Phát triển du lịch tâm linh gắn với tín ngưỡng thờ Mẫu

Tọa lạc bên bờ sông Hồng thuộc địa phận xã Đông Cuông. Từ lâu, đền Đông Cuông đã nổi danh là ngôi đền gửi gắm niềm tin, lòng thành kính của người dân và du khách thập phương. Đền thờ chính Mẫu Thượng Ngàn - Mẫu Đệ nhị trong tục thờ Mẫu Tam phủ của người Việt; thờ Thần Vệ quốc và các vị anh hùng dân tộc hy sinh trong các cuộc khởi nghĩa chống giặc ngoại xâm. Lễ hội truyền thống đền Đông Cuông được cộng đồng duy trì, thực hành, lưu truyền từ thế hệ này sang thế hệ khác, có tính lan tỏa mạnh mẽ trong đời sống văn hóa tâm linh của cộng đồng các dân tộc nơi đây.

Đã thành thông lệ, dịp đầu năm từ tháng Giêng đến tháng 3 (âm lịch) và cuối năm từ tháng 8 đến hết tháng 12 (âm lịch), các thanh đồng trên mọi miền đất nước thường về đền Đông Cuông để lễ Mẫu và "bắc ghế hầu Thánh". Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ nói chung và thờ Mẫu Thượng Ngàn nói riêng trong sinh hoạt tín ngưỡng dân gian đã xuất hiện từ lâu đời ở Đông Cuông, tồn tại và có sức sống lâu bền trong Nhân dân, nhất là khi “Thực hành tín ngưỡng thờ Mẫu Tam phủ của người Việt” được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Đền Đông Cuông là điểm nhấn tâm linh tín ngưỡng của đông đảo Nhân dân và du khách thập phương trong hành trình du lịch văn hóa tâm linh, nhớ về nguồn cội. Mỗi năm có hàng trăm ngàn lượt du khách từ khắp các tỉnh, thành trong cả nước tìm về dâng hương kính Mẫu, vãn cảnh đền và cầu nguyện cho quốc thái dân an, cầu lộc, cầu tài, cầu bình an.

Chị Phạm Thị Kiều ở thôn Đức An, xã Đông Cuông tâm sự: "Trong tâm thức của mỗi người dân chúng tôi, đền Đông Cuông, Mẫu Thượng Ngàn đã gắn liền với sông núi, hóa thân thành thần bản địa để nâng đỡ, che chở cho đồng bào các dân tộc trong vùng quanh năm mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, cuộc sống an lành, hạnh phúc. Trên mảnh đất linh thiêng này, mỗi dịp lễ hội muôn dân trăm họ từ mọi miền về đây để tỏ lòng thành kính dâng lên Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn và các vị thần linh, các anh hùng, nghĩa sĩ phù hộ, chở che để muôn dân được ấm no, hạnh phúc".

Bà Hà Thị Hương Mai - Phó Chủ tịch UBND xã Đông Cuông chia sẻ: "Cùng với sự đầu tư của các cấp, các ngành thì người dân địa phương là nhân tố quan trọng để gìn giữ, phát huy các giá trị lịch sử văn hóa của di tích đền Đông Cuông. Các hoạt động của Lễ hội đền Đông Cuông luôn nhận được sự tham gia nhiệt tình của đông đảo bà con, du khách gần xa tạo sức lan tỏa sâu rộng giá trị lịch sử, văn hóa truyền thống của địa phương".

Cũng là một trong những nơi thờ tự nổi tiếng trong tín ngưỡng thờ Mẫu, đền Tuần Quán ở phường Yên Bái được biết đến là địa điểm linh thiêng, được xem như điểm đến không thể thiếu trong hành trình du lịch tâm linh của người dân và du khách gần xa mỗi mùa lễ hội đầu xuân.

Ông Nguyễn Minh Thọ - Tổ trưởng Tổ Quản lý Di tích đền Tuần Quán cho biết: "Cứ vào 3/3 (âm lịch) hằng năm, nơi đây lại tổ chức Lễ hội giỗ Mẫu để tỏ lòng thành kính, biết ơn và tưởng nhớ công lao của Mẫu Liễu Hạnh - vị thần cao nhất thờ ở đền Tuần Quán, thu hút hàng ngàn người dân, du khách trong và ngoài tỉnh đến tham quan, chiêm bái, vãn cảnh và dâng hương cầu tài lộc, bình an".

Trải qua các thời kỳ lịch sử, đền không chỉ là nơi sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của nhân dân và du khách mà còn trở thành nơi ghi dấu những sự kiện, những mốc lịch sử quan trọng của đất nước gắn liền với tên tuổi các anh hùng dân tộc, các chí sĩ yêu nước, là địa điểm tập hợp lực lượng, ủng hộ quyên góp phục vụ kháng chiến.

Năm 2005, đền Tuần Quán đã được công nhận là Di tích lịch sử - văn hóa cấp tỉnh - nơi sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của đa số Nhân dân trong và ngoài tỉnh với nhiều di tích vật thể và phi vật thể còn lưu giữ.

Ông Nguyễn Ngọc Hà - Phó Chủ tịch UBND phường Yên Bái cho biết: "Việc duy trì tổ chức lễ hội không chỉ khẳng định việc bảo tồn, phát huy nét văn hóa đặc sắc tín ngưỡng thờ Mẫu của dân tộc mà còn là nguồn cổ vũ, động viên Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân phường quyết tâm hơn nữa, hoàn thành tốt nhiệm vụ bảo tồn di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch".

Việc phát huy các giá trị văn hóa phi vật thể, trong đó có tín ngưỡng thờ Mẫu gắn liền với di tích lịch sử, văn hóa lâu đời sẽ giúp phát triển loại hình du lịch tâm linh. Đó cũng là một trong những điều kiện để các xã, phường của tỉnh hướng đến mục tiêu kết nối vùng hình thành các tour du lịch tìm hiểu lịch sử văn hóa, cảnh quan, tham quan chiêm bái, tạo điểm nhấn bảo tồn di sản văn hóa gắn với phát triển du lịch bền vững.

Bùi Lê Minh