Phát triển du lịch gắn với tăng trưởng xanh, bền vững

Khu du lịch cộng đồng Pù Luông (Thanh Hóa) thu hút khách du lịch trong nước và quốc tế. Ảnh: Hoa Mai/TTXVN

Chủ đề này cho thấy sự cần thiết của các giải pháp đồng bộ, nhất quán trong phát triển du lịch gắn với bảo tồn tài nguyên, thể hiện trách nhiệm với môi trường và cộng đồng, góp phần tăng trưởng kinh tế đi đôi với phát triển bền vững.

Chung tay kiến tạo

Tại Diễn đàn Du lịch cấp cao năm 2025 với chủ đề "Định hình tương lai ngành du lịch: Hướng tới chuyển đổi số và chuyển đổi xanh" (trong khuôn khổ Hội chợ Du lịch quốc tế TP Hồ Chí Minh lần thứ 19, đầu tháng 9), Phó Thủ tướng Mai Văn Chính nhấn mạnh cần chuyển từ tư duy “tăng trưởng bằng mọi giá” sang tư duy “phát triển bền vững”, từ chỗ chỉ coi du lịch là một ngành dịch vụ sang nhìn nhận đây là ngành kinh tế sáng tạo, gắn kết và chia sẻ giá trị - nơi hội tụ văn hóa, kinh tế, môi trường và công nghệ.

Theo Phó Thủ tướng, Việt Nam có nhiều tiềm năng khác biệt, cơ hội nổi trội, lợi thế cạnh tranh để phát triển du lịch như môi trường hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn; kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội ngày càng hoàn thiện; kho tàng di sản văn hóa, lịch sử phong phú; ẩm thực độc đáo; thiên nhiên đa dạng, tươi đẹp; con người thân thiện, nghĩa tình; chi phí hợp lý và dịch vụ ngày càng chuyên nghiệp, chất lượng cao.

Đề cập phát triển du lịch bền vững, có trách nhiệm từ góc độ cơ quan quản lý nhà nước, Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) Nguyễn Trùng Khánh cho rằng, ngành Du lịch đang đứng trước cơ hội lịch sử nhờ sự quan tâm của cả hệ thống chính trị và toàn xã hội. Thị trường khách quốc tế còn nhiều dư địa tăng trưởng khi đã có chính sách thuận lợi về thị thực và xuất nhập cảnh. Việt Nam có tiềm năng đáp ứng các xu hướng du lịch mới như du lịch bền vững, có trách nhiệm với môi trường và xã hội; lựa chọn điểm đến ít đông đúc; chuyển từ “tham quan” sang “trải nghiệm”; du lịch chăm sóc sức khỏe; du lịch gia đình đa thế hệ; du lịch thiết kế lịch trình bằng AI… Đây là cơ sở để du lịch Việt Nam phát triển bền vững, vừa khai thác tiềm năng, vừa đáp ứng nhu cầu du khách trong bối cảnh toàn cầu hóa và số hóa.

Chung định hướng phát triển du lịch bền vững, Chủ tịch UBND TP Hồ Chí Minh Nguyễn Văn Được khẳng định, du lịch là một trong những trụ cột để Thành phố xây dựng “siêu đô thị” quốc tế, hướng tới nhóm 100 thành phố tốt nhất thế giới, trở thành trung tâm kinh tế, tài chính, du lịch châu Á. Thành phố sẽ hoàn thiện chiến lược phát triển du lịch bền vững, đưa du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, gắn với tăng trưởng xanh và chuyển đổi số.

Rừng dừa nước Bảy Mẫu tại phường Hội An Đông (Đà Nẵng) có diện tích lên đến hơn 100 hecta, là một trong những điểm sáng về làm du lịch cộng đồng hiệu quả từ rừng ngập mặn ven biển. Ảnh: Đỗ Trưởng/TTXVN

Hướng đến giải pháp căn cơ

Phó Thủ tướng Mai Văn Chính cho rằng, để du lịch Việt Nam phát triển nhanh, bền vững cần tiếp tục hoàn thiện thể chế, đổi mới tư duy phát triển du lịch; tăng cường hành động và mở rộng hợp tác quốc tế theo hướng chuyển đổi số, chuyển đổi xanh. Đặc biệt, cần ứng dụng mô hình quản trị thông minh, chia sẻ dữ liệu và tri thức để xây dựng hệ sinh thái du lịch thông minh, xanh và bền vững. Việt Nam cần nghiên cứu xây dựng bộ nguyên tắc về "du lịch số và du lịch xanh" làm khuôn khổ chuẩn mực chung, khuyến khích các quốc gia và doanh nghiệp áp dụng, để du lịch toàn cầu phát triển hài hòa, có trách nhiệm và bền vững.

Theo Phó Thủ tướng, cần đẩy mạnh liên kết vùng và liên kết ngành trong phát triển du lịch; phát triển chuỗi giá trị du lịch bền vững, gắn kết với nông nghiệp, văn hóa, môi trường, khoa học - công nghệ và thương mại, dịch vụ; đầu tư mạnh cho nguồn nhân lực; hỗ trợ doanh nghiệp, thúc đẩy hợp tác công - tư, phát triển mô hình du lịch số và du lịch xanh.

Ông Nguyễn Trùng Khánh, Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cho biết, đơn vị với vai trò “nhạc trưởng” sẽ tập trung nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước, triển khai giải pháp trọng tâm, định hướng phát triển du lịch theo chiều sâu, chất lượng, chuyên nghiệp, xây dựng thương hiệu. Việt Nam sẽ phát triển sản phẩm du lịch nghỉ dưỡng cao cấp, chăm sóc sức khỏe, nông nghiệp, sinh thái, mạo hiểm, chữa bệnh, ẩm thực… hướng tới tầm vóc điểm đến thế giới, gắn với phát huy giá trị di sản và bản sắc văn hóa dân tộc.

Ngành Du lịch, địa phương và doanh nghiệp sẽ chú trọng nâng cao chất lượng dịch vụ, mang lại trải nghiệm đặc sắc cho du khách; phát triển hệ thống doanh nghiệp có năng lực cạnh tranh, tham gia sâu vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Ở góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch Hội đồng quản trị Công ty Du lịch Vietravel nhận định, phát triển du lịch dưới bất kỳ hình thức nào, bên cạnh những lợi ích kinh tế và xã hội, cũng tiềm ẩn nguy cơ gây tổn hại đến văn hóa và môi trường nếu không được quản lý chặt chẽ. Sự xuất hiện của du khách và các hoạt động du lịch có thể làm thay đổi hoặc làm mất đi tập quán, truyền thống địa phương. ăn hóa bản địa có thể bị thương mại hóa, mất tính chân thực và giá trị bản sắc. Hoạt động du lịch cũng có thể gây ô nhiễm môi trường, làm giảm chất lượng nước, không khí, đất đai, suy giảm tài nguyên. Vì vậy, các doanh nghiệp du lịch cần hợp tác chặt chẽ với cộng đồng địa phương, đồng thời đào tạo nhân viên và cung cấp thông tin cho du khách về tầm quan trọng của việc tôn trọng giá trị văn hóa, tuân thủ quy tắc bảo vệ môi trường, góp phần phát triển du lịch theo hướng tăng trưởng xanh, bền vững.

Từ góc độ phát triển điểm đến du lịch theo hướng bền vững, Thạc sĩ Phan Thanh Vịnh, Trường Đại học Tài chính - Marketing cho rằng, du lịch bền vững đã trở thành xu thế toàn cầu, phản ánh yêu cầu cân bằng giữa phát triển kinh tế, bảo tồn tài nguyên và duy trì lợi ích xã hội. Trong bối cảnh biến đổi khí hậu, suy thoái tài nguyên và áp lực xã hội, đây là hướng tiếp cận tất yếu nhằm bảo đảm sự hài hòa giữa tăng trưởng kinh tế, bảo vệ môi trường và giữ gìn giá trị văn hóa. Phát triển điểm đến du lịch bền vững không chỉ dừng ở bảo tồn, mà còn là quá trình đổi mới và thích ứng toàn diện, giúp ứng phó hiệu quả với các thách thức toàn cầu. Các bên liên quan cần chú trọng duy trì sự cân bằng giữa khả năng cung ứng của điểm đến và nhu cầu của du khách, để bảo đảm phát triển hài hòa, bền vững, mang lại những chuyển biến tích cực cho cộng đồng.

Thanh Trà (TTXVN)