Phía sau những bài báo pháp lý sắc bén của báo Pháp Luật TP.HCM
Luật sư Phạm Công Hùng và nhiều chuyên gia pháp lý luôn đồng hành cùng báo Pháp Luật TP.HCM trong những bài phân tích pháp lý sắc sảo.
Sáng sớm, tôi đến gặp luật sư Phạm Công Hùng ở văn phòng công ty ông. Trên bàn làm việc, ngoài chồng hồ sơ pháp lý còn có xấp báo Pháp Luật TP.HCM mà trong đó ghi nhận ý kiến, bài viết của ông về những vụ án từng làm xôn xao dư luận. Trong số đó, nhiều ý kiến đã góp phần thay đổi cục diện, thay đổi số phận pháp lý của các bị can, bị cáo, bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của người dân và doanh nghiệp.
Vai quan tòa hay luật sư đều dốc lòng vì công lý
Khi còn công tác tại Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao tại TP.HCM, ông được đánh giá là một thẩm phán bản lĩnh, không ngại va chạm.
Còn nhớ một vụ án liên quan đến võ sư nổi tiếng. Sau khi nghiên cứu kỹ hồ sơ, ông Hùng quyết định hủy án sơ thẩm để điều tra lại. Kết quả là cùng với sự phản ánh của báo chí, trong đó có báo Pháp Luật TP.HCM, sự thật đã sáng tỏ: Ba người vốn tưởng vô can đã bị kết tội giết người, trong đó võ sư thì bị tuyên án tử hình. Ít ai biết đằng sau phán quyết đó, ông Hùng phải vượt qua nhiều áp lực.
“Công lý tuy đến muộn nhưng cũng phần nào vơi đi những đau khổ của nạn nhân và gia đình; thắc mắc của họ về việc “không biết khi nào kẻ phạm tội sẽ bị trừng trị” đã có câu trả lời” - ông Hùng nói.

Luật sư Phạm Công Hùng, nguyên thẩm phán TAND Tối cao, phát biểu tại tọa đàm “Ngăn chặn hàng giả, hàng nhái và thông tin giả gây hại cho doanh nghiệp”. Ảnh: THUẬN VĂN
Ngày 1-6-2015, ông về hưu. Ông viết trên Facebook cá nhân: “Bốn mươi ba năm làm việc cho nhà nước, hôm nay về hưu được làm việc cho chính mình”. Rồi ông hành nghề luật sư, gắn bó nhiều với báo Pháp Luật TP.HCM bằng những bài viết, ý kiến pháp lý sắc sảo, thấm đẫm tình người. Một trong những vụ án mà ông đồng hành cùng báo là vụ “Nhậu xong đi tè bị quy tội cướp”.
Ông chia sẻ về lý do nhận bào chữa miễn phí cho các bị cáo: “Tôi đã theo dõi vụ án này trên báo Pháp Luật TP.HCM từ năm 2013, ngay khi báo bắt đầu phát hiện dấu hiệu oan. Khi chị Ong Thị Mai (chị bị cáo Ong Văn Sệt) tìm đến, tôi đã nhận lời, một phần do báo giới thiệu tới, phần vì cảm thương hoàn cảnh gia đình bị cáo. Chị Mai khi đó một ngày làm thuê ba ca cho các quán ăn, tranh thủ giờ được ngủ đến cậy nhờ luật sư”.

Luật sư Phạm Công Hùng và chị Ong Thị Mai. Ảnh: PHƯƠNG LOAN
Nội dung vụ án tóm tắt như sau: Một đêm cuối năm 2012, một người đi chơi về; nhác thấy bóng người bên vệ đường, người này bèn quay đầu xe, chạy đến chốt dân phòng Khu công nghiệp Lê Minh Xuân (huyện Bình Chánh cũ, TP.HCM) báo tin “đoán là cướp”. Rồi anh này (về sau cơ quan tố tụng xác định là bị hại) dẫn nhóm người đi “bắt cướp”. Lúc đó Ong Văn Sệt và một bạn đang hóng mát và “giải nhiệt” sau chầu nhậu. Một người bạn khác cũng vừa chạy từ cơ sở sản xuất thức ăn chăn nuôi ra kêu các bạn vào ca. Vừa lúc ấy, nhóm người “đi bắt cướp” ập đến. Vậy là hai người bạn của Sệt bị bắt… (còn Sệt mãi sau này mới bị bắt).
