Phát triển hạ tầng để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế

Trên tuyến cao tốc Bắc Nam phía Đông hiện có 1.222 km, đường 4 làn xe hạn chế, không có làn dừng khẩn cấp liên tục tại các đoạn cửa khẩu Hữu Nghị - Chi Lăng dài 43 km, Mai Sơn - Cam Lộ 465 km, Quảng Ngãi - Phan Thiết 580 km và Mỹ Thuận - Cà Mau 134 km. Để đáp ứng nhu cầu vận tải, Bộ Xây dựng kiến nghị đầu tư mở rộng 6 làn xe đoạn từ Hà Nội đến TP. Hồ Chí Minh, gồm 18 dự án thành phần với chiều dài 1.144 km, sơ bộ tổng mức đầu tư mở rộng hơn 152.000 tỷ đồng.

Trước đó, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã yêu cầu các thành viên Ban Chỉ đạo các công trình, dự án quan trọng quốc gia, rà soát, tập trung tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc, đẩy nhanh thủ tục chuẩn bị đầu tư các dự án; thúc đẩy hoàn thành mục tiêu cả nước có 3.000 km đường bộ cao tốc trong năm nay, 1.000 km đường ven biển, các dự án đường sắt, đường bộ kết nối Bắc Nam…, cụ thể hóa Chiến lược Phát triển kinh tế - xã hội đến năm 2020 và Nghị quyết số 13-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương khóa XI về xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng đồng bộ nhằm đưa nước ta cơ bản trở thành nước công nghiệp theo hướng hiện đại vào năm 2020. Trong đó, hạ tầng giao thông là một trong 4 nhóm lĩnh vực trọng tâm với yêu cầu bảo đảm kết nối các trung tâm kinh tế lớn với nhau và với các đầu mối giao thông cửa ngõ bằng hệ thống giao thông đường bộ.

TS. Nguyễn Đức Kiên, nguyên Tổ trưởng Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng cho biết, cơ sở kết cấu hạ tầng đã, đang và sẽ đóng góp vai trò quan trọng cho phát triển kinh tế toàn cầu nói chung và đặc biệt quan trọng đối với các nước đang phát triển như Việt Nam. Kết nối giao thông vận tải là một trong những yếu tố quan trọng góp phần vào sự thành công của tăng trưởng kinh tế vì nó kết nối trực tiếp giữa cung (sản xuất) và cầu (thị trường).

Thực tế phát triển kinh tế - xã hội cho thấy, việc các phương tiện cơ giới tiêu tốn nhiều nhiên liệu hóa thạch gây ô nhiễm môi trường đến nay là một trong những yếu tố quan trọng để xem xét đầu tư kết cấu hạ tầng giao thông, khi Việt Nam hướng đến mục tiêu Net Zero. Cùng với đó, giao thông phải được cải thiện bằng cách phát triển mạng lưới cơ sở hạ tầng và ưu tiên cải thiện khả năng kết nối giữa các phương thức vận tải.

Số liệu của Bộ Xây dựng cho thấy, tổng chiều dài đường bộ nước ta hiện nay khoảng 350.000 km, với gần 3.000 km đường cao tốc (dự kiến cuối năm 2025) và khoảng 25.000 km đường quốc lộ. Trong giai đoạn 2021 - 2025, việc phát triển tuyến đường cao tốc được chú trọng đã từng bước nâng cao năng lực và cơ bản đáp ứng được nhu cầu vận tải, nâng cao được năng lực cạnh tranh của nền kinh tế, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội khá rõ nét.

Riêng đối với tuyến đường sắt Bắc Nam, việc quyết định đầu tư với tổng mức đầu tư gần 70 tỷ USD, trong đó bao gồm các loại chi phí giải phóng mặt bằng, chi phí xây dựng, chi phí quản lý hoàn toàn có thể do các doanh nghiệp Việt Nam đảm nhận. Chi phí thiết bị và chi phí tư vấn có thể kết hợp giữa thuê, mua với chuyển giao công nghệ kèm điều kiện chuyển giao công nghệ. Như vậy, chỉ riêng phần xây dựng kết cấu hạ tầng đã có thể tạo ra hàng chục tỷ USD giá trị tăng thêm so với kế hoạch 5 năm 2026 - 2030 khi chưa có phương án xây dựng tuyến đường cao tốc này. Ngoài ra còn khoảng 250.000 việc làm được tạo mới trong thời gian triển khai dự án là những con số đóng góp đáng kể góp phần cho tăng trưởng kinh tế với tốc độ cao.

Theo nhận định của các chuyên gia, việc đầu tư xây dựng phát triển cơ sở hạ tầng đường bộ, đường sắt được các doanh nghiệp trong nước tham gia với thời gian thi công toàn tuyến trong thời gian khoảng 10 năm. Dự kiến, đến hết năm 2035 khi tuyến đường hoàn thành, Việt Nam sẽ đạt được nhiều kết quả như mở ra khả năng huy động các loại vốn của xã hội cho đầu tư phát triển kinh tế. Trong đó, vốn ngân sách nhà nước đầu tư được xem như vốn mồi cho các lĩnh vực mà các doanh nghiệp Việt Nam chưa có khả năng tham gia, phần vốn xây dựng kết cấu hạ tầng sử dụng nguồn vốn nhàn rỗi trong xã hội thông qua các hình thức PPP.

“Kết cấu hạ tầng giao thông vận tải đồng bộ sẽ kéo giảm chi phí trực tiếp đóng góp cho nền kinh tế, cũng như thúc đẩy gia tăng nhu cầu đi lại, lưu thông của hàng hóa, phát triển dịch vụ, góp phần tạo việc làm và thu nhập. Hạ tầng giao thông phát triển cũng là một trong những yếu tố quan trọng thu hút đầu tư nước ngoài vào Việt Nam”, các chuyên gia khẳng định.

Tuyết Anh