có hiệu quả các Chương trình mục tiêu quốc gia và Chương trình mỗi xã một sản phẩm OCOP; bảo tồn, phát triển làng nghề, ngành nghề nông thôn, sản phẩm OCOP theo hướng thực hiện kết hợp tài nguyên bản 42 địa, văn hóa truyền thống với ứng dụng khoa học công nghệ tạo ra sản phẩm đa dạng, chất lượng để phục vụ và thúc đẩy du lịch nông nghiệp, nông thôn góp phần quan trọng thực hiện mục tiêu tăng trưởng 2 con số và xây dựng cơ cấu kinh tế nông nghiệp hiện đại, bền vững, thân thiện với môi trường.

Chè xanh Cẩm Mỹ, tỉnh Phú Thọ. Ảnh: HTX chè Cẩm Mỹ

“Đại hội đại biểu Đảng bộ tỉnh Phú Thọ lần thứ I, nhiệm kỳ 2025 - 2030 diễn ra trong thời kỳ mới với nhiều cơ hội cũng như thách thức đan xen; sự lãnh đạo của cấp ủy, tổ chức đảng đóng vai trò quyết định trong việc định hướng, tổ chức, triển khai và giám sát quá trình phát triển nông nghiệp bền vững gắn với bảo vệ môi trường; Ngành Nông nghiệp và Môi trường sẽ quyết tâm thực hiện tốt công tác tham mưu cho Tỉnh ủy HĐND, UBND tỉnh và phối hợp chặt chẽ với các cấp ủy, chính quyền địa phương để xây dựng nền nông nghiệp sinh thái, hiện đại, văn minh, phát triển bền vững và hài hòa với môi trường, tiếp tục khẳng định vai trò trụ đỡ của nền kinh tế và đóng góp tích cực vào sự nghiệp phát triển kinh tế - xã hội chung của tỉnh”. Đồng chí Nguyễn Huy Nhuận - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Phú Thọ nhấn mạnh.

Phú Thọ tập trung xây dựng nông thôn mới hiện đại và định hướng tiếp cận công tác giảm nghèo một cách bài bản và khoa học hơn

Trong nhiệm kỳ 2025 - 2030, tỉnh Phú Thọ xác định xây dựng nông thôn mới ngoài việc tập trung phát triển về hạ tầng và thu nhập cho người dân, thì cần đẩy mạnh phát triển toàn diện, bền vững, gắn kết với đặc thù văn hóa vùng đất Tổ. Để đạt được mục tiêu đó, chúng tôi tập trung vào một số giải pháp trọng tâm:

Rà soát, sửa đổi, hoàn thiện các cơ chế, chính sách, các văn bản hướng dẫn tổ chức thực hiện Chương trình theo hướng đồng bộ, thống nhất, phù hợp với mô hình tổ chức hành chính hai cấp (tỉnh - xã) để triển khai thực hiện trên địa bàn tỉnh.

Đẩy mạnh hơn nữa công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức cho cán bộ và cư dân nông thôn, nâng cao chất lượng các phong trào thi đua xây dựng nông thôn mới, phong trào “Cả nước chung sức xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo bền vững” giai đoạn 2026 - 2030, tiếp tục phát huy vai trò chủ thể của người dân và doanh nghiệp trong quá trình xây dựng nông thôn mới.

Chuyển trọng tâm từ phát triển số lượng sang nâng cao chất lượng, đặc biệt chú trọng thực hiện các tiêu chí đạt chuẩn nông thôn mới; duy trì và nâng cao chất lượng các tiêu chí sau đạt chuẩn nông thôn mới. Hướng dẫn, hỗ trợ các địa phương triển khai thí điểm xây dựng nông thôn mới hiện đại.

Đẩy mạnh phát triển kinh tế nông thôn theo hướng gia tăng giá trị, bền vững; hướng dẫn, hỗ trợ phát triển sản phẩm OCOP, du lịch nông nghiệp, du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng đặc sắc, gắn với thế mạnh của từng địa phương, vùng miền theo hướng xanh, bền vững. Bảo tồn di sản, phong tục tập quán tốt đẹp, xây dựng đời sống văn hóa mới ở nông thôn vùng đất Tổ.

