Phó Thủ tướng: Nhiều địa phương coi 30/6 là ngày lịch sử, mở đầu cho tỉnh mới

Hôm nay, 34 tỉnh, thành công bố việc sáp nhập đơn vị hành chính, thành lập tổ chức đảng, chỉ định cấp ủy, HĐND, UBND, MTTQ tỉnh, thành phố, xã, phường, đặc khu.

Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình trao đổi với báo chí về sắp xếp lại đơn vị hành chính các cấp và triển khai vận hành mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

ĐỂ BỘ MÁY GỌN NHẸ, KHOA HỌC HƠN

Thưa Phó Thủ tướng, tại sao chúng ta phải thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp?

Phó Thủ tướng: Đây là chủ trương lớn của Đảng và đã được Quốc hội thông qua, Chính phủ tổ chức thực hiện.

Bộ máy hành chính các cấp trong mấy chục năm qua phát huy vai trò rất tốt, tuy nhiên đến nay cũng bộc lộ những bất cập. Thứ nhất làtổ chức không khoa học, hơi cồng kềnh. Thứ hai là tạo ra tầng nấc trung gian. Thứ ba là biên chế đông, cho nên gặp khó khăn khi muốn cải thiện chế độ tiền lương.

Chính vì vậy, Trung ương, Bộ Chính trị quyết định phải làm một cuộc cách mạng về bộ máy tổ chức.

Phó Thủ tướng thường trực Nguyễn Hòa Bình. Ảnh: Hoàng Hà

Theo đó, Trung ương, Bộ Chính trị quyết định tổ chức mô hình chính quyền phương hai cấp, không tổ chức cấp huyện và tổ chức cấp tỉnh, cấp xã với quy mô khác.

Đến nay, sau khi Quốc hội thông qua nghị quyết, từ ngày 1/7, số đơn vị hành chính cấp tỉnh từ 63 còn 34, với cấp xã từ 10.035 còn 3.321.

Để thực hiện việc sắp xếp đơn vị cấp tỉnh, cấp xã, không tổ chức cấp huyện, chúng ta đã sửa Hiến pháp, sửa Luật Tổ chức chính quyền địa phương, Luật Tổ chức Chính phủ. Chính phủ cũng ban hành một loạt nghị định, riêng số nghị định về phân cấp, phân quyền là 28 và gần 40 nghị định đi kèm.

Mục tiêu hướng đến của tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp là gì, thưa Phó Thủ tướng?

Chủ trương này hướng tới một số mục tiêu. Đó là: bộ máy chính quyền địa phương khoa học hơn, gọn nhẹ hơn, xóa được trung gian; chính quyền gần dân hơn, kiểm soát tình hình địa bàn lớn hơn.

Đây cũng là dịp để sắp xếp lại đội ngũ cán bộ tinh gọn. Những cán bộ không phát huy hiệu lực tốt, cán bộ đã lớn tuổi, có vấn đề về sức khỏe, có hoàn cảnh, nguyện vọng xin nghỉ đã cho nghỉ. Việc này để bộ máy gọn hơn và cũng tạo điều kiện thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao.

Bởi hiện nay, rất nhiều các bạn trẻ tốt nghiệp, học hành bài bản, trình độ rất cao nên tạo dư địa để thu hút đội ngũ này.

TPHCM nhìn từ trên cao. Ảnh: Nguyễn Huế

Việc sắp xếp cũng tạo ra không gian kinh tế đủ lớn, kết nối giữa các vùng kinh tế, thế mạnh của vùng, miền để chuẩn bị cho kỷ nguyên vươn mình. Hầu hết các tỉnh, thành sáp nhập có quy mô khoảng 2-3 triệu người, quy mô kinh tế đều rất lớn và có kết hợp cả miền núi, đồng bằng, miền biển… Những điều này sẽ giúp địa phương trở thành một vùng kinh tế rất mạnh, có tiềm lực.

Đặc biệt, có những không gian kinh tế vượt trội và có thể so sánh với khu vực, ví dụ như TPHCM mới khi sáp nhập tỉnh Bình Dương (trung tâm công nghiệp) và Bà Rịa - Vũng Tàu (trung tâm công nghiệp và du lịch).

Đã có nhiều giải pháp thúc đẩy kinh tế, tăng trưởng và tái cơ cấu nền kinh tế cùng với sắp xếp bộ máy nhằm tạo ra không gian kinh tế, với các chủ trương lớn như: hạ tầng kinh tế, khoa học công nghệ, chuyển đổi số, đường sắt tốc độ cao, năng lượng nguyên tử, trung tâm tài chính…

Đồng thời, một loạt chủ trương lớn được đưa ra để chuẩn bị tăng tốc, phát triển, tạo không gian kinh tế.

SẼ KHÔNG CÒN "HẸN TỚI, HẸN LUI" TRONG GIẢI QUYẾT THỦ TỤC HÀNH CHÍNH

Thưa Phó Thủ tướng, các nội dung đã làm được và công việc sẵn sàng để thực hiện cho mô hình chính quyền địa phương đến nay như thế nào?

Vừa qua, Bộ Chính trị đã cử 19 đoàn công tác do các ủy viên Bộ Chính trị, ủy viên Ban Bí thư đi các địa phương để chỉ đạo một số nội dung về việc chuẩn bị sáp nhập tỉnh, xã, nhân sự, chuẩn bị văn kiện cho đại hội.

