Phát huy vai trò 'Đội quân công tác', BĐBP đồng hành cùng nhân dân biên giới, hải đảo xóa đói, giảm nghèo bền vững
Trong suốt tiến trình cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn nhấn mạnh vai trò của dân vận và mối quan hệ máu thịt giữa quân với dân. Người từng dạy: 'Việc dân vận rất quan trọng. Dân vận kém thì việc gì cũng kém. Dân vận khéo thì việc gì cũng thành công'. Quán triệt sâu sắc tư tưởng của Người, hơn 66 năm qua, BĐBP luôn xác định rõ vai trò 'Đội quân công tác', chủ động, sáng tạo triển khai nhiều chương trình, phong trào, mô hình giúp dân với phương châm 'trọng dân, gần dân, hiểu dân, học dân và có trách nhiệm với nhân dân'... Những hoạt động ấy không chỉ giúp đồng bào xóa đói, giảm nghèo, mà còn góp phần xây dựng nền biên phòng toàn dân vững chắc, củng cố thế trận lòng dân bền chặt nơi biên cương Tổ quốc.

Mô hình “Thanh niên làm chủ biên giới” của tuổi trẻ BĐBP tỉnh An Giang góp phần bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia. Ảnh: Chiến Khu
Phát huy hiệu quả các phong trào, mô hình giúp dân bằng trách nhiệm, trái tim và hành động
Thời gian qua, với phương châm “ba bám” (bám đơn vị, bám địa bàn, bám chủ trương, chính sách); “bốn cùng” (cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng nói tiếng đồng bào), bằng những việc làm cụ thể, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP đã có nhiều chủ trương mang tính đột phá trong xây dựng, triển khai các chương trình, phong trào, mô hình thiết thực, có sức lan tỏa sâu rộng trong xã hội, như: “Cán bộ tăng cường xã”, "Xuân Biên phòng ấm lòng dân bản", “Nâng bước em tới trường-Con nuôi đồn biên phòng”, “Thầy thuốc quân hàm xanh”, “Thầy giáo quân hàm xanh”, “Mái ấm cho người nghèo nơi biên giới, hải đảo”, “Xóa nhà tạm, nhà dột nát”, "Đồng hành cùng phụ nữ biên cương", “Bò giống giúp người nghèo nơi biên giới”, “Ánh sáng vùng biên”, “Biên cương đêm hội trăng rằm”...
Nổi bật là chủ trương đưa cán bộ Biên phòng tăng cường cho các xã biên giới đặc biệt khó khăn được triển khai từ năm 1998 để tham gia xây dựng hệ thống chính trị, phát triển kinh tế-xã hội và củng cố quốc phòng-an ninh. Trong số đó, nhiều cán bộ BĐBP đã trở thành đảng ủy viên, cán bộ chủ chốt cấp xã, huyện, là cầu nối vững chắc giữa cấp ủy, chính quyền và nhân dân. Đặc biệt, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, các đồng chí cán bộ tăng cường xã không chỉ làm tốt công tác chuyên môn, mà còn gần gũi, gắn bó mật thiết với nhân dân, cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng nói tiếng đồng bào, giúp củng cố lòng tin và huy động sức dân xây dựng quê hương, biên giới.
Mô hình “Phân công đảng viên đồn Biên phòng phụ trách hộ gia đình” phát huy hiệu quả tích cực với gần 8.700 đảng viên đồn Biên phòng phụ trách hơn 34.600 hộ dân. Các đồng chí trực tiếp tuyên truyền, hướng dẫn sản xuất, phổ biến pháp luật, hỗ trợ trong thiên tai, dịch bệnh... Nhờ đó, hàng nghìn hộ thoát nghèo, hàng vạn hộ trở thành gia đình văn hóa tiêu biểu. Nhiều đảng viên được nhân dân tin yêu, là chỗ dựa tinh thần của cả bản làng, thực sự là “cầu nối” quan trọng giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân ở khu vực biên giới.
