Phát triển doanh nghiệp Nhà nước không chỉ là yêu cầu kinh tế

“Vị trí, vai trò của doanh nghiệp nhà nước (DNNN) trong những lĩnh vực quan trọng, xương sống của nền kinh tế trong giai đoạn tới, khi đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới, rất cần các giải pháp thiết thực, từ thống nhất nhận thức đến nâng cao hiệu quả, năng lực cạnh tranh cho khối các DN này”.

Đó là khẳng định chung được đưa ra tại hội thảo khoa học “Vai trò của DNNN trong các ngành trọng yếu của nền kinh tế: Góc nhìn từ ngành hàng không”, do Bộ Biên tập Tạp chí Cộng sản, Ban Chính sách, chiến lược Trung ương và Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội đồng tổ chức chiều 14/10.

DNNN đóng góp vào nền kinh tế còn hạn chế

Các ý kiến tham luận tại hội thảo đều thống nhất, khi đất nước bước vào kỷ nguyên mới, vị trí và vai trò của DNNN tiếp tục được khẳng định và được định hướng bởi chủ trương, đường lối của Đảng về phát triển kinh tế nhà nước cũng như việc sắp xếp, đổi mới và phát triển DNNN.

Hội thảo khoa học “Vai trò của DNNN trong các ngành trọng yếu của nền kinh tế: Góc nhìn từ ngành hàng không”

Đánh giá sự phát triển kinh tế nhà nước từ Tổng công ty Hàng không Việt Nam, PGS. TS. Vũ Văn Phúc, nguyên Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản cho rằng, Hãng hàng không Quốc gia (Vietnam Airlines) là lực lượng nòng cốt trong thực hiện các nhiệm vụ chính trị, kinh tế, quốc phòng, an sinh xã hội và đối ngoại quốc gia. Suốt 30 năm qua, Vietnam Airlines đã sát cánh cùng đất nước trong những thời khắc khó khăn nhất.

“Ba thập kỷ hình thành và phát triển là nền tảng vững chắc để Vietnam Airlines tiếp tục hành trình cống hiến, với khát vọng không ngừng nâng tầm vị thế hàng không Việt Nam trên bầu trời thế giới. Trong bối cảnh mới, để cạnh tranh lành mạnh và phát triển bền vững, Vietnam Airlines phải tâm huyết, trách nhiệm, nỗ lực vươn lên vì dịch vụ hàng không có đặc thù. Trong quá trình thuê, mua sắm tàu bay, trang thiết bị phải bảo đảm tuân thủ đúng pháp luật, công khai, minh bạch, chống tiêu cực, tham nhũng, lãng phí. Vietnam Airlines chú trọng nâng cao chất lượng dịch vụ để phục vụ hành khách ngày một tốt hơn”, PGS. TS. Vũ Văn Phúc chỉ rõ.

Vietnam Airlines - DNNN không ngừng nâng tầm vị thế hàng không Việt Nam trên bầu trời thế giới - Ảnh: VNA

Khẳng định thể chế, cơ chế quản lý DNNN trong những năm qua đã từng bước củng cố và hoàn thiện, song ông Phùng Quốc Hiển, nguyên Phó Chủ tịch Quốc hội, chuyên gia tư vấn cao cấp Hội đồng Lý luận Trung ương nhìn nhận, đã có một số bất cập trong cơ chế quản lý đang dần bộc lộ, cần phải tiếp tục được hoàn thiện sửa đổi, để DNNN đáp ứng vận hội mới trong kỷ nguyên phát triển mới. Từ đó DNNN tập trung vào những lĩnh vực then chốt, địa bàn quan trọng, quốc phòng, an ninh, giúp ổn định kinh tế vĩ mô, định hướng, điều tiết, dẫn dắt, thúc đẩy kinh tế, xã hội trở thành động lực quan trọng của nền kinh tế.

“Tuy tổng tài sản của các DNNN tăng, vốn chủ sở hữu tăng, doanh số tăng nhưng chuyển vốn của khối DN này không cao, lợi nhuận trước thuế thấp, chưa tương xứng với nguồn lực tiềm tàng của DNNN đóng góp vào nền kinh tế còn hạn chế. Qua kiểm tra, giám sát cho thấy, một số DNNN đã vi phạm một số nguyên tắc trong quản lý sản xuất kinh doanh: Nguyên tắc tuân thủ quy luật của kinh tế thị trường, nguyên tắc tuân thủ pháp luật, nguyên tắc về quản trị DN, nguyên tắc về hoạt động tài chính, nguyên tắc công khai minh bạch,…”, ông Hiển chỉ ra.

