Phát triển thị trường bao bì giấy: 'Cú hích' từ thương mại điện tử liệu đã đủ?

Theo báo cáo của Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam (VPPA), trong nửa đầu năm 2025, sản lượng bao bì giấy (hộp carton) tiêu thụ đã ghi nhận mức tăng trưởng chậm lại so với cùng kỳ năm 2024.

Tăng trưởng chậm nhưng không chững lại

Cụ thể, sản lượng tiêu thụ bao bì carton chỉ tăng khoảng 5% so với mức tăng trưởng 15% của năm trước. Mặc dù tốc độ tăng trưởng đã giảm, tổng sản lượng vẫn ở mức cao, đạt khoảng 2,5 triệu tấn, cho thấy nhu cầu thị trường vẫn duy trì ổn định.

Sự chững lại này đến từ nhiều yếu tố. Trong đó, sự thận trọng trong chi tiêu của người tiêu dùng do lạm phát là một trong những nguyên nhân quan trọng. Mặc dù đã có những dấu hiệu phục hồi, nhưng người dân vẫn ưu tiên các mặt hàng thiết yếu, làm giảm nhu cầu đối với các sản phẩm không quan trọng.

Bên cạnh đó là sự sụt giảm tạm thời của một số ngành sản xuất công nghiệp, đặc biệt là các ngành xuất khẩu. Các đơn hàng từ thị trường quốc tế giảm nhẹ đã kéo theo nhu cầu sử dụng bao bì để đóng gói sản phẩm cũng giảm theo.

Thương mại điện tử sử dụng bao bì giấy đóng gói chiếm phần lớn.

Tuy nhiên, bức tranh không hoàn toàn là ảm đạm. Phân tích của các chuyên gia cho thấy, sự tăng trưởng chậm lại này chỉ là điều chỉnh kỹ thuật của thị trường sau một giai đoạn bùng nổ. Đại diện một doanh nghiệp bao bì ở TP Hồ Chí Minh nhận định thị trường bao bì giấy vẫn là một trong những ngành có tiềm năng lớn nhất. Xu hướng phát triển bền vững và thay thế bao bì nhựa bằng bao bì giấy đang ngày càng mạnh mẽ. Các doanh nghiệp lớn, đặc biệt là trong lĩnh vực thực phẩm, đồ uống và điện tử, vẫn duy trì đơn hàng ổn định, thậm chí tăng cường sử dụng bao bì thân thiện với môi trường.

"Cứu cánh" của ngành bao bì

Trong bối cảnh các ngành kinh tế khác có dấu hiệu chững lại, thương mại điện tử (TMĐT) lại nổi lên như một "cứu cánh" cho thị trường bao bì giấy. Sự phụ thuộc gần như tuyệt đối của TMĐT vào bao bì giấy để đóng gói và vận chuyển hàng hóa đã tạo ra một nhu cầu khổng lồ và liên tục.

Theo báo cáo của Metric, doanh thu TMĐT tại Việt Nam trong quý I năm 2025 đã đạt mức kỷ lục, tăng 30% so với cùng kỳ năm trước, đạt hơn 10 tỷ USD. Số lượng đơn hàng cũng tăng vọt, với hơn 1,2 tỷ đơn hàng được giao thành công trên các sàn TMĐT lớn.

Sự tăng trưởng này đi kèm với nhu cầu cấp thiết về bao bì carton để đóng gói. Một hộp carton không chỉ đơn thuần là vật chứa mà còn là công cụ bảo vệ sản phẩm, đồng thời là một phần quan trọng của trải nghiệm "mở hộp" (unboxing) của khách hàng.

Theo một báo cáo của WWF và Cục Biển và Hải đảo Việt Nam, trong năm 2023, ngành thương mại điện tử Việt Nam đã sử dụng tổng cộng khoảng 332 nghìn tấn bao bì các loại. Trong số đó, bao bì giấy carton chiếm khoảng 161 nghìn tấn, tương ứng với 48% tổng lượng bao bì. Với tốc độ tăng trưởng của ngành thương mại điện tử Việt Nam duy trì trên 25% mỗi năm, lượng bao bì sử dụng dự kiến sẽ tiếp tục tăng nhanh chóng.