Thực hiện hiệu quả các chính sách an sinh, y tế, giáo dục cho người dân nông thôn; tập trung hỗ trợ sinh kế, tạo việc làm, nâng cao thu nhập, đặc biệt đối với hộ nghèo, cận nghèo và các nhóm yếu thế.

Nâng cao chất lượng môi trường sống, cảnh quan nông thôn sáng - xanh - sạch - đẹp; xây dựng các mô hình “làng văn hóa hạnh phúc”, thúc đẩy sự gắn kết cộng đồng, tinh thần nhân văn, nghĩa tình.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, đánh giá việc thực hiện Chương trình ở các cấp, các ngành. Phối hợp chặt chẽ với Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các tổ chức chính trị, xã hội các cấp trong công tác giám sát, phản biện xã hội, lấy ý kiến về sự hài lòng của người dân đối với kết quả thực hiện chương trình...

Tham gia vào HTX chè Cẩm Mỹ và trồng chè hữu cơ, nhiều bà con đồng bào dân tộc Mường ở Phú Thọ vươn lên thoát nghèo, thi đua sản xuất kinh doanh giỏi. Ảnh: HTX chè Cẩm Mỹ

Đồng chí Nguyễn Huy Nhuận - Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Phú Thọ cho biết thêm: “Mục tiêu chung trong nhiệm kỳ về công tác giảm nghèo của tỉnh Phú Thọ là thực hiện giảm nghèo bền vững và toàn diện, không để ai bị bỏ lại phía sau. Hướng tới việc nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân, đặc biệt là các hộ nghèo, cận nghèo, bằng cách tạo ra sinh kế bền vững, cải thiện hạ tầng và tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản theo chuẩn nghèo đa chiều. Đồng thời, nâng cao chất lượng cuộc sống, hạn chế tình trạng tái nghèo”.

Mục tiêu cụ thể được xác định: Phấn đấu đến cuối năm 2030, tỉnh Phú Thọ cơ bản giảm nghèo đa chiều theo chuẩn mới, tỷ lệ hộ nghèo hằng năm trên địa bàn tỉnh giảm từ 1%-1,5%; đối với địa bàn xã nghèo phấn đấu giảm từ 2,5%-3% trên năm. Phấn đấu đảm bảo 100% người nghèo, hộ nghèo được tiếp cận đầy đủ 5 dịch vụ xã hội cơ bản theo chuẩn nghèo đa chiều (gồm y tế, giáo dục, nhà ở, nước sạch và thông tin).

Bước sang giai đoạn chiến lược 2026 - 2030, Phú Thọ định hướng tiếp cận công tác giảm nghèo một cách bài bản và khoa học hơn. Tỉnh sẽ xây dựng chính sách đặc thù cho 2 nhóm đối tượng: hộ không có khả năng thoát nghèo (tập trung vào bảo trợ xã hội) và hộ còn khả năng thoát nghèo (tập trung hỗ trợ sinh kế, tạo động lực vươn lên). Đặc biệt, tỉnh sẽ ưu tiên nguồn lực cho 12 xã vùng cao, vùng sâu có tỷ lệ nghèo trên 35% để giải quyết dứt điểm các "lõi nghèo".

Một trong những định hướng quan trọng là chuyển dần từ chính sách phúc lợi, cho không sang chính sách hỗ trợ có điều kiện, gắn với lao động sản xuất, khuyến khích và phát huy tinh thần tự lực của người dân. Công tác rà soát, phân loại hộ nghèo sẽ được tiến hành nghiêm túc, công khai, minh bạch, đảm bảo chính sách đến đúng đối tượng. Song song đó, tỉnh sẽ tiếp tục nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ làm công tác giảm nghèo ở cơ sở và tăng cường công tác kiểm tra, giám sát để ngăn chặn tiêu cực, lãng phí.

Với quyết tâm cao, sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Tỉnh ủy, UBND tỉnh, sự vào cuộc đồng bộ của cả hệ thống chính trị, sự chung sức của cộng đồng doanh nghiệp và nhân dân, tin tưởng rằng ngành Nông nghiệp và Môi trường Phú Thọ sẽ hoàn thành thắng lợi các mục tiêu năm 2025. Qua đó, góp phần quan trọng xây dựng Phú Thọ phát triển nhanh, bền vững.

Mộc Miên