Phát triển kinh tế hợp tác xã nâng cao đời sống đồng bào dân tộc thiểu số

Kinh tế tập thể đóng vai trò quan trọng hỗ trợ người dân vùng dân tộc thiểu số thoát nghèo bền vững.

Đông Giang và La Dạ là 2 xã thuần đồng bào dân tộc thiểu số, nằm ở khu vực phía Đông tỉnh Lâm Đồng. Những năm gần đây, đời sống người dân từng bước thay đổi nhờ phát triển kinh tế hợp tác xã, kết hợp với chuyển đổi cây trồng, chăn nuôi và phát triển dịch vụ.

Đòn bẩy từ kinh tế hợp tác xã

Xã Đông Giang được thành lập trên cơ sở sáp nhập hai xã Đông Giang và Đông Tiến, có diện tích hơn 205 km², dân số trên 5.000 người, chủ yếu là đồng bào K’ho, Raglai. Trước đây, cuộc sống của bà con chủ yếu dựa vào nông nghiệp truyền thống, trồng bắp, mía và điều, năng suất thấp, thu nhập bấp bênh.

Từ khi phát triển mô hình kinh tế tập thể, Đông Giang có bước chuyển mình rõ rệt. Toàn xã hiện có 3 hợp tác xã nông nghiệp hoạt động hiệu quả gồm: HTX Nông Trang Trại Xanh, HTX Dịch vụ Nông nghiệp Đông Giang và HTX Dịch vụ Nông nghiệp Đông Tiến. Các HTX này không chỉ hỗ trợ bà con về giống, kỹ thuật, mà còn liên kết với doanh nghiệp để tiêu thụ sản phẩm ổn định.

Vườn cao su ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số xã Đông Giang.

Bí thư Đảng ủy xã Phạm Duy Hiền cho biết: “Chúng tôi xem kinh tế hợp tác xã là đòn bẩy quan trọng giúp bà con thoát nghèo. Khi liên kết trong cùng một chuỗi sản xuất, người dân không còn phải lo đầu ra, đồng thời học được cách làm ăn bài bản, biết tính toán chi phí, lợi nhuận như những người làm kinh tế thực thụ”.

Không chỉ phát triển cây trồng chủ lực, Đông Giang còn chú trọng khôi phục sản phẩm truyền thống như heo đen, dê cỏ, cơm lam… vừa giữ gìn bản sắc văn hóa, vừa tăng thêm thu nhập. Hiện xã hướng tới xây dựng sản phẩm OCOP đặc trưng, gắn với thương hiệu địa phương.

Nhờ đầu tư thủy lợi như hồ Saluon, đập tràn Suối Thị và hệ thống kênh mương nội đồng, người dân đã chủ động hơn trong tưới tiêu. Cùng với đó, chính sách hỗ trợ giống, vật tư, khuyến nông được triển khai đồng bộ, giúp nâng cao năng suất và giá trị nông sản.

Nhờ vậy, mỗi năm xã Đông Giang thu về hơn 6,3 tỷ đồng từ cây trồng lợi thế như bắp lai, cao su, điều, mía. Riêng khai thác mủ cao su đạt khoảng 130 tấn, đem lại giá trị ước tính 20 tỷ đồng.

Ông K’ Văn Xí, người dân xã Đông Giang chia sẻ: “Trước kia, chúng tôi chỉ trồng bắp và mía, năm nào hạn là coi như mất trắng. Từ khi có các hợp tác xã trồng dưa lưới, bà con được học hỏi kinh nghiệm trồng cây. Đồng thời khi tham gia HTX, bà con được bao tiêu sản phẩm nên kinh tế ổn định hơn. Giờ mỗi năm, tôi có thể để dành được ít tiền lo cho con học hành, sửa lại nhà”.

Cùng với sản xuất nông nghiệp, các mô hình chăn nuôi heo đen bản địa cũng được phát triển mạnh. Đông Giang hiện có gần 90 hộ nuôi, với gần 400 con. Việc bảo tồn giống địa phương không chỉ mang ý nghĩa văn hóa mà còn mở ra hướng đi kinh tế mới cho người dân miền núi.

Phát triển nông nghiệp gắn với du lịch sinh thái

Cách Đông Giang không xa, xã La Dạ cũng là vùng thuần đồng bào dân tộc thiểu số, nơi phong trào phát triển kinh tế tập thể đang lan tỏa mạnh mẽ. Toàn xã hiện có 4 HTX nông nghiệp và 1 công ty cổ phần du lịch Đa Mi, hoạt động hiệu quả, góp phần đáng kể vào việc nâng cao đời sống nhân dân.

Các HTX ở La Dạ tập trung vào sản xuất nông nghiệp tổng hợp và dịch vụ du lịch, tiêu biểu như HTX Nông nghiệp tổng hợp La Dạ, HTX Sản xuất Kinh doanh dịch vụ Đa Mi, HTX Tổng hợp Nông nghiệp Du lịch Đa Mi và HTX Công nông Thủy Thoa.

Bà con đã chuyển đổi cơ cấu cây trồng phù hợp với thổ nhưỡng, hướng đến các loại cây ăn quả có giá trị cao như sầu riêng, măng cụt, bơ, cà phê. Bên cạnh đó, chăn nuôi bò, heo, dê được tổ chức quy mô hơn, áp dụng kỹ thuật phòng bệnh, tiêm phòng định kỳ.

Du khách thích thú tham quan vườn sầu riêng tại xã La Dạ.

Một điểm sáng tại La Dạ là việc gắn nông nghiệp với du lịch sinh thái. Nhiều hộ gia đình tận dụng vườn cây trái để mở điểm tham quan, trải nghiệm hái quả, thưởng thức đặc sản địa phương. Du khách đến không chỉ được ngắm cảnh mà còn mua sản phẩm ngay tại vườn, giúp người dân tiêu thụ nông sản thuận lợi và được giá hơn.

Theo Bí thư Đảng ủy xã La Dạ Nguyễn Minh Phương, xã khuyến khích bà con phát triển thương mại, dịch vụ gắn với nông nghiệp bền vững. Xã định hướng phát triển du lịch sinh thái vườn, để mỗi hộ dân vừa là nông dân, vừa là người làm du lịch, giới thiệu văn hóa, ẩm thực và cảnh quan đặc trưng của La Dạ.

Chính quyền địa phương thường xuyên tổ chức tập huấn khoa học kỹ thuật, chuyển giao công nghệ mới trong trồng trọt, chăn nuôi; hỗ trợ người dân tiếp cận vốn vay ưu đãi, ứng dụng chuyển đổi số trong quảng bá sản phẩm.

Anh Đào Kim Tuấn, người dân thôn Đa Mi, chia sẻ: “Bà con không còn ngại học kỹ thuật nữa. Tôi được tập huấn trồng sầu riêng, học cách bón phân hợp lý, phòng bệnh đúng cách. Cây khỏe, trái sai, bán được giá. Cả nhà có thêm thu nhập, mua được xe mới, con cái được học hành đàng hoàng”.

Sự phát triển kinh tế HTX tại Đông Giang và La Dạ không chỉ cải thiện kinh tế mà còn gắn kết cộng đồng. Trong tương lai, 2 xã dự kiến mở rộng HTX, kết hợp sản xuất nông nghiệp, du lịch sinh thái và chế biến sản phẩm OCOP. Việc liên kết sản xuất theo chuỗi giá trị, áp dụng công nghệ cao và đa dạng hóa sản phẩm sẽ giúp nông dân tăng thu nhập, quảng bá văn hóa địa phương và phát triển kinh tế bền vững.

Lê Trang