Phó Chủ tịch Hội Điều Đồng Nai Nguyễn Hoàng Đạt: Nâng tầm giá trị cho thủ phủ điều của Việt Nam

Phó Chủ tịch Hội Điều Đồng Nai Nguyễn Hoàng Đạt.

Theo Phó Chủ tịch Hội điều Đồng Nai Nguyễn Hoàng Đạt, sau sáp nhập, Đồng Nai có cơ hội nâng tầm cho thủ phủ điều của Việt Nam vươn lên tầm cao mới với nhiều lợi thế như: tăng diện tích cây trồng, tăng tỷ trọng điều xuất khẩu (XK) và tăng cả chất lượng hạt điều địa phương. Để duy trì vị trí tốp đầu cả nước về XK điều, với sự hỗ trợ từ các cấp lãnh đạo tỉnh, các sở, ngành liên quan, Hội Điều Đồng Nai sẽ có những chiến lược nâng cao chất lượng nguồn nguyên liệu địa phương, tạo mối liên kết chặt chẽ giữa nhà nông, nhà khoa học, Nhà nước và doanh nghiệp; trong đó, chú trọng yếu tố nguồn nguyên liệu bảo đảm các quy trình sản xuất theo tiêu chí XK.

Thương hiệu điều số 1 thế giới

Ông có thể chia sẻ đôi chút về thương hiệu điều Đồng Nai những năm qua cũng như trong tình hình hiện nay?

- Trước sáp nhập, tỉnh Bình Phước cũ là thủ phủ trồng điều của Việt Nam với diện tích trên 148 ngàn hécta, chiếm gần 50% sản lượng điều XK cả nước. Với chất lượng đặc trưng của hạt điều, năm 2018, sản phẩm điều của Bình Phước cũ được cấp chỉ dẫn địa lý. Điều này cho thấy hạt điều của Bình Phước cũ đã có vị thế trên thị trường quốc tế.

Từ những vị thế ban đầu, sau sáp nhập, ngành điều Đồng Nai càng trở nên mạnh hơn khi có thêm các lợi thế về diện tích trồng điều. Trong XK, nhập khẩu (NK) hạt điều thô, các doanh nghiệp còn có thêm cơ hội khi tỉnh Đồng Nai mới có hệ thống cảng biển, hải quan cửa khẩu phát triển đồng bộ, góp phần tăng kim ngạch XK hạt điều thô tại địa phương.

Hiện nay, các sản phẩm được chế biến từ hạt điều của Đồng Nai khá đa dạng. Nhiều sản phẩm đạt chuẩn OCOP (Chương trình Mỗi xã một sản phẩm) từ 3-5 sao, bảo đảm các tiêu chí XK. Đặc biệt, sau khi được cấp chỉ dẫn địa lý của tỉnh, những sản phẩm điều đạt chuẩn OCOP đã tạo nên những lợi thế trên thị trường, dễ dàng thuyết phục khách hàng, tránh tình trạng hàng giả, hàng nhái rất nhiều như hiện nay.

Theo ông, sau hợp nhất, ngành điều của tỉnh có những thuận lợi và khó khăn gì?

- Tỉnh Đồng Nai cũ từ lâu là một trong những tỉnh, thành tốp đầu cả nước về phát triển công nghiệp, thu hút nhiều dự án đầu tư trên các lĩnh vực. Đặc biệt, với hệ thống cảng biển và các lợi thế về giao thông khác, sau khi sáp nhập tỉnh, giá trị kinh tế của tỉnh Đồng Nai mới sẽ tăng.

Đối với ngành điều, đây sẽ là cơ hội để người dân, doanh nghiệp các cấp chính quyền địa phương tiếp tục phát triển diện tích, tăng sản lượng nguyên liệu điều chế biến, nâng cao chất lượng để tiếp tục khẳng định thương hiệu điều số 1 thế giới của Việt Nam và số 1 Việt Nam của tỉnh Đồng Nai.

Đồng Nai có sự đa dạng kênh phân phối hàng hóa, các doanh nghiệp điều kỳ vọng sẽ có những chính sách ưu đãi về vốn, cơ hội phát triển thị trường. Đặc biệt là hạ tầng giao thông thuận lợi, tạo điều kiện để doanh nghiệp kết nối, giao thương với các thị trường quốc tế.

Tình hình XK, NK hạt điều của Việt Nam nói chung và Đồng Nai nói riêng thời gian qua như thế nào, thưa ông?

- Việt Nam hiện đang đứng vị trí số 1 thế giới về XK điều. Trung bình mỗi năm, Việt Nam XK từ 3-4 triệu tấn với tổng giá trị XK khoảng hơn 4 tỷ USD, trong đó, tỉnh Đồng Nai (chủ yếu ở Bình Phước cũ) đã chiếm tới 50%.

