Phát triển công nghiệp hỗ trợ theo hướng tự chủ

Nhiều dư địa phát triển

Lãnh đạo UBND TPHCM cho biết, CNHT trên địa bàn phát triển mạnh từ năm 2009. Trong đó, chủ yếu tập trung vào các ngành dệt may, da giày, cơ khí, điện - điện tử, chế biến gỗ. Hiện thành phố đã hình thành các ngành công nghiệp sản xuất nguyên phụ liệu cho ngành dệt may (sản xuất sợi, dệt vải, chỉ may, dây kéo, nhuộm...), da giày (thuộc da, sản xuất đế giày, mũ giày...), cơ khí (sản xuất kim loại, sản phẩm từ kim loại, sản xuất máy móc thiết bị, phụ tùng cho các ngành công nghiệp ô tô, xe máy và các phương tiện vận tải khác...), điện - điện tử (sản xuất linh kiện điện tử, thiết bị dây dẫn điện, cáp quang...).

Hiện trên địa bàn TPHCM có trên 3.000 DN sản xuất, kinh doanh trong lĩnh vực CNHT. Số liệu cho thấy, tại các khu công nghiệp (KCN), khu chế xuất, từ 2021 đến nay, có 211 dự án thuộc lĩnh vực CNHT với tổng vốn đầu tư đăng ký đạt hơn 1,53 triệu USD, chiếm tỷ trọng đáng kể trong tổng cơ cấu đầu tư sản xuất - kinh doanh tại các KCN, khu chế xuất.

Trong đó, DN có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) đầu tư 71 dự án CNHT với tổng vốn hơn 216 triệu USD; DN trong nước đầu tư 140 dự án CNHT với tổng vốn hơn 1,31 tỷ USD. Đáng chú ý, khu vực kinh tế tư nhân trong nước đóng vai trò ngày càng rõ nét trong lĩnh vực này. Các ngành CNHT có mức độ thu hút đầu tư cao gồm: Cơ khí, điện tử, nhựa - cao su, phần mềm, dệt may phụ trợ, dịch vụ công nghiệp với tổng vốn đầu tư cao và tiềm năng tham gia sâu vào chuỗi cung ứng.

Theo lãnh đạo Sở Tài chính TPHCM, cơ khí chính xác và sản xuất chế tạo đang là một trong những trụ cột quan trọng của nền công nghiệp hiện đại. Ngành này có tốc độ tăng trưởng 9,28%/năm trong thời gian qua cho thấy nỗ lực vượt bậc từ phía DN, sự hỗ trợ đồng hành từ Nhà nước, cùng xu hướng gia tăng đầu tư vào lĩnh vực này của DN trong và ngoài nước.

Sản xuất tại Công ty Cổ phần công nghiệp Đông Hưng - TPHCM. Ảnh: Hương Chi

Bà Trịnh Thị Hồng Châu - Giám đốc Công ty TNHH sản xuất, dịch vụ, thương mại cơ khí Kim Chung đánh giá, thời gian qua, một số sản phẩm cơ khí được sản xuất đạt chất lượng tốt, tương đương với chất lượng sản phẩm của các quốc gia phát triển trong khu vực. Hiện nhu cầu của thị trường CNHT rất lớn nên nhiều DN đã mạnh dạn đầu tư để nâng cao năng lực sản xuất, chú trọng phát triển các dòng sản phẩm chất lượng, hướng vào xuất khẩu sản phẩm cơ khí. Tuy vậy, chuỗi cung ứng đối với thị trường trong nước vẫn còn hạn chế, đây vừa là thách thức, nhưng cũng là cơ hội cho DN.

Mở khu công nghiệp chuyên ngành

Nhằm đón đầu cơ hội từ các hiệp định thương mại tự do mà Việt Nam đã ký, TPHCM đã có quy hoạch và điều chỉnh phát triển các khu, cụm công nghiệp để phục vụ phát triển CNHT. Theo đó, thành phố quy hoạch hơn 300 ha tại KCN Bàu Bàng mở rộng, KCN Bắc Tân Uyên 1 (chuyên ngành cơ khí) gần 800 ha.

Thành phố cũng phát triển phân khu công nghiệp hỗ trợ trong các KCN mới như KCN Phạm Văn Hai; xây dựng mô hình nhà xưởng cao tầng, phù hợp cho DN nhỏ và vừa; đồng thời, thí điểm chuyển đổi mô hình 5 KCN, khu chế xuất hiện hữu, gồm: Tân Thuận, Tân Bình, Hiệp Phước, Cát Lái và Bình Chiểu theo hướng công nghiệp công nghệ cao, xanh và thân thiện môi trường, giảm dần các ngành thâm dụng lao động và tài nguyên.

Ông Trần Bá Dương - Chủ tịch HĐQT Tập đoàn Thaco cho biết, việc hình thành KCN chuyên ngành cơ khí sẽ góp phần giải quyết tình trạng thiếu hụt nguồn nguyên liệu, tiết kiệm thời gian, chi phí vận chuyển, đồng thời tạo cơ hội cho các DN, đặc biệt là DN vừa và nhỏ đẩy mạnh hợp tác hỗ trợ lẫn nhau, cùng phát triển. Điều này sẽ thu hút các tập đoàn đa quốc gia đầu tư các dự án quy mô lớn tại Việt Nam.

Về chính sách, lãnh đạo UBND TPHCM cho biết, thành phố có nhiều chính sách hỗ trợ doanh nghiệp CNHT đầu tư, mở rộng sản xuất và kết nối các kênh phân phối; xây dựng các chương trình kết nối cung cầu sản phẩm CNHT, hỗ trợ DN tham gia sâu vào các chuỗi cung ứng toàn cầu; xây dựng các KCN chuyên ngành như điện tử, cơ khí, công nghệ cao, gắn với chuyển đổi số và phát triển xanh. Thành phố cũng hỗ trợ DN tham gia hội chợ trong nước và quốc tế, đặc biệt tại các thị trường khó tính. Các dự án sản xuất sản phẩm CNHT thuộc danh mục ưu tiên được miễn, giảm tiền thuê đất, thuê mặt nước và hưởng ưu đãi thuế theo quy định. Ngoài ra, DN nhỏ và vừa sản xuất sản phẩm CNHT ưu tiên được tiếp cận chính sách hỗ trợ pháp lý; Hỗ trợ đến 50% chi phí các hoạt động thử nghiệm, kiểm định, giám định chất lượng.

Hương Chi