Phê duyệt quy hoạch tại Di tích quốc gia đặc biệt Cảng Quân sự Đông Hà

Theo quyết định này, khu vực lập quy hoạch có vị trí tại Phường 2, thành phố Đông Hà, tỉnh Quảng Trị. Quy mô lập quy hoạch có diện tích là 1,552 ha, bao gồm toàn bộ diện tích Khu vực bảo vệ Di tích quốc gia đặc biệt Cảng quân sự Đông Hà. Trong đó, khu vực bảo vệ I có diện tích là 0,615 ha và Khu vực bảo vệ II có diện tích là 0,908 ha.

Phần diện tích 0,029 ha thu hồi của Khách sạn Sài Gòn - Đông Hà, có vị trí tiếp giáp với điểm di tích Lô cốt thuộc Di tích quốc gia đặc biệt Cảng quân sự Đông Hà, để bổ sung vào khu vực bảo vệ cảnh quan cho di tích.

Mục tiêu của quy hoạch nhằm bảo tồn, tu bổ, tôn tạo di tích Cảng quân sự Đông Hà, một trong những di tích thành phần quan trọng thuộc hệ thống Di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Đường Trường Sơn - Đường Hồ Chí Minh, trở thành điểm giới thiệu và giáo dục về lịch sử đấu tranh cách mạng, bảo vệ Tổ quốc vẻ vang của dân tộc dưới sự lãnh đạo của Đảng, về đạo lý uống nước nhớ nguồn cho các thế hệ người Việt Nam.

Di tích Cảng quân sự Đông Hà nằm ở bờ Nam sông Hiếu, ngay bên cạnh quốc lộ 1A và cầu Ðông Hà

Đồng thời phát huy giá trị di tích Cảng quân sự Đông Hà trở thành công viên văn hóa - lịch sử, cảng du lịch, điểm du lịch văn hóa, về nguồn hấp dẫn; góp phần tôn tạo cảnh quan sinh thái bờ Nam sông Hiếu cũng như cảnh quan kiến trúc đô thị của thành phố Đông Hà, kết nối với các điểm tham quan, du lịch quan trọng của tỉnh để hình thành các sản phẩm du lịch đặc thù, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

Theo Quy hoạch phân khu chức năng, vùng bảo vệ nghiêm ngặt bao gồm toàn bộ diện tích 0,615 ha của Khu vực bảo vệ I của di tích; là khu vực có các yếu tố gốc cấu thành di tích cần bảo vệ nghiêm ngặt, bao gồm các công trình: Bến đứng, Bến nghiêng, Lô cốt.

Vùng đệm phụ trợ cho di tích bao gồm toàn bộ diện tích 0,937 ha của Khu vực bảo vệ II của di tích; là khu vực cảnh quan, sân vườn và các công trình bao quanh khu vực bảo vệ I, tạo vùng đệm bảo vệ cảnh quan di tích.

UBND tỉnh Quảng Trị cho biết, nguồn vốn đầu tư thực hiện Quy hoạch bảo quản, tu bổ, phục hồi Di tích quốc gia đặc biệt Cảng quân sự Đông Hà sẽ bao gồm vốn ngân sách nhà nước và huy động các nguồn vốn hợp pháp khác theo quy định của pháp luật về đầu tư công và pháp luật về ngân sách nhà nước.

Trong đó, vốn từ ngân sách Trung ương dược bố trí căn cứ vào nội dung dự án đầu tư và khả năng cân đối của ngân sách Trung ương hằng năm, bảo đảm phù hợp với các quy định hiện hành về đầu tư công, ngân sách nhà nước; ưu tiên các dự án bảo quản, tu bổ, phục hồi các hạng mục công trình di tích; đầu tư hệ thống giao thông kết nối đến và giao thông nội bộ của khu di tích.

Vốn từ nguồn ngân sách địa phương phục vụ cho việc thực hiện các dự án, nhiệm vụ về bảo quản, tu bổ cấp thiết các hạng mục di tích; nghiên cứu phát triển sản phẩm du lịch, tuyên truyền quảng bá, đào tạo nguồn nhân lực du lịch của Tỉnh, đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật (giao thông, cấp điện, cấp thoát nước, thông tin liên lạc). Và vốn xã hội hóa đầu tư vào các công trình dịch vụ, thương mại gắn với chức năng phát huy giá trị di tích và phát triển du lịch.

Được biết, Cảng quân sự Đông Hà nằm ở bờ nam sông Hiếu, cạnh quốc lộ 1A và cầu Đông Hà trên địa phận làng Điếu Ngao nay là thuộc Phường 2, TP. Đông Hà; cách cảng biển Cửa Việt chừng 13 km về phía tây.

Cảng quân sự Đông Hà được quân đội viễn chinh Hoa Kỳ xây dựng vào năm 1967 nhằm làm nơi tập kết, tiếp nhận hàng hóa, vũ khí, đạn dược cung cấp cho quân lính trên chiến trường Trị Thiên Huế.

Đến năm 1972, trong chiến dịch giải phóng Quảng Trị, sau khi cụm cứ điểm Đông Hà bị tiêu diệt, Cảng quân sự Đông Hà nằm dưới sự kiểm soát của chính quyền cách mạng và trở thành một trong những nơi tập kết, giao nhận hàng của tuyến đường Hồ Chí Minh trên biển, trước khi vận chuyển vào phía Nam.

Từ đầu năm 1973 đến ngày giải phóng hoàn toàn miền Nam (30/4/1975), Cảng quân sự Đông Hà trở thành một cảng sông quan trọng của vùng giải phóng miền Nam giữ vai trò trung chuyển hàng hóa từ tuyến đường biển lên đường bộ rồi tỏa đi khắp các chiến trường qua tuyến đường vận tải Trường Sơn. Hàng ngàn, vạn tấn vũ khí, đạn dược, thuốc men, nhu yếu phẩm từ hậu phương miền Bắc đã qua cảng Đông Hà để vào chiến trường miền Nam, góp phần quan trọng vào sự nghiệp giải phóng dân tộc, thống nhất tổ quốc.

Ngọc Tân