Philippines xem xét tạm dừng nhập khẩu gạo

Nếu được thực hiện, động thái này có nguy cơ làm làm gia tăng tình trạng dư cung gạo trên toàn cầu, với Việt Nam, nhà cung cấp gạo hàng đầu cho Philippines, sẽ bị ảnh hưởng lớn.

Gạo Việt Nam nhập khẩu ở một cảng tại Manila, Philippines. Ảnh: msn.com

Trong tuyên bố hôm 4-8, Văn phòng truyền thông Tổng thống Philippines (PCO) cho biết, Bộ Nông nghiệp đã khuyến nghị kế hoạch này và cũng thúc đẩy việc tăng thuế đối với gạo nhập khẩu. Thông báo không nêu rõ mốc thời gian hoặc thời điểm tạm dừng mua gạo từ nước ngoài.

PCO cho biết thêm, nội các Philippines sẽ thảo luận vấn đề cấp bách này với Tổng thống Ferdinand Marcos Jr. bên lề chuyến thăm cấp nhà nước tới Ấn Độ trong tuần này.

Kế hoạch trên được đưa ra vào thời điểm triển vọng nguồn cung gạo toàn cầu đang cải thiện, đẩy giá gạo chuẩn của châu Á xuống mức thấp nhất trong tám năm. Giá gạo thấp dẫn đến các cuộc biểu tình yêu cầu nhà nước hỗ trợ của nông dân ở một số nước sản xuất lớn, chẳng hạn như Thái Lan, đồng thời giúp giảm lạm phát lương thực cho người tiêu dùng.

Kế hoạch của Bộ Nông nghiệp Phillippines đưa ra chỉ vài ngày sau khi người đứng đầu của bộ này, Francisco Tiu Laurel Jr. đề xuất hạn chế lượng gạo nhập khẩu hàng năm xuống dưới 1/5 mức hiện tại.

Ông Laurel cho rằng, gạo nhập khẩu đang gây tổn hại cho các nhà sản xuất trong nước và thậm chí có thể buộc các nhà máy xay xát địa phương phải đóng cửa.

Để hỗ trợ sự thay đổi chính sách, Chủ tịch Hạ viện Philippines Martin Romualdez đã đệ trình dự luật RICE Act. Dự luật này nhằm mục đích khôi phục quyền quản lý của Cơ quan Lương thực quốc gia, cho phép Bộ Nông nghiệp hạn chế nhập khẩu gạo, đặc biệt là trong mùa thu hoạch, và cho phép chính phủ đặt ra giá sàn cho lúa.

Luật thuế hóa gạo (RTL) hiện nay của Philippines được thông qua năm 2019. Luật này thay thế chính sách hạn ngạch nhập khẩu gạo trước đây bằng việc áp thuế quan đối với gạo nhập khẩu nhằm tự do hóa thị trường gạo, tăng cường cạnh tranh và giảm giá gạo cho người tiêu dùng.

Bộ Nông nghiệp Philippines cho rằng, RTL có những thiếu sót vì tước đi quyền hạn của Cơ quan Lương thực quốc gia trong việc nhập khẩu gạo và bán trực tiếp mặt hàng chủ lực này cho người dân.

Theo Bộ Nông nghiệp Mỹ, Philippines dự kiến nhập khẩu 5,4 triệu tấn gạo trong niên vụ 2025-2026. Tuần trước, Trợ lý Bộ trưởng Nông nghiệp Arnel de Mesa cho biết, Philippines đã nhập khẩu khoảng 2 triệu tấn gạo trong nửa đầu năm 2025.

Việt Nam là nước cung cấp gạo hàng đầu cho Philippines, chiếm khoảng 80-85% tổng lượng gạo nhập khẩu của quốc gia này trong những năm gần đây.

Lạm phát gạo giảm kỷ lục tại Philippines trong tháng Sáu, giúp kiểm soát lạm phát chung. Đà giảm liên tục của giá gạo trong nước một phần là nhờ đẩy bởi quyết định giảm thuế nhập khẩu gạo từ 35% xuống còn 15% vào năm ngoái. Mức thuế này sẽ được duy trì cho đến năm 2028.

Sản lượng lúa gạo của Philippines đạt 9,08 triệu tấn trong nửa đầu năm 2025. Philippines đặt mục tiêu sản xuất kỷ lục 20,46 triệu tấn lúa trong cả năm.

Theo Bloomberg, da.gov.ph

Khánh Lan