Phòng, chống mại dâm theo hướng y tế - xã hội - nhân văn

TP Hồ Chí Minh vừa xây dựng phương hướng và kế hoạch phòng, chống mại dâm giai đoạn 2026-2035 với đề án, chiến lược mới theo hướng y tế - xã hội - nhân văn!

Công an TP Hồ Chí Minh kiểm tra, thu giữ tang vật tại một cơ sở hoạt động mại dâm.

Theo Sở Y tế TP Hồ Chí Minh, nếu như trước đây, mại dâm chủ yếu tồn tại ở các tuyến đường, khách sạn nhỏ, quán cà phê trá hình thì hiện nay, hoạt động này đã dịch chuyển mạnh sang không gian mạng, lẩn khuất sau những tài khoản ảo, nhóm kín, ứng dụng nhắn tin mã hóa. Nhiều đường dây liên tỉnh, thậm chí xuyên quốc gia hình thành, có sự tham gia của người nước ngoài câu kết với đối tượng trong nước để tổ chức mua bán dâm cho khách du lịch ngoại quốc.

Trong các khu công nghiệp, khu chế xuất, nơi tập trung lượng lớn công nhân và lao động nhập cư, các dịch vụ như nhà nghỉ, karaoke nhỏ, quán cà phê kích dục trở thành “điểm nóng” dễ phát sinh môi giới và hoạt động theo nhóm. Dù lực lượng chức năng đã tăng cường giám sát, mại dâm vẫn ẩn mình dưới lớp vỏ dịch vụ vui chơi giải trí, chuyển đổi phương thức liên tục để đối phó cơ quan quản lý.

Trong giai đoạn từ năm 2021-2025, các đoàn kiểm tra liên ngành đã kiểm tra 28.571 lượt cơ sở, phát hiện 7.045 cơ sở vi phạm và ra quyết định xử phạt 4.908 lượt với tổng số tiền hơn 67 tỷ đồng. Không chỉ xử lý hành chính, lực lượng chức năng còn tổ chức 2.436 đợt truy quét mại dâm nơi công cộng, triệt phá 522 vụ với 2.256 người vi phạm. Trong đó có 897 người bán dâm (11 trường hợp dưới 18 tuổi), 836 người mua dâm và 523 đối tượng môi giới, chủ chứa. Tòa án đã thụ lý 372 vụ, giải quyết 348 vụ liên quan tội phạm mại dâm, góp phần giữ vững kỷ cương pháp luật.

Bên cạnh xử lý vi phạm, các hoạt động can thiệp giảm hại và hỗ trợ xã hội được xem là bước tiến nhân văn trong tiếp cận vấn đề mại dâm. Hơn 24.800 lượt tiếp viên tại các cơ sở kinh doanh nhạy cảm được tiếp cận, tư vấn; hơn 15.000 lượt người được tư vấn về HIV/AIDS và bệnh lây qua đường tình dục; hơn 51.000 lượt được chăm sóc y tế và kết nối dịch vụ.

Một số trường hợp người bán dâm được hỗ trợ học nghề, tạo sinh kế mới để giảm dần phụ thuộc vào hoạt động vi phạm. Những câu lạc bộ hỗ trợ người lầm lỡ hoạt động tại 12 phường, xã trở thành điểm tựa tinh thần cho nhiều phụ nữ mong muốn rời bỏ môi trường nguy cơ và ổn định cuộc sống.

Có hơn 4,6 triệu bản tin, pano, tờ rơi được phát hành; gần 27.000 buổi truyền thông được tổ chức với hơn 2,2 triệu lượt người tham dự. Đáng chú ý, 100% phường, xã, thị trấn đều triển khai truyền thông thường xuyên, thu hút trên 1 triệu lượt người, trong đó có hơn 927.000 học sinh – sinh viên, nhóm dễ bị tổn thương trước các chiêu dụ dỗ tinh vi trên mạng.

Tuy nhiên, công tác phòng, chống mại dâm vẫn tồn tại nhiều lỗ hổng mang tính hệ thống. Khung pháp lý hiện hành, đặc biệt là Pháp lệnh phòng, chống mại dâm năm 2003, đã trở nên lạc hậu so với thực tiễn. Những hình thức mại dâm mới như bán dâm đồng tính, chuyển giới, mại dâm qua mạng chưa được quy định rõ, khiến lực lượng chức năng gặp lúng túng trong xử lý.

Các chế tài cũng chưa đủ mạnh để răn đe, dẫn đến tình trạng cơ sở vi phạm liên tục tìm cách né tránh bằng thủ đoạn đổi chủ, thay tên hoặc tạm dừng hoạt động. Ngoài ra, từ năm 2021 đến nay, cơ chế chi phí cho các hoạt động hỗ trợ người bán dâm chưa được ban hành, khiến nhiều mô hình không thể triển khai đầy đủ dù nhu cầu thực tế rất lớn.

Giai đoạn 2026 – 2035, TP Hồ Chí Minh xác định hướng tiếp cận toàn diện, đặt trọng tâm vào chiến lược y tế – xã hội – nhân văn. Ngoài việc hoàn thiện cơ chế pháp lý, thành phố sẽ xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá cơ sở kinh doanh dịch vụ nhạy cảm, mở rộng hoạt động hỗ trợ giảm tác hại, đẩy mạnh truyền thông trên các nền tảng số và nhân rộng mô hình “Khu dân cư an toàn”, “Tuyến phố văn minh”, “Cơ sở kinh doanh dịch vụ lành mạnh, không mại dâm”.

Mục tiêu không chỉ là ngăn chặn và xử lý vi phạm, mà hướng đến giảm thiểu nguy cơ, bảo vệ cộng đồng; tăng cường chăm sóc sức khỏe, tư vấn pháp lý, hỗ trợ tâm lý, đào tạo nghề và sinh kế cho người lầm lỡ có cơ hội trở lại cuộc sống bình thường.

Phương Tuyền