Ngay từ đầu, luật sư Hùng cùng các đồng nghiệp là luật sư Trịnh Công Minh, luật sư Huỳnh Kim Ngân đã xác định đây là một vụ cướp tưởng tượng do “bị hại” yếu bóng vía nên làm khổ không chỉ ba bị cáo… “Không chỉ hỗ trợ pháp lý, chúng tôi còn phải động viên tinh thần các bị cáo vì khi đó họ sợ lắm. Cuối cùng, cơ quan tố tụng phải xin lỗi và bồi thường. Tôi biết để có kết quả này, ngoài việc thông tin liên tục, báo cũng liên hệ với các cá nhân có thẩm quyền để đề nghị soi rọi lại các căn cứ buộc tội không thuyết phục. Đây là thành công của báo và cũng là kỷ niệm đẹp cho nghề của tôi. Hành nghề luật, đôi khi không chỉ là tranh luận trong phòng xử mà còn là việc nắm tay một người bị oan, để họ tin rằng công lý vẫn đang hiện hữu” - ông Hùng chia sẻ.
Đồng hành với báo trong việc bảo vệ người dân và doanh nghiệp
Vụ quán cà phê Xin Chào (năm 2016) là vụ án điển hình cho việc hình sự hóa các quan hệ dân sự, kinh tế, dễ gây ảnh hưởng tiêu cực đến môi trường kinh doanh.
Hồi đó, luật sư Phạm Công Hùng đã đầu tư tâm sức nghiên cứu để chỉ ra hàng loạt sai sót trong xử lý vụ án này, từ việc xử phạt hành chính trước đây cho đến khởi tố hình sự lúc này. Những phân tích pháp lý xác đáng của ông được báo Pháp Luật TP.HCM chuyển tải đến bạn đọc và các cơ quan tố tụng, góp phần giúp các cơ quan tố tụng điều chỉnh và hành xử đúng pháp luật…

Luật sư Phạm Công Hùng đang trao đổi với phóng viên về một vụ án oan. Ảnh: PHƯƠNG LOAN
Một buổi chiều tháng 4-2016, phóng viên (PV) liên lạc với ông Hùng khi ông đang trên xe đi Đà Lạt. Sau khi nhận hồ sơ chuyển qua mạng, ông đọc ngay. Tối đó, sau khi làm việc với khách hàng, ông gọi lại cho PV. Sau khi nêu các khía cạnh pháp lý, ông nói: “Tôi khẳng định ông Nguyễn Văn Tấn (chủ quán cà phê Xin Chào) không phạm tội kinh doanh trái phép”.
Số báo hôm sau, báo đăng nguyên trang bài phân tích pháp lý về vụ án, trong đó có ý kiến của luật sư Phạm Công Hùng. Liền đó, PV nhận được cuộc gọi từ nguồn tin ở TAND huyện Bình Chánh (cũ) rằng thay vì đưa ra xét xử như kế hoạch, tòa vừa có quyết định trả hồ sơ để điều tra bổ sung. Vụ án sau đó được cơ quan tố tụng xác định là khởi tố, truy tố oan nên đã đình chỉ, công khai xin lỗi ông Tấn.
“Bài học cần rút ra ở đây là chỉ cần áp dụng pháp luật đúng và đủ thì sẽ tránh được oan, sai. Nhưng bài học lớn hơn đó là nên khuyến khích, bảo vệ người dân, doanh nghiệp làm ăn đàng hoàng, đúng đắn; khi họ sai thì kịp thời uốn nắn, giúp họ đi đúng đường chứ không nên triệt đường làm ăn của họ” - ông Hùng nói.
Suốt 10 năm qua, các hoạt động xã hội của báo Pháp Luật TP.HCM luôn được luật sư Phạm Công Hùng tham gia tích cực; nhiều chương trình sau mặt báo đều có sự tham gia, đồng hành của ông. Ngoài ra, ông còn bào chữa, hỗ trợ pháp lý cho những trường hợp mà báo Pháp Luật TP.HCM giới thiệu.
“Tôi có tình cảm đặc biệt với báo Pháp Luật TP.HCM. Tôi đọc và gắn bó với báo Pháp Luật TP.HCM từ khi còn làm thẩm phán. Báo đã phân tích thấu đáo các vụ việc, vụ án dưới khía cạnh xã hội - pháp lý, phản ánh trung thực, khách quan, kịp thời, giúp thẩm phán tham khảo khi ra các phán quyết. Với tôi, báo Pháp Luật TP.HCM là người bạn tuyệt vời” - ông Hùng chia sẻ.
