Phát triển công nghiệp Lâm Đồng: Ðường lớn đã mở

Khu dân cư Cụm công nghiệp Nam Hà. Ảnh: Ngọc Lân

An cư cho lạc nghiệp

Với hàng loạt công trình mà ngành chức năng đề xuất nhưng Lễ khởi động Khu nhà ở công nhân Khu công nghiệp (KCN) Hàm Kiệm II (xã Hàm Kiệm) được chọn là một trong những công trình chào mừng kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 (2/9/1945 - 2/9/2025) của tỉnh. Theo đó, ngày 19/8/2025, sự kiện đặc biệt trên đã diễn ra, với việc khởi động các lô chung cư còn lại theo quy mô dự án được chấp thuận chủ trương đầu tư là 20 khối nhà chung cư, diện tích sàn xây dựng là 423.664 m2; 72 căn nhà riêng lẻ. Trong đó, lô chung cư B2 với 280 căn hộ đã được chủ đầu tư xây dựng năm 2016. Sự tiếp nối này để sau khi hoàn thành sẽ tạo ra quỹ nhà ở gồm 5.552 căn hộ cùng các công trình hạ tầng xã hội kèm theo.

Qua lựa chọn trên cho thấy sự quan tâm, kỳ vọng của tỉnh trong giải quyết chuyện an cư cho công nhân. Đây không chỉ là vấn đề ưu tiên mà còn là cơ sở để tạo lợi thế cạnh tranh trong thu hút các nhà đầu tư thứ cấp và nguồn lao động chất lượng về đầu tư, làm việc tại KCN Hàm Kiệm II nói riêng và các KCN trên địa bàn tỉnh nói chung.

Thực tế, ngoài KCN Hàm Kiệm II, KCN Hàm Kiệm I đã quy hoạch khu đất gần 14 ha và cũng đang xây dựng chung cư nhà ở xã hội cho công nhân. Còn các KCN đang giải phóng mặt bằng và kêu gọi đầu tư trên địa bàn tỉnh đều có tính đến quỹ đất xây dựng nhà ở cho công nhân. Trong khi đó, với các KCN đã hoạt động nhiều năm nay, đó là điều xa xỉ và rất khó bổ sung. Ban Quản lý các KCN tỉnh có đề xuất hướng giải quyết và thực tế, không phải KCN nào cũng có lối mở cho việc khó nhưng cần phải làm này.

KCN Lộc Sơn (nay thuộc phường B’lao) rộng 183 ha được thành lập từ năm 2020, đã thu hút 55 dự án đầu tư trong và ngoài nước, giải quyết việc làm cho gần 4.400 lao động nhưng hiện chưa có nhà ở cho công nhân. Hiện tại, chưa tìm được quỹ đất cho khu nhà ở công nhân của KCN này. Trong khi đó, KCN Tâm Thắng (nay thuộc xã Cư Jút) được thành lập năm 2002 với diện tích 179,199 ha, đã thu hút được 47 dự án đầu tư, giải quyết việc làm cho hơn 2.000 lao động và không có khu nhà ở cho công nhân nhưng hiện có hướng ra.

Trong tháng 7/2025, tại 1 cuộc họp, Ban Quản lý các KCN tỉnh đề xuất với lãnh đạo tỉnh: “Chỉ đạo Sở Xây dựng, Sở Tài chính và chính quyền địa phương tham mưu UBND tỉnh rà soát những trụ sở công dôi dư sau sắp xếp tại xã Cư Jút để chuyển đổi công năng thành nhà ở công nhân hoặc xem xét bố trí đất quy hoạch, xây dựng nhà ở cho người lao động làm việc trong KCN”.

Còn KCN Phú Bình rộng 246 ha (nay thuộc xã Tân Hội và xã Đức Trọng), Ban Quản lý các KCN tỉnh đang mời gọi nhà đầu tư hạ tầng với tổng vốn đầu tư khoảng 2.200 tỷ đồng, đồng thời cũng kiến nghị UBND tỉnh sớm phê duyệt quy hoạch phân khu xây dựng khu dân cư với quy mô 35,6 ha để phục vụ cho KCN Phú Bình.

Sản xuất ở Khu công nghiệp Hàm Kiệm II. Ảnh: Ngọc Lân

Giải tỏa và lấp đầy

Đã 5 năm, kể từ khi được xây dựng hạ tầng kỹ thuật từ nguồn vốn ngân sách, KCN Lộc Sơn có tỷ lệ lấp đầy đạt 87,29%. Nhờ vậy, 7 tháng năm 2025, doanh thu của các doanh nghiệp tại đây khoảng 7.362,34 tỷ đồng, kim ngạch xuất khẩu đạt 150,92 triệu USD và nộp ngân sách 502,82 tỷ đồng. Nhưng bên cạnh vẫn còn khoảng 17 ha đất công nghiệp chưa được giải phóng mặt bằng (GPMB).