“Hầu như mỗi đơn hàng TMĐT được giao đi đều cần một hộp carton, và điều này tạo ra một động lực tăng trưởng mạnh mẽ cho ngành bao bì giấy”, ông Nguyễn Khánh Toàn, Phụ trách quan hệ Chính phủ của TikTok Việt Nam, chia sẻ và cho biết khi người dân ngày càng quen thuộc với mua sắm trực tuyến, đặc biệt là trong các đợt sale lớn như 9/9, 11/11 hay Black Friday, nhu cầu về bao bì carton sẽ tiếp tục tăng theo cấp số nhân. Đây là một thị trường không thể thiếu đối với các nhà cung cấp bao bì.

Mặc dù có được "cú hích" từ TMĐT, nhưng theo các chuyên gia, ngành bao bì giấy cũng phải đối mặt với nhiều thách thức.

Trong đó, giá giấy nguyên liệu, đặc biệt là giấy phế liệu nhập khẩu, vẫn còn biến động, ảnh hưởng trực tiếp đến giá thành sản xuất. Theo Hiệp hội Giấy và Bột giấy Việt Nam (VPPA), giá nguyên liệu giấy thu hồi nhập khẩu về châu Á và Đông Nam Á sẽ phụ thuộc rất nhiều vào tình trạng container rỗng và cước phí vận tải, vốn đã có những đợt tăng cao do căng thẳng địa chính trị và thiếu hụt nguồn cung.

Tại một số thị trường xuất khẩu lớn như Mỹ, giá giấy phế liệu (OCC) trong nửa cuối năm 2024 và đầu 2025 đã tăng nhẹ, có thời điểm đạt mức hơn 200 USD/tấn đối với các nước châu Á. Giá giấy phế liệu tại thị trường Trung Quốc, một thị trường có ảnh hưởng lớn đến khu vực, cũng có xu hướng nhích lên do nhu cầu tiêu thụ tăng, gây áp lực lên giá nguyên liệu đầu vào.

Trong khi giá giấy phế liệu tăng thì số lượng các nhà sản xuất bao bì giấy trong nước cũng cùng xu hướng, dẫn đến sự cạnh tranh khốc liệt về giá và chất lượng.

Theo các số liệu thống kê gần nhất từ Hiệp hội Bao bì Việt Nam và các báo cáo chuyên ngành, số lượng doanh nghiệp sản xuất bao bì giấy và in ấn tại Việt Nam hiện nay đã lên tới hơn 14.000 doanh nghiệp, cho thấy sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt của ngành hàng này.

Đây cũng chính là thách thức buộc các doanh nghiệp trong ngành phải không ngừng đổi mới công nghệ và nâng cao chất lượng sản phẩm để tồn tại và phát triển. Bởi các sàn TMĐT và khách hàng ngày càng yêu cầu cao hơn về chất lượng bao bì, từ độ bền, khả năng chống sốc cho đến tính thẩm mỹ và thân thiện với môi trường.

Có thể thấy, thị trường bao bì giấy tại Việt Nam đang ở một ngã rẽ quan trọng. Mặc dù tốc độ tăng trưởng đã chậm lại, nhưng sự bùng nổ của TMĐT đã tạo ra một lực đẩy mạnh mẽ, đảm bảo nhu cầu ổn định và tiềm năng phát triển lâu dài.

Để biến tiềm năng thành hiện thực, các doanh nghiệp cần chủ động nắm bắt xu hướng, đầu tư vào công nghệ và chất lượng, từ đó không chỉ đáp ứng mà còn dẫn dắt thị trường, góp phần vào sự phát triển chung của nền kinh tế số tại Việt Nam.

Tùng Lâm