Ít nhất 3 DNNN trong nhóm có doanh thu lớn nhất thế giới

Hiện nay, trong quá trình xây dựng dự thảo Nghị quyết về phát triển KTNN, Chính phủ đang xem xét, đề xuất một số mục tiêu rất cụ thể, trong đó có phấn đấu hình thành một số tập đoàn, DNNN có quy mô đủ lớn, có sức cạnh tranh quốc tế, hướng tới ít nhất 3 DN trong nhóm 500 DN có doanh thu lớn nhất thế giới; 100% tập đoàn, tổng công ty Nhà nước áp dụng nguyên tắc quản trị tiên tiến theo chuẩn mực của OECD.

Ông Vũ Hồng Thanh, Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội yêu cầu, những mục tiêu này của Chính phủ cần phải được triển khai đồng bộ một số nhóm giải pháp, ví dụ như hoàn thiện cơ chế huy động và sử dụng vốn; phát huy hiệu quả nguồn lực nhà nước; mở rộng hợp tác công tư; khuyến khích DNNN dẫn dắt chuỗi liên kết với DNTN, thúc đẩy chuyển đổi số toàn diện, gắn phát triển kinh tế với bảo vệ môi trường và trách nhiệm xã hội.

Cùng với đó, cần xem xét cơ chế hình thành hệ sinh thái đổi mới sáng tạo trong khu vực Nhà nước với trung tâm nghiên cứu quỹ đầu tư mạo hiểm trong các lĩnh vực năng lượng, hạ tầng, logistics, công nghệ số. Bởi quan điểm của Đảng và Nhà nước luôn nhất quán: NDNN là lực lượng vật chất quan trọng của nền kinh tế, là công cụ để Nhà nước định hướng, điều tiết thúc đẩy phát triển bền vững, bảo đảm tiến bộ và công bằng của xã hội.

Các đại biểu tại hội thảo nêu rõ vai trò và mục tiêu của DNNN trong giai đoạn phát triển mới

Vận dụng Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng, ông Vũ Hồng Thanh chỉ rõ, kinh tế Nhà nước giữ vai trò chủ đạo, DNNN giữ vị trí then chốt trong những ngành, lĩnh vực trọng điểm, trọng yếu, thiết yếu của nền kinh tế, góp phần bảo đảm các cân đối lớn, ổn định kinh tế vĩ mô và đảm bảo an ninh quốc gia. Do đó, phát triển DNNN không chỉ là yêu cầu kinh tế, còn là nhiệm vụ chính trị gắn với xây dựng nền kinh tế độc lập, tự chủ trong hội nhập quốc tế sâu rộng.

“Dự thảo văn kiện Đại hội XIV của Đảng sắp tới tiếp tục yêu cầu đổi mới kinh tế Nhà nước, trọng tâm là DNNN theo các chuẩn mực quốc tế. Tăng cường hiệu quả và có vai trò dẫn dắt bảo đảm các cân đối lớn, định hướng chiến lược, vì vậy các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước cần xác định rõ sứ mệnh, trách nhiệm trong giai đoạn mới. Chủ động xây dựng chiến lược phát triển dài hạn gắn với yêu cầu hội nhập, phát triển bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh và sức lan tỏa trong nền kinh tế. Cần coi đổi mới trong quản trị là khâu đột phá, lấy hiệu quả và trách nhiệm xã hội là thước đo, đồng thời đẩy mạnh, chuyển đổi xanh phát triển năng lượng tái tạo, logistics thông minh, ứng dụng công nghệ cao những lĩnh vực DNNN có lợi thế đi đầu mở đường”, Phó Chủ tịch Quốc hội Vũ Hồng Thành mong muốn.

Thực tế những năm qua, các DNNN đã đảm nhận vai trò “xương sống” ở nhiều lĩnh vực quan trọng của nền kinh tế, giúp Nhà nước bảo đảm an ninh năng lượng, an ninh lương thực, thông suốt giao thông vận tải… Đây là những công cụ điều tiết quan trọng, để Nhà nước thực thi vai trò định hướng, can thiệp vào nền kinh tế khi cần thiết, bảo vệ đất nước, người dân khỏi những biến động của thị trường và thiên tai.

Trong bối cảnh biến động toàn cầu ngày càng phức tạp, đồng thời bảo đảm độc lập, tự chủ cho nền kinh tế và an ninh quốc gia, khu vực DNNN, đặc biệt các ngành trọng yếu cần phải tiếp tục phải lớn mạnh trong bối cảnh mới, tạo động lực cho kinh tế Việt Nam phát triển mạnh mẽ, vững chắc trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc.

Nguyễn Quỳnh/VOV.VN