Chương trình “Nâng bước em tới trường-Con nuôi đồn biên phòng” đã và đang nâng đỡ, chắp cánh ước mơ cho hơn 25.900 học sinh có hoàn cảnh khó khăn, trong đó, gần 2.200 em được nuôi dưỡng tại các đơn vị Biên phòng, với tổng kinh phí trên 152 tỷ đồng (tính từ năm 2016 đến nay). Hình ảnh những “bố nuôi quân hàm xanh” lặng lẽ từng ngày đưa đón “con nuôi” đến trường, đồng hành cùng các em từ bữa ăn, giấc ngủ đến từng buổi học, đã trở thành biểu tượng sinh động của tình quân dân nơi biên giới. Song song với đó, các mô hình “Bò giống giúp người nghèo nơi biên giới”, “Đồng hành cùng phụ nữ biên cương”, “Xuân Biên phòng ấm lòng dân bản”, “Biên cương đêm hội trăng rằm”... đã huy động nguồn lực xã hội hóa lên đến hàng trăm tỷ đồng, trao tặng hàng chục nghìn con giống, căn nhà, học bổng, suất quà... giúp bà con có sinh kế ổn định, yên tâm bám đất, giữ làng, giữ bản. Nhiều hộ gia đình từ chỗ trông chờ, ỷ lại đã chuyển sang chủ động sản xuất, vươn lên thoát nghèo bền vững.
Không chỉ dừng lại ở vật chất, các chương trình mang đậm tính nhân văn còn khơi dậy khát vọng vươn lên, nâng cao dân trí, thay đổi nếp nghĩ, cách làm trong đồng bào. Các mô hình “Tiết học biên cương”, “Tay kéo Biên phòng”, “Truyền thanh bản xa”, “Hãy làm sạch biển”... thể hiện rõ nét vai trò, trách nhiệm và tấm lòng của người lính quân hàm xanh trong hành trình đồng hành cùng nhân dân nơi biên giới, hải đảo.
Gắn công tác dân vận với xây dựng thế trận lòng dân và nền biên phòng toàn dân vững chắc
Có thể nói, mỗi phong trào, chương trình giúp dân của BĐBP đều được lồng ghép chặt chẽ với nhiệm vụ quốc phòng-an ninh, xây dựng cơ sở chính trị địa phương vững mạnh, từ đó, tạo chuyển biến rõ rệt về nhận thức và hành động trong nhân dân, củng cố niềm tin của đồng bào các dân tộc với Đảng, Nhà nước, Quân đội và BĐBP. Điển hình như mô hình “Phân công đảng viên đồn Biên phòng phụ trách hộ gia đình”, các cán bộ, đảng viên BĐBP không chỉ là người hướng dẫn kỹ thuật canh tác, phòng bệnh, mà còn là “người bạn tâm giao”, kịp thời nắm bắt tư tưởng, dư luận xã hội, giải quyết các vướng mắc từ cơ sở. Những buổi xuống bản, những cuộc trò chuyện quanh bếp lửa hồng, những lần cùng bà con đi nương, làm lúa... đã làm sâu sắc thêm tình cảm giữa bộ đội và nhân dân, đúng như lời Bác Hồ dạy: “Việc gì có lợi cho dân phải hết sức làm, việc gì có hại cho dân phải hết sức tránh”.
Phát huy vai trò nòng cốt của các đội vận động quần chúng; cán bộ, chiến sĩ của các đơn vị BĐBP đã chủ động tuyên truyền chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, đấu tranh, phản bác các luận điệu sai trái, âm mưu “diễn biến hòa bình”..., qua đó, góp phần giữ vững ổn định chính trị-xã hội khu vực biên giới. Trong điều kiện đồng bào dân tộc thiểu số ở vùng sâu, vùng xa còn khó khăn, nhận thức pháp luật còn hạn chế, sự kiên trì, linh hoạt, mềm dẻo của cán bộ BĐBP trong công tác dân vận là yếu tố quyết định. Nhiều địa phương biên giới đã ghi nhận sự đóng góp to lớn của cán bộ, chiến sĩ BĐBP trong xây dựng hệ thống chính trị cơ sở. Đặc biệt, từ sau khi thực hiện Kết luận số 68-KL/TW ngày 05/02/2020 của Ban Bí thư Trung ương Đảng, Hướng dẫn số 31-HD/BTCTW ngày 01/7/2020 của Ban Tổ chức Trung ương về việc “Thực hiện tăng thêm cấp ủy viên là cán bộ đồn Biên phòng tham gia cấp ủy cấp huyện, cấp xã biên giới, hải đảo”, hàng trăm cán bộ BĐBP được giới thiệu tham gia cấp ủy cấp huyện, xã, góp phần trực tiếp nâng cao năng lực lãnh đạo, điều hành ở cơ sở. Các đồng chí không chỉ giúp ổn định chính trị, mà còn khơi dậy tinh thần đoàn kết, chủ động vươn lên trong cán bộ, đảng viên, quần chúng ở địa phương.

Cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Mường Nhà, BĐBP tỉnh Điện Biên giúp dân thu hoạch lúa. Ảnh: Anh Dũng
Không chỉ dừng lại ở địa bàn trong nước, các mô hình như “Ánh sáng vùng biên”, khám chữa bệnh xuyên biên giới, hỗ trợ học sinh Lào, Campuchia... còn góp phần thắt chặt quan hệ đoàn kết, hữu nghị với nước bạn, xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, ổn định, hợp tác, cùng phát triển. Hiệu quả của các chương trình giúp dân không chỉ đo đếm bằng con số kinh tế, mà còn ở sự đổi thay sâu sắc trong đời sống, trong tư duy, trong khối đại đoàn kết toàn dân tộc nơi biên cương. Đó cũng chính là minh chứng sống động nhất cho hiệu quả công tác dân vận khéo mà Bác Hồ từng căn dặn: “Bao nhiêu lợi ích đều vì dân. Bao nhiêu quyền hạn đều vì dân”.
Phát huy truyền thống, lan tỏa trách nhiệm, nhân lên niềm tin
Từ thực tiễn sinh động và hiệu quả của các chương trình, phong trào, mô hình giúp dân, có thể khẳng định: BĐBP luôn là lực lượng tiên phong, nòng cốt trong thực hiện công tác dân vận, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” nơi tuyến đầu Tổ quốc. Để tiếp tục phát huy hiệu quả các phong trào, chương trình, mô hình giúp dân xóa đói, giảm nghèo ở khu vực biên giới trong tình hình mới, toàn lực lượng cần tập trung thực hiện tốt một số nhiệm vụ trọng tâm sau:
Một là, tiếp tục quán triệt sâu sắc và tổ chức thực hiện nghiêm túc, hiệu quả các chỉ thị, nghị quyết của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, biên giới, hải đảo. Trong đó, cần xác định rõ quan điểm phát triển toàn diện, bền vững kinh tế-xã hội phải gắn chặt với củng cố quốc phòng-an ninh, xây dựng thế trận lòng dân vững chắc, tạo nền tảng phát triển nhanh và ổn định lâu dài.
Hai là, đẩy mạnh công tác phối hợp liên ngành, liên địa phương một cách thực chất, hiệu quả, nhằm phát huy sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị trong công tác dân vận. Chủ động huy động các nguồn lực xã hội hóa để mở rộng quy mô, phạm vi triển khai các phong trào, chương trình, mô hình giúp dân, bảo đảm sát thực tiễn, phù hợp đặc thù từng địa bàn, từng đối tượng.
Ba là, chú trọng xây dựng, bồi dưỡng đội ngũ cán bộ làm công tác dân vận, nhất là đội ngũ cán bộ trực tiếp phụ trách địa bàn cơ sở. Cán bộ phải hội đủ phẩm chất “vừa hồng, vừa chuyên”, có bản lĩnh chính trị vững vàng, kỹ năng vận động tốt, am hiểu phong tục, ngôn ngữ, văn hóa dân tộc thiểu số và nắm chắc địa bàn. Đồng thời, cần tăng cường gắn lý luận với thực tiễn, nâng cao khả năng tham mưu, chủ động xử lý các tình huống phát sinh từ cơ sở.
Bốn là, nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác tuyên truyền, vận động nhân dân, nhất là trong đấu tranh phòng, chống các loại tội phạm, tệ nạn xã hội, chống di cư tự do, xuất nhập cảnh trái phép và các luận điệu sai trái, thù địch... Song song với đó, cần kịp thời phát hiện, bồi dưỡng và nhân rộng các mô hình tiêu biểu, điển hình tiên tiến trong công tác dân vận; coi đây là giải pháp quan trọng để lan tỏa những giá trị tích cực, tạo sức lan tỏa sâu rộng trong cộng đồng.
Năm là, tăng cường vai trò tham mưu với Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng trong thực hiện chính sách đặc thù đối với khu vực biên giới, hải đảo; đồng thời, chủ động ứng dụng công