Mặc dù vào mùa thu hoạch, các doanh nghiệp đã thu gom thêm hạt điều từ các địa bàn Gia Lai, Đắk Lắk… nhưng cũng chỉ đáp ứng nhu cầu sản xuất của các doanh nghiệp trong khoảng 2 tháng. Các tháng còn lại, doanh nghiệp phải NK hạt điều thô từ các thị trường Campuchia, các nước châu Phi… để sản xuất và XK.

Trong quá trình NK hạt điều thô, các doanh nghiệp gặp một số khó khăn, vướng mắc liên quan đến vấn đề bao bì để chứng minh xuất xứ hàng hóa, mặc dù những lô hàng đáp ứng các tiêu chí về tờ khai XK, NK. Tuy nhiên, được sự quan tâm sát sao của lãnh đạo tỉnh, các cơ quan chức năng, những vướng mắc đã được giải quyết, tạo điều kiện cho doanh nghiệp thuận lợi trong XK, NK hạt điều thô.

Nâng tầm giá trị hạt điều Đồng Nai

Theo ông, trong quá trình sản xuất, kinh doanh, doanh nghiệp và nông dân đang có những hạn chế gì cần khắc phục?

- Lâu nay, phần lớn các doanh nghiệp chế biến hạt điều không quan tâm đến vấn đề bao bì, nhãn mác, đăng ký các quy chuẩn về vệ sinh an toàn thực phẩm. Đặc biệt là những doanh nghiệp sản xuất hàng tiêu thụ nội địa.

Đặc biệt, gần đây, nhà nước bắt đầu có những chính sách quản lý doanh nghiệp trên các lĩnh vực, trong đó siết mạnh về vấn đề tem, nhãn mác, xuất xứ… Tôi cho rằng, đã đến lúc các doanh nghiệp dù nhỏ hay lớn cần phải quan tâm đến vấn đề này. Hàng hóa sản xuất phục vụ thị trường trong nước cũng cần đáp ứng các tiêu chí về nhãn mác, quy trình sản xuất, chứng nhận an toàn vệ sinh thực phẩm…

Phân loại hạt điều tại Công ty TNHH Hà Mỵ (xã Đồng Phú, tỉnh Đồng Nai). Ảnh: Trương Hiện

Ông có lời khuyên gì đến cộng đồng doanh nghiệp ngành điều của tỉnh Đồng Nai hiện nay?

- Như chúng ta đã biết, Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị về phát triển kinh tế tư nhân đang là động lực khuyến khích doanh nghiệp phát triển. Do đó, doanh nghiệp rất mong các cơ quan, đơn vị chức năng liên quan trên tinh thần Nghị quyết 68, ủng hộ doanh nghiệp địa phương, cải cách thủ tục hành chính, giúp doanh nghiệp thuận lợi trong sản xuất, kinh doanh, XK.

Đối với các doanh nghiệp và nông dân ngành điều, tôi cho rằng: Rất cần sự phối hợp chặt chẽ hơn giữa nhà nông - Nhà nước - nhà khoa học và doanh nghiệp để bảo đảm quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng hạt điều, cùng tạo nên chuỗi cung ứng trong ngành điều. Tôi hy vọng, thời gian tới, sẽ không còn tình trạng nông dân thay thế cây điều. Thậm chí, cần tăng diện tích cây điều để đáp ứng nhu cầu XK điều của Việt Nam.

Hiện nay, giá hạt điều NK không cao hơn giá hạt điều nội địa. Tuy nhiên, tỷ lệ hao hụt trong quá trình chế biến hạt điều NK lại thấp hơn hạt điều nội địa do chất lượng bảo quản ổn định hơn, bảo đảm các quy trình sản xuất ngay từ nhà vườn. Trong khi đó, điều Việt Nam chưa có quy trình sản xuất khép kín, chưa bảo đảm chất lượng đầu vào cho các doanh nghiệp chế biến XK.

Bên cạnh đó, hiện một số nước châu Phi đã tự sản xuất hạt điều nên họ ưu tiên chọn những hạt điều nguyên liệu tốt nhất để sản xuất tại đất nước của họ. Do đó, hạt điều thô NK về Việt Nam bắt đầu có dấu hiệu giảm về chất lượng. Tôi hy vọng thời gian tới, doanh nghiệp, nông dân trồng điều sẽ duy trì và tăng diện tích trồng điều, góp phần cùng ngành điều Việt Nam tiếp tục duy trì vị trí số 1 thế giới.

Xin cảm ơn ông!

Ngọc Liên (thực hiện)