Tương tự, KCN Phú Hội (nay thuộc xã Đức Trọng) được thành lập từ năm 2017, đến nay đã lấp đầy 75,02% diện tích. Theo đó, 7 tháng năm 2025, doanh thu của các doanh nghiệp tại KCN khoảng 2.722,34 tỷ đồng, kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 29,75 triệu USD và nộp ngân sách 8,97 tỷ đồng. Và bên cạnh vẫn còn 14,71 ha chưa GPMB.

Không chỉ thế, trên địa bàn tỉnh có 3 KCN đang thực hiện công tác GPMB, chưa xây dựng hạ tầng. Điều đáng chú ý, cả 3 KCN này đều có diện tích rất lớn, gấp nhiều lần so với các KCN hiện hữu. Nhất là KCN Sơn Mỹ I (thuộc xã Sơn Mỹ) có tổng diện tích đến 1.070 ha. Theo đó, có phân kỳ, vào giai đoạn 1, từ quý I/2018 - quý IV/2020 tập trung công tác đền bù GPMB và đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng 615,25 ha. Còn giai đoạn 2, từ quý I/2021 - quý IV/2025 đền bù GPMB và đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng 454,75 ha.

Tiếp đến là KCN Sơn Mỹ 2 - giai đoạn 1(thuộc xã Sơn Mỹ) có diện tích 468,35 ha. Dù công tác thu hồi đất, đền bù giải tỏa, lựa chọn đơn vị tư vấn xây dựng giá đất cho đền bù tại 2 KCN trên còn chậm so với tiến độ đề ra, nhưng qua rà soát ban đầu, phần lớn đất ở đây đều là đất nông nghiệp, chỉ một số ít liên quan đến đất ở. Vả lại, ở xã cũng đã quy hoạch khu tái định cư dành cho các hộ dân bị ảnh hưởng nên khi vào nước rút thì việc GPMB ở đây không đến nỗi kéo dài.

Còn KCN Nhân Cơ 2 (xã Nhân Cơ) với diện tích 400 ha thì chưa được đầu tư khu tái định cư nên chưa thể thực hiện công tác đền bù, GPMB. Ban Quản lý các KCN tỉnh đề nghị UBND tỉnh tiếp tục chỉ đạo xã Nhân Cơ khẩn trương tổ chức lập quy hoạch, bố trí khu tái định cư cho người dân bị thu hồi đất và xây dựng nhà ở công nhân, chuyên gia làm việc trong KCN tại bán đảo Thôn 5, xã Nhân Cơ để có cơ sở triển khai công tác đền bù giải phóng mặt bằng theo quy định.

Với quỹ đất quá lớn cho GPMB để phát triển công nghiệp trên, việc khó khăn là tất yếu. Điều đáng quan tâm là bên cạnh đó, tỉnh cũng đang có 1 quỹ đất sạch lớn cho thu hút đầu tư, tập trung tại các KCN nằm ven biển như: Hàm Kiệm I, Hàm Kiệm II, Tân Đức, Tuy Phong, Sông Bình... Thế nên, trong sự cạnh tranh với các tỉnh, thành kề bên, việc nâng tỷ lệ lấp đầy ở các KCN này là nhiệm vụ cũng khó khăn không kém gì GPMB, khi nội tại đang vướng như tính giá đất cụ thể... Nhưng với tỷ lệ lấp đầy các KCN hiện tại đạt 49,24%, trong đó có sự đóng góp lớn từ các KCN như: Phan Thiết I đã lấp đầy 100%, Tâm Thắng 97,01%, Phan Thiết II 81,92%... Lâm Đồng đang đứng trước cơ hội thu hút đầu tư lớn.

Thời gian gần đây, trước biến động của sáp nhập tỉnh, các nhà đầu tư vẫn về khu vực ven biển của Lâm Đồng bởi sức hút của thị trường phát triển công nghiệp dịch chuyển theo quy luật khách quan, của lợi thế cạnh tranh mà tỉnh đã nỗ lực tạo ra thời gian qua.

Bất chấp vướng mắc, khó khăn, với thành tựu, tiềm năng và cả cơ hội, công nghiệp Lâm Đồng đã ở trạng thái đang bay lên. Và đường bay để cao hơn, xa hơn bao giờ cũng ngược gió. Thế nên, việc tập trung giải quyết các trở ngại được ví như gió ngược ấy cũng là khi đưa công nghiệp Lâm Đồng phát triển bền vững.

Trên địa bàn tỉnh có 14/15 KCN đã được chấp thuận đầu tư với quy mô 3.950,97/4.022,62 ha và 1/15 KCN (KCN Phú Bình) với quy mô 246 ha đang kêu gọi nhà đầu tư; trong đó, có 4/14 KCN với nguồn vốn đầu tư từ ngân sách và 10/14 KCN đầu tư từ nguồn vốn khác với tổng vốn đầu tư đăng ký khoảng 11.337,20 tỷ đồng. Các KCN trên địa bàn tỉnh hiện có 163 dự án đang hoạt động với doanh thu đạt khoảng 19.084,34 tỷ đồng, kim ngạch xuất khẩu khoảng 400,17 triệu USD, nộp ngân sách khoảng 664,59 tỷ đồng, giải quyết việc làm cho khoảng 18.699 người.

Bích Nghị .