Phụ nữ Đồng bằng sông Cửu Long khởi nghiệp thích ứng biến đổi khí hậu - Bài cuối: Đồng hành cùng phụ nữ

Phụ nữ tự tin tham gia giới thiệu về các sản phẩm khởi nghiệp. Ảnh: Lê Thúy Hằng/TTXVN

Trong quá trình đó, ngoài nhận được sự đồng hành từ các tổ chức hội, chính quyền địa phương và chương trình, dự án quốc tế, bản thân phụ nữ tự thân vượt khó, nỗ lực phát huy tối đa vai trò trước yêu cầu của thực tiễn đời sống, xã hội.

Nhiều trợ lực đang dần được mở lối

Tại lễ trao giải chung kết toàn quốc Cuộc thi "Phụ nữ khởi nghiệp, phát huy tài nguyên bản địa" năm 2023 do Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam tổ chức, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính nhận định, trong bối cảnh hệ sinh thái khởi nghiệp ở Việt Nam vẫn chưa tương xứng với tiềm năng, còn khoảng cách so với các nước trong khu vực và thế giới, phụ nữ Việt Nam phải đối mặt với rất nhiều khó khăn riêng, rất đặc thù trong hành trình khởi nghiệp.

Nước ta đang phải đối mặt với những "cơn gió ngược" của kinh tế toàn cầu, đòi hỏi không chỉ nỗ lực của bản thân phụ nữ mà rất cần sự hỗ trợ, đồng hành, ủng hộ, tạo điều kiện của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương và tổ chức Hội Liên hiệp Phụ nữ các cấp, các tập đoàn kinh tế, tổng công ty, doanh nghiệp trong và ngoài nước.

Luật Doanh nghiệp nhỏ và vừa năm 2018, Luật Hợp tác xã năm 2023 đều có nội dung ưu tiên hỗ trợ đối tượng doanh nghiệp, hợp tác xã do nữ làm chủ, quản lý... Chiến lược quốc gia về bình đẳng giới giai đoạn 2021 - 2030 đề ra chỉ tiêu "Tỷ lệ nữ giám đốc, chủ doanh nghiệp, hợp tác xã đạt ít nhất đạt 27% vào năm 2025 và 30% vào năm 2030".

Chính phủ đã ban hành các đề án dành riêng cho phụ nữ, giao Hội Liên hiệp Phụ nữ Việt Nam chủ trì thực hiện, nổi bật là hai Đề án: Đề án "Hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp giai đoạn 2017 - 2025" (gọi tắt Đề án 939) và Đề án "Hỗ trợ hợp tác xã do phụ nữ tham gia quản lý, tạo việc làm cho lao động nữ đến năm 2030".

Cũng từ đây, các chính sách hỗ trợ phụ nữ khởi nghiệp, phát triển kinh tế, khơi dậy ý chí quyết tâm vươn lên của phụ nữ để có việc làm, thu nhập, tự chủ về kinh tế, chủ động chung tay giải quyết các vấn xã hội liên quan đến phụ nữ... dần được triển khai đồng bộ, có hiệu quả.

Ở góc độ địa phương, Phó Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Cà Mau Nguyễn Thị Ngọc Thúy khẳng định, các chính sách là nguồn lực quan trọng để thúc đẩy hoạt động “hỗ trợ nâng cao quyền năng kinh tế cho phụ nữ”. Các cấp Hội phối hợp với cơ quan chuyên môn tổ chức lớp đào tạo nghề, tập huấn kiến thức khoa học, kỹ thuật về chăn nuôi, đan đát, phát triển sản phẩm OCOP... nhận được sự quan tâm ngày càng lớn của các chị em vì hiệu quả thực tế. Ngoài ra, cũng từ đây, công tác giới thiệu việc làm, hỗ trợ phụ nữ tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi để phát triển ý tưởng khởi nghiệp, tạo việc làm, mở rộng sản xuất, kinh doanh thêm thuận lợi.

Sự chung tay từ cộng đồng, doanh nghiệp, các mô hình liên kết giúp phụ nữ mạnh dạn đổi mới, sáng tạo. Các dự án, chương trình của các tổ chức quốc tế như, Deltaccelerate của Chính phủ Australia, Chương trình Phát triển của Liên hợp quốc (UNDP)… cũng đã đồng hành hỗ trợ phụ nữ nâng cao kỹ năng, tiếp cận nguồn vốn, công nghệ, mở rộng thị trường.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Lê Anh Tuấn (giảng viên cao cấp Đại học Cần Thơ), sự quan tâm của xã hội đối với phụ nữ, trong đó có phụ nữ khởi nghiệp đã có nhiều thay đổi. Các tổ chức xã hội, tổ chức phi chính phủ cũng có nhiều chương trình ưu tiên cho nữ trong vấn đề nâng cao nhận thức, trang bị cho họ những thông tin hoặc ưu đãi trong vay vốn tín dụng, dạy nghề... Đây là tiền đề quan trọng giúp nhiều mô hình khởi nghiệp do phụ nữ làm chủ ở Đồng bằng sông Cửu Long thành công ngày càng nhiều hơn.

Từ góc nhìn của chuyên gia theo dõi và hỗ trợ các doanh nghiệp do phụ nữ làm chủ, bà Nguyễn Thị Thương Linh, Phó Giám đốc Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam chi nhánh Đồng bằng sông Cửu Long (VCCI Đồng bằng sông Cửu Long) nhìn nhận, trong giai đoạn hiện nay, Bộ Chính trị đã có Nghị quyết số 68-NQ/TW ngày 4/5/2025 về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết số 57-NQ/TW ngày 22/12/2024 về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Hai Nghị quyết nói về hoạt động đổi mới sáng tạo và chú trọng khởi nghiệp, thành lập doanh nghiệp mới; trong đó bao gồm cả đối tượng là phụ nữ.