Tuần nào, Bộ Chính trị cũng nghe báo cáo về công tác chuẩn bị, và quyết định ngày 30/6 đồng loạt trên cả nước tổ chức công bố các nghị quyết, quyết định sáp nhập đơn vị hành chính, chỉ định nhân sự cấp tỉnh, cấp xã.

Bộ Chính trị cũng phân công lãnh đạo Đảng, Nhà nước đến các địa phương để dự sự kiện có tính chất quốc gia này.

Mỗi xã sẽ có một trung tâm hành chính công và người dân đến để giải quyết tất cả thủ tục hành chính. Ảnh: Lê Anh Dũng

Với các địa phương thì cấp ủy, chính quyền đã có sự chủ động, rất trách nhiệm khi tổ chức lấy ý kiến của người dân. Sự đồng thuận của người dân rất cao, trong đó, 2 địa phương có kết quả 100%, tuyệt đại đa số các tỉnh còn lại là 98-99%. Như vậy, sự ủng hộ của người dân với chủ trương này rất lớn.

Công tác chuẩn bị cho ngày 30/6 để ra mắt chính quyền địa phương mới đã xong và nhận được sự ủng hộ rất lớn, tạo ra không khí vui tươi, phấn khởi trong nhân dân. Thậm chí, ở nhiều địa phương, các doanh nghiệp còn đề nghị bắn pháo hoa - coi như là ngày lịch sử mở đầu cho một tỉnh mới.

Có thể nói, không khí của đất nước rất tốt, và thế giới cũng đánh giá cao quyết định này.

Chúng tôi tiếp xúc với nhiều lãnh đạo các nước thì họ nhận định đây là công cuộc rất mạnh mẽ, táo bạo, hết sức sáng suốt của Đảng và Nhà nước Việt Nam. Có lãnh đạo còn nói đây là quyết định khí phách của lãnh đạo Việt Nam.

Vậy Chính phủ đã thực hiện những việc gì để chuẩn bị cho việc vận hành thông suốt chính quyền địa phương 2 cấp, thưa Phó Thủ tướng?

Chúng tôi đã rà soát lại tất cả hệ thống pháp luật, có 28 nghị định về phân cấp, phân quyền, hơn 1.000 nội dung đã được phân cấp.

Theo đó, trên 600 nhiệm vụ mà cấp huyện đang đảm nhiệm thì hơn 90 nhiệm vụ giao cho tỉnh, còn lại khoảng 500 nhiệm vụ giao cho xã.

Chính phủ đã chỉ đạo các địa phương rà soát công trình trọng điểm, đặc biệt là những công trình kết nối. Chúng ta sáp nhập tỉnh để tạo ra không gian kinh tế mới, nhưng nếu không tạo ra sự kết nối sẽ không thực hiện được mục tiêu. Vì vậy, kết nối hạ tầng rất quan trọng.

Ví dụ như với Bình Định và Gia Lai, Quốc hội đã thông qua chủ trương đầu tư đường cao tốc Quy Nhơn - Pleiku. Với cao tốc như vậy, khoảng cách 2 tỉnh được rút ngắn rất đáng kể, hỗ trợ và tạo điều kiện cho phát triển Tây Nguyên.

Trong tương lai, nhiều con đường khác sẽ được khởi công. Chính phủ đang chỉ đạo ngày 19/8 tới đây sẽ đồng loạt khởi công 80 công trình, dự án nhân kỷ niệm 80 năm Quốc khánh.

Công trường thi công cao tốc Vạn Ninh - Cam Lộ là tuyến kết nối Quảng Bình và Quảng Trị. Ảnh: Bảo Kiên - Nam Khánh

Với việc chuẩn bị tương đối đồng bộ như thế - cả về hạ tầng kinh tế, các chủ trương lớn, nhân lực, hành chính, phân cấp, phân quyền - thì tôi cho rằng, trong thời gian tới sẽ tạo đà cho kinh tế phát triển và phục vụ người dân tốt hơn.

Các đơn vị cấp xã sẽ có một trung tâm hành chính công và người dân đến đây để giải quyết tất cả nhu cầu về thủ tục hành chính.

Phần lớn các dịch vụ hành chính công đã được đưa lên mạng, được số hóa, thực hiện trên nền tảng số. Chính phủ đã giao cho VNPT, Viettel xây dựng trợ lý ảo để đảm bảo việc cung ứng các dịch vụ công trên nền tảng số.

Kết quả thử nghiệm ở TPHCM trong 3 tháng vừa qua rất tốt. Số lượng ban đầu hơi khiêm tốn, trung bình trong 1 ngày có hơn 10.000 người truy cập, nhưng tương lai sẽ nhiều hơn.

Cho đến thời điểm này, trợ lý ảo có thể sẵn sàng trả lời cho người dân về 1.800 dịch vụ công và hướng dẫn trình tự, thủ tục. Còn dịch vụ công trực tuyến toàn trình trên mạng chưa được hết 1.800, nhưng tương lai cũng phải làm dần dần.

Với các thủ tục đăng ký kết hôn, khai sinh, khai tử, đăng ký xe, làm hộ chiếu, xin giấy phép xây dựng… trợ lý ảo đều có thể trả lời. Nhiều thủ tục hành chính có thể ngồi tại nhà để thực hiện.

Cùng với việc phục vụ cho người dân tốt hơn, hoạt động của chính quyền cũng công khai, minh bạch để dân giám sát. Ngoài ra, nhũng nhiễu, tiêu cực sẽ bị hạn chế, không có chuyện "hẹn tới, hẹn lui", nay cái này mai cái khác...

Trần Thường