Phép thử cho Sáng kiến an ninh toàn cầu

Căn cứ quân sự ở nước ngoài đầu tiên của Trung Quốc được mở vào năm 2017 tại Djibouti. Ảnh: AFP

Theo Trung tâm Nghiên cứu chiến lược về châu Phi, có trụ sở tại Mỹ, Kế hoạch hành động giai đoạn 2025-2027 của Trung Quốc trong khuôn khổ Diễn đàn hợp tác Trung Quốc - châu Phi (FOCAC) được đánh giá là nổi bật với số lượng cam kết an ninh vượt trội so với tất cả các kế hoạch trước đó.

Điều này cho thấy mục tiêu rõ ràng của Bắc Kinh: trở thành một nhân tố không thể thiếu trong cấu trúc an ninh tại châu Phi, bên cạnh ảnh hưởng kinh tế ngày càng lớn.

Khi FOCAC ra đời năm 2000, Trung Quốc chỉ chiếm chưa tới 5% lượng vũ khí hiện có ở châu Phi, tiếp nhận chưa đến 200 sĩ quan quân sự châu Phi tới đào tạo và chưa từng tổ chức bất kỳ cuộc diễn tập quân sự nào trên lục địa này.

Thế nhưng hiện nay, mỗi năm Trung Quốc đào tạo khoảng 2.000 sĩ quan châu Phi và đã trở thành một trong những nhà cung cấp vũ khí hàng đầu tại khu vực. Khoảng 70% quốc gia châu Phi đang sử dụng xe bọc thép do Trung Quốc sản xuất. Các cuộc huấn luyện chung giữa quân đội Trung Quốc và lực lượng châu Phi, với 20 cuộc được tổ chức kể từ năm 2006, ngày càng có quy mô lớn và mức độ tinh vi cao hơn.

Có thể nói, châu Phi là bài kiểm tra cho khái niệm an ninh toàn cầu của Trung Quốc, được biết đến với tên gọi Sáng kiến an ninh toàn cầu. Khoảng 40 quốc gia châu Phi đã ký kết một dạng thỏa thuận nào đó với các cơ quan an ninh của Trung Quốc.

Các chính phủ châu Phi hoan nghênh những cam kết an ninh của Trung Quốc vì nhiều lý do. Trong đó, Trung Quốc là nguồn cung cấp vũ khí giá cả phải chăng, với các biện pháp kiểm soát xuất khẩu ít nghiêm ngặt hơn và các điều khoản vay linh hoạt hơn so với các nhà cung cấp phương Tây.

Dự kiến, Trung Quốc sẽ tiếp tục đẩy mạnh các cam kết an ninh tại châu Phi trong những năm tới. Giới quan sát trong khu vực khuyến nghị các quốc gia châu Phi phải quản lý rủi ro phát sinh ngoài ý muốn từ xu hướng này một cách chủ động, nhằm đảm bảo sự hợp tác không làm tổn hại đến lợi ích của châu Phi, cũng như không gây ra các hình thức bất ổn mới.

MINH CHÂU