Với hàng loạt những cơ chế, chính sách mới, chắc chắn đây sẽ là những trợ lực quan trọng để phụ nữ có thêm động lực vươn lên, không còn được xem là đối tượng yếu thế trước tác động của biến đổi khí hậu. Tuy nhiên, để tận dụng lợi thế chính sách, bản thân mỗi phụ nữ phải biết được điểm mạnh, thách thức đang đối mặt, cơ hội đang mở ra…

Nội lực là yếu tố quyết định

Theo bà Nguyễn Thị Thương Linh, Phó Giám đốc VCCI Đồng bằng sông Cửu Long, từ các chính sách liên quan đến biến đổi khí hậu, nông nghiệp và phụ nữ khởi nghiệp, phụ nữ Đồng bằng sông Cửu Long có thể nhạy bén nhìn ra lợi thế, tiềm năng của nông nghiệp để tìm cơ hội khởi nghiệp.

Tuy nhiên, chuyên gia VCCI Đồng bằng sông Cửu Long cũng cho rằng, các chính sách dành chung cho phụ nữ cả nước chứ không riêng phụ nữ Đồng bằng sông Cửu Long. Do đó, trong bối cảnh khắc nghiệt, thuận lợi của phụ nữ Đồng bằng sông Cửu Long khi khởi nghiệp không chỉ đến từ bên ngoài (chính sách hỗ trợ) mà yếu tố quyết định chính là nội lực của bản thân họ.

Nội lực của người phụ nữ khởi nghiệp từ nông nghiệp - theo bà Nguyễn Thị Thương Linh chính là thay đổi tư duy thích ứng với điều kiện thời tiết, khí hậu hiện nay; thay đổi thói quen canh tác, ứng dụng khoa học công nghệ mới để có sản phẩm chất lượng, giá trị cao. Đó là điều bắt buộc để người khởi nghiệp trong lĩnh vực nông nghiệp tồn tại và phát triển.

“Phụ nữ khởi nghiệp không nên trông chờ vào chính sách hỗ trợ mà phải tự lực bằng cách nâng cao năng lực bản thân. Để thành công, người khởi nghiệp cần nắm rõ và không ngừng nâng cấp 3 trụ cột: Tài chính, vốn kiến thức (liên quan đến kinh doanh, kế toán, pháp luật…) và vốn xã hội (mở rộng, kết nối các mối quan hệ trong mạng lưới kinh doanh…)”, bà Thương Linh chuyển tải thông điệp đến phụ nữ khởi nghiệp ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Nhiều chia sẻ, phân tích, đánh giá của các chuyên gia tại các hội nghị, diễn đàn, hội thảo cho rằng, chính sách được Đảng, Nhà nước đưa ra nhằm tạo cơ hội và người thụ hưởng phải biết cách nắm bắt. Do đó, mỗi phụ nữ Đồng bằng sông Cửu Long phải tự nhìn nhận giá trị nội tại của chính mình, luôn học hỏi, thay đổi tư duy nhận thức, nâng cao trình độ. Biến đổi khí hậu là vấn đề chắc chắn không thể thay đổi nên phải chấp nhận với tư thế chủ động, nhìn ra cơ hội từ chính thách thức.

Xác định rõ điều đó nên qua 11 năm thành lập, Câu lạc bộ nữ doanh nghiệp tỉnh Cà Mau đã có trên 630 doanh nghiệp do phụ nữ quản lý. Dù tỷ lệ này còn khá khiêm tốn nhưng các doanh nghiệp do phụ nữ làm quản lý góp phần rất lớn trong giải quyết việc làm, tạo thu nhập ổn định và thúc đẩy bình đẳng giới…

Bà Nguyễn Thị Mỹ Diệp, Chủ nhiệm Câu lạc bộ nữ doanh nghiệp tỉnh Cà Mau nhấn mạnh, kết quả trên có được là do hội tụ nhiều yếu tố nhưng tiên quyết là đã khơi dậy được ý chí dám khởi nghiệp của phụ nữ.

Đảng, Nhà nước ban hành những chương trình, chính sách hỗ trợ khởi nghiệp dành cho phụ nữ nhưng chính bản thân phụ nữ nếu không thay đổi tư duy, nhận thức, không tự nâng cấp mình thì khó nắm bắt cơ hội. Rõ ràng, càng thay đổi tư duy, góc tiếp cận vấn đề được nhìn nhận càng đa chiều. Ở đó, không ít những mô hình khởi nghiệp của phụ nữ Đồng bằng sông Cửu Long trở thành minh chứng điển hình về khát vọng biến “nguy” thành “cơ”.

Với hàng loạt các tiềm năng, thách thức đã được nhận diện, trong tương lai, nếu được tiếp sức bởi chính sách và sự đồng hành của các tổ chức, cơ quan chuyên môn, phụ nữ Đồng bằng sông Cửu Long hoàn toàn có thể tự lực chuyển mình khởi nghiệp, phát huy vai trò trung tâm trong tiến trình đưa nền kinh tế của Việt Nam phát triển xanh, bền vững và thích ứng biến đổi khí hậu.

Thu Hiền - Thế Anh (TTXVN)