Phú Quốc: Suối Vũng Bầu đang bị 'bức tử'

Dòng chảy bị chặn gây ngập lụt, ô nhiễm

Theo phản ánh của người dân Cửa Cạn, khoảng từ thời điểm cuối năm 2024, có một số doanh nghiệp đã ngang nhiên xây dựng công trình ngăn dòng suối, làm ảnh hưởng đến dòng chảy tự nhiên, phá vỡ cảnh quan thiên nhiên khu vực. Việc các doanh nghiệp tiến hành đắp đập, xây kè chặn dòng chảy đã gây ảnh hưởng đến nguồn nước, xâm phạm cảnh quan và gây ngập lụt trên diện rộng vào mùa mưa.

Phóng viên đã có cuộc khảo sát thực tế tại khu vực suối Vũng Bầu và ghi nhận tình trạng lấn dòng, chặn dòng với nhiều điểm đắp đập, xây kè, xây bê-tông quanh khu vực và lấn ra lòng suối. Tại thời điểm tiếp cận, phóng viên còn phát hiện có 3 chiếc xe tải đang có hoạt động móc đào, lấy đất, đá, san gạt mặt bằng... quanh khu vực suối Vũng Bầu. Với hiện trường tan hoang, nham nhở một vùng ven suối, rất dễ nhận thấy nơi đây đang có hành vi lấn chiếm phạm vi lưu thông suối, có dấu hiệu vi phạm quy định về phạm vi hành lang bảo vệ nguồn nước đối với sông, suối, kênh, rạch; vi phạm quy định về quản lý cát, sỏi lòng sông và bảo vệ lòng, bờ, bãi sông...

Mở rộng vùng khảo sát, phóng viên men theo lối đi có dòng chảy tự nhiên của suối Vũng Bầu, theo hướng nước chảy ra biển. Qua đó, nhận thấy tại khu vực giáp biển, có nhiều điểm bị chặn dòng - có tác động của con người trong việc san gạt đất, ngăn dòng chảy của suối. Nước suối Vũng Bầu không thể chảy xuôi ra biển chính là nguồn cơn tạo nên sự ngưng lưu thông cục bộ, gây sạt lở đất, ngập úng cả một vùng dân cư ven suối.

Hiện trường khu vực quanh suối Vũng Bầu nham nhở, tan hoang sau các hoạt động đào, xúc, xây dựng, san lấp mặt bằng

Theo phản ánh của một số hộ gia đình sinh sống ở ven suối cho biết, tình trạng ngập lụt thường xuyên đã gây ra nhiều bất tiện và rủi ro cho cuộc sống của người dân, đặc biệt là từ thời điểm có sự tác động của con người nhằm ngăn cản dòng chảy tự nhiên của suối Vũng Bầu. Không chỉ gây khó khăn và nguy hiểm khi di chuyển, vào thời điểm mưa lớn hay vào mùa mưa bão, việc ngập úng càng trở nên thường xuyên. Cây trồng, đặc biệt là các cây lâu năm như tràm, xà cừ, sầu riêng, dừa... của toàn khu vực đang chết rất nhiều do bị ngâm trong nước thường xuyên. Đàn gia súc, gia cầm do người dân chăn thả cũng bị thiệt hại do người dân không thể chăm sóc và không xử lý kịp khi nước ngập bất ngờ tràn về.

Cần nhanh chóng bảo vệ nguồn nước

Bà Dương Thị Kiều Bé, một người dân sinh sống lâu năm tại khu vực gần suối Vũng Bầu, cho biết: "Tôi có đất và nhà ven suối Vũng Bầu, tại Khu phố 4 Cửa Cạn, nguồn gốc đất này do mẹ ruột tôi là bà Nguyễn Thị Ân khai khẩn, trồng đào từ năm 1996. Đến năm 2000, mẹ tôi cho lại tôi sử dụng, canh tác và cất nhà ở ổn định cho đến nay. Hiện trên đất tôi canh tác trồng xoài, dừa, mít, sim, sầu riêng, tràm, xà cừ... Trước đó, dù vào mùa mưa hay khi thủy triều dâng cao, chưa bao giờ có hiện tượng ngập úng tới mức nước tràn vào nhà và cây trồng, làm ngập chuồng trại vật nuôi của gia đình. Tuy nhiên, kể từ thời điểm một công ty may thêu có hành vi lấn chiếm và lấp một phần con suối Vũng Bầu để phục vụ thi công công trình, không có hệ thống thoát nước thay thế phù hợp, làm cho nước không thoát được, dâng cao và tràn vào nhà đất của nhiều hộ dân, trong đó có gia đình tôi. Việc này khiến chúng tôi bị ảnh hưởng nghiêm trọng, đất đai bị ngập úng, hoa màu bị hư hại, ảnh hưởng đến sinh kế và đời sống hàng ngày", bà Dương Thị Kiều Bé chia sẻ.

Khu vực lều lán dựng tạm của người dân bị ngập nước, cây trồng cũng đang chết dần trong nước

Cũng theo bà Bé, từ năm 2024 đến nay, một số hộ dân trong khu vực bị ảnh hưởng đã nhiều lần có đơn thư phản ánh tới các cấp lãnh đạo của TP.Phú Quốc (nay là Đặc khu Phú Quốc) cũng như phản ánh trực tiếp đến đơn vị thi công. Tuy nhiên đến nay, sự việc chặn dòng chảy, xây dựng kè bê-tông khiến dòng nước không thể lưu thông ra biển mà ùn ứ lại gây ngập lụt, vẫn chưa được xử lý dứt điểm. Hành vi ngang nhiên san lấp suối trong thời gian dài mà không bị xử lý, cùng với việc chậm trễ trả lời đơn thư công dân từ phía các cơ quan chức năng đang gây bức xúc cho người dân địa phương.

Tương tự, bà Mai Thị Phượng, một người dân sinh sống giáp khu vực lòng suối Vũng Bầu, cho biết: Con suối Vũng Bầu có tác dụng thoát lũ quan trọng trong mùa mưa lũ. Việc một số doanh nghiệp tiến hành chặn dòng chảy, xây kè bê-tông bao quanh con suối, khiến cả vùng có nguy cơ ngập sâu, sạt lở đất và gây nên ngập úng nghiêm trọng, rất cần phải được điều tra, làm rõ, xem xét cụ thể trách nhiệm cá nhân, tổ chức.

Một số người dân khác cũng cho biết, cần xem các doanh nghiệp này có căn cứ nghiên cứu khoa học thủy văn, môi trường để lập và phát triển dự án tại đây hay chưa? Cần xem việc xây bê-tông vòng quanh suối Vũng Bầu đã được phép hay chưa? các doanh nghiệp tư nhân đang xây dựng, trải bê-tông trên đất dự án hay xây trên đất do chính quyền địa phương quản lý?...

Dòng suối Vũng Bầu đã và đang bị "bức tử". Nó sẽ không thể hồi sinh nếu ngay từ bây giờ chúng ta không hành động. Các cơ quan chức năng tại Đặc khu Phú Quốc và tỉnh An Giang cần nhanh chóng vào cuộc, làm rõ hành vi có dấu hiệu san lấp công trình thủy lợi, lấn chiếm trái phép đất thuộc phạm vi hành lang bảo vệ nguồn nước (nếu có) của các doanh nghiệp này. Cần phải tôn trọng dòng chảy tự nhiên của suối Vũng Bầu, không thể vì lợi ích của một vài doanh nghiệp mà gây mất an toàn cho cả cộng đồng dân cư. Nếu không nhanh chóng xử lý, việc lấn chiếm, thay đổi dòng chảy tự nhiên của suối sẽ ngày càng phức tạp, ảnh hưởng đến công tác phòng, chống thiên tai của Đặc khu Phú Quốc ở cả hiện tại và tương lai.

MAI HÀ - VĂN BẢO