Phòng, chống tác hại của thuốc lá: Thuốc lá nung nóng không khói, vẫn độc

Bảo vệ thế hệ trẻ trước tác động thuốc lá điện tử, nung nóng.

Dù không tạo ra khói như thuốc lá điếu, thuốc lá nung nóng vẫn tiềm ẩn nhiều nguy cơ sức khỏe. Thiết bị này làm nóng điếu thuốc đặc chế ở nhiệt độ cao để tạo hơi chứa nicotine và nhiều hợp chất khác. Tuy nhiên, hơi thuốc không hề “sạch” như quảng cáo. Các nghiên cứu cho thấy, nó chứa đến 22 chất độc với nồng độ cao hơn thuốc lá thông thường từ 200% đến 1.000%.

Nicotine – chất gây nghiện mạnh – tác động trực tiếp đến hệ thần kinh, làm tăng nhịp tim, huyết áp. Ở thanh thiếu niên, tiếp xúc sớm với nicotine có thể dẫn đến nghiện nhanh, ảnh hưởng khả năng kiểm soát hành vi, cảm xúc, tập trung. Với phụ nữ mang thai, nicotine làm tăng nguy cơ dị tật thai nhi. Nồng độ nicotine và hắc ín trong hơi thuốc lá nung nóng gần tương đương thuốc lá điếu, đủ để hình thành sự lệ thuộc.

Điều đáng lo ngại là các chất độc của thuốc lá nung nóng không nằm trong khói, mà chính ở trong hơi. Khi bị nung nóng, điếu thuốc giải phóng hàng loạt chất độc như nitrosamine (gây ung thư), carbonyls (acetaldehyde, formaldehyde, acrolein – gây tổn thương phổi, viêm đường hô hấp), các hợp chất hữu cơ bay hơi (benzene, toluene – liên quan đến ung thư máu), kim loại nặng (chì, cadmium, asen – ảnh hưởng gan, thận, biến đổi gene), và carbon monoxide – khí độc làm giảm khả năng vận chuyển oxy trong máu, gây hại hệ tim mạch. Ngoài ra, hơi thuốc còn chứa hạt siêu mịn và diacetyl – tác nhân gây tổn thương phổi nghiêm trọng, không thể phục hồi.

Với thiết kế hiện đại, dễ sạc pin, ít mùi, nhỏ gọn và được quảng bá là “ít độc hại”, thuốc lá nung nóng đang len lỏi vào giới trẻ, đặc biệt trong học đường. Bằng nhiều hình thức tiếp thị, quảng cáo trên mạng xã hội khiến nhiều học sinh, sinh viên dễ bị lôi kéo. Bởi cảm giác tò mò, thử cho biết từ đó dễ dàng hình thành thói quen hút thuốc ngay từ khi còn rất trẻ. Sản phẩm này chủ yếu được mua bán qua hình thức xách tay, giao dịch trực tuyến, dẫu chưa được cấp phép lưu hành tại Việt Nam.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) cảnh báo: “Không có loại thuốc lá nào là an toàn”. Hơi thuốc dù không có khói nhưng vẫn chứa formaldehyde, acrolein, kim loại nặng – những tác nhân gây ung thư và tổn hại phổi. Việc ngộ nhận “thuốc lá không khói là an toàn” khiến công tác phòng, chống tác hại thuốc lá gặp nhiều khó khăn hơn trong cộng đồng, nhất là với thế hệ trẻ.

Thực trạng này đặt ra yêu cầu cấp thiết cho các ngành chức năng, nhà trường và gia đình trong việc phối hợp quản lý, ngăn chặn và nâng cao nhận thức cộng đồng. Đặc biệt là giới trẻ trước loại thuốc lá trá hình này. Mỗi người hãy tỉnh táo trước những chiêu trò quảng bá, và nói không với mọi hình thức thuốc lá – dù có khói hay không.

TRANG MINH