Luật sư PHẠM QUỐC HƯNG, thành viên Chương trình Trợ giúp pháp lý miễn phí của báo Pháp Luật TP.HCM:
Nhặt niềm vui khi làm công tác xã hội
Tôi tham gia tư vấn trong Chương trình Trợ giúp pháp lý miễn phí của báo Pháp Luật TP.HCM từ những ngày đầu thành lập. Thời gian đầu, đều đặn mỗi tuần một lần tôi dành một buổi để đến báo tư vấn cho bạn đọc. Sau này, khi số luật sư trong chương trình tăng, tôi tư vấn mỗi tháng hai buổi. Với tôi, việc làm này là một cách để đóng góp tri thức cho xã hội.
Suốt 20 năm qua, tôi gặp nhiều người tìm đến báo với mong mỏi được báo lên tiếng, phản ánh nhằm đòi lại công bằng cho mình. Tôi nhớ vụ một phụ nữ miền Tây có thửa đất mấy ngàn mét vuông, bỗng dưng một ngày có người tranh chấp cho rằng bà đã bán thửa đất cho họ. Bà bị hai cấp tòa sơ thẩm, phúc thẩm xử thua dù thực tế bà không bán cho ai. Cơ quan thi hành án đã cưỡng chế giao đất cho người kia.
Tôi đã nghiên cứu hồ sơ, viết văn bản phân tích pháp lý, đơn đề nghị kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm chỉ ra rằng người kia không có quyền khởi kiện. Mấy tháng sau, bà vui mừng quay lại gặp tôi thông báo rằng TAND Tối cao đã hủy cả hai bản án và đình chỉ vụ án.
Mỗi ngày văn phòng luật sư của tôi luôn có bốn tờ báo, trong đó Pháp Luật TP.HCM là tờ báo được các thành viên của văn phòng lựa chọn hàng đầu. Rất nhiều vụ việc, tình huống trên báo được tôi và học trò đưa vô các giờ trao đổi nghiệp vụ, phân tích pháp lý của văn phòng.
Luật sư LÊ VĂN HOAN, thành viên Chương trình Trợ giúp pháp lý miễn phí của báo Pháp Luật TP.HCM:
Báo là điểm tựa pháp lý vững chắc của người yếu thế
Không ít người, do kẹt về tài chính nên không dám nhờ luật sư tư vấn. Báo Pháp Luật TP.HCM đã giúp nhiều người nghèo, yếu thế xóa bỏ được rào cản đó. Nhiều trường hợp, PV của báo kết nối và đề nghị tôi bào chữa, hỗ trợ pháp lý miễn phí cho người dân như vụ “cưa gỗ khô” (Kon Tum), vụ “6 cựu chiến binh” (Đắk Nông)…
Tôi cũng thường xuyên cùng báo phân tích pháp lý về các vụ án được dư luận quan tâm cũng như các quy định, chính sách pháp luật mới; tham gia hội thảo, tọa đàm. Để phục vụ bạn đọc, tôi luôn cố gắng cập nhật thông tin pháp luật nhanh chóng và chính xác để có thể đưa ra những bình luận xác đáng. Tôi mong muốn đóng góp để báo trở nên phong phú, thiết thực hơn, qua đó củng cố vai trò của báo trong việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật, là điểm tựa pháp lý vững chắc cho bạn đọc, cộng đồng.
Luật sư ĐINH THỊ QUỲNH NHƯ, Đoàn Luật sư TP.HCM:
Lan tỏa tinh thần nhân văn qua những bài viết
Báo Pháp Luật TP.HCM là nơi tôi gửi gắm tâm tư của mình dưới góc nhìn của một luật sư, nhất là những bài báo bảo vệ các bé gái bị xâm hại. Bài viết mà tôi tâm đắc nhất là câu chuyện về người cha của bị hại chạy xe ôm, rất nghèo nhưng nỗ lực tìm mọi cách để giúp đỡ bị cáo (mà tôi là luật sư bào chữa chỉ định). Câu chuyện này để lại trong tôi quá nhiều cảm xúc, tôi quyết định viết ra và chia sẻ đến báo Pháp Luật TP.HCM. Có lẽ đó là bài viết trên báo thành công nhất của tôi bởi câu chuyện về người cha giàu tình người ấy được lan tỏa rộng rãi và tiếp nối tới sau này.
Thỉnh thoảng tôi cũng viết bài cho mục “Luật và đời” của báo. Khi quyết định đưa ra quan điểm của mình (cũng tức là quan điểm của báo) ở mục này, ngoài tâm huyết và mong muốn chia sẻ, tôi còn phải đối diện với thử thách và chấp nhận dư luận trái chiều bởi không phải ai, bạn đọc nào cũng đồng quan điểm với mình.
Luật sư ĐÀO THỊ BÍCH LIÊN, Đoàn Luật sư TP.HCM:
Chung tay vì quyền lợi của người dân, doanh nghiệp
Tôi có nhiều năm tư vấn, hỗ trợ pháp lý cho bạn đọc của báo. Qua từng lá thư, từng cuộc gọi cầu cứu, từng vụ việc mà báo phản ánh, tôi nhận ra rằng vẫn còn rất nhiều người dân, đặc biệt là người nghèo, người yếu thế đang khát khao được lắng nghe, được bảo vệ, được tiếp cận công lý một cách công bằng. Nhờ sự kết nối tận tâm của các PV, biên tập viên, tôi có cơ hội tham gia vào những câu chuyện đời thường nhưng giàu tính thời sự, từ đó sử dụng chuyên môn luật để góp phần tháo gỡ bế tắc, bảo vệ quyền lợi chính đáng cho người dân.
Không chỉ dừng lại ở chuyên môn pháp lý, tôi cùng nhiều đồng nghiệp đã chủ động đồng hành với báo trong các hoạt động thiện nguyện. Chúng tôi cùng góp sức quyên góp, ủng hộ tài chính để hỗ trợ những hoàn cảnh đặc biệt khó khăn. Những chương trình thiện nguyện do báo khởi xướng luôn mang đậm tính nhân văn và tạo được sự lan tỏa mạnh mẽ trong cộng đồng.
Ông LÂM ĐÌNH THẮNG, Thành ủy viên, Giám đốc Sở KH&CN TP.HCM:
Đồng hành kiến tạo hệ sinh thái đổi mới sáng tạo
Tôi có dịp theo dõi báo Pháp Luật TP.HCM từ lâu và luôn dành tình cảm trân quý đối với đội ngũ làm báo của tờ báo này - những người làm nghề với tinh thần trách nhiệm, tử tế, sáng tạo và đầy năng lượng đổi mới.
Nhìn lại hành trình 35 năm, báo Pháp Luật TP.HCM đã khẳng định vai trò là một tờ báo chính luận mạnh, có bản sắc rõ nét, tư duy phản biện sâu sắc, luôn kiên định với sứ mệnh đồng hành cùng Đảng, Nhà nước trong bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người dân, doanh nghiệp.
Không chỉ là tiếng nói pháp luật giàu chiều sâu, báo còn là cầu nối quan trọng giữa chính quyền và người dân, giữa chính sách và thực tiễn đời sống. Tôi đặc biệt đánh giá cao vai trò của báo trong công tác truyền thông chủ trương, chính sách của TP.HCM và Trung ương, nhất là trong những lĩnh vực mới, khó như cải cách thể chế, chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo.
Trong quá trình thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, TP.HCM đã triển khai nhiều chương trình về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số và đã đạt những kết quả tích cực. Báo Pháp Luật TP.HCM không chỉ bám sát tiến độ triển khai, mà còn có nhiều tuyến bài chất lượng, kịp thời tuyên truyền nghị quyết một cách gần gũi, dễ hiểu, phản ánh thực tiễn sinh động, gợi mở hướng đi mới cho chính sách.
Từ việc phát hiện những điểm nghẽn, phân tích sâu các vấn đề đến đề xuất giải pháp tháo gỡ, báo đã góp phần quan trọng vào việc lan tỏa nhận thức, củng cố niềm tin và thúc đẩy hiệu quả quản trị công.
Với tư cách là người làm chuyên môn, tôi ghi nhận sự nghiêm túc, đầu tư bài bản của báo trong các chủ đề khó như trí tuệ nhân tạo, công nghệ cao, chuyển đổi số, khởi nghiệp sáng tạo… Những bài viết về hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, đào tạo nhân lực công nghệ, chính sách giữ chân nhân tài… không chỉ lan tỏa thông tin mà còn thổi bùng khát vọng kiến tạo trong cộng đồng.
Thời gian tới, TP.HCM xác định khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số là ba trụ cột phát triển quan trọng. Tôi kỳ vọng báo Pháp Luật TP.HCM sẽ tiếp tục là người bạn đồng hành tin cậy của Sở KH&CN trong hành trình hiện thực hóa Nghị quyết 57, góp phần đưa đất nước phát triển thịnh vượng, phồn vinh, vươn tới mục tiêu trở thành quốc gia có thu nhập cao vào năm 2045.
Tôi cũng mong báo sẽ luôn giữ vững bản sắc riêng: chính luận nhưng không khô cứng, phản biện mà vẫn mang tính xây dựng, gần dân nhưng không xuề xòa. Một tờ báo như vậy chính là “nền tảng mềm” quan trọng để lan tỏa thông điệp đổi mới, kết nối trí tuệ và thắp lên khát vọng vươn lên của TP. Báo chí không chỉ đồng hành, mà chính là một phần của hệ sinh thái đổi mới sáng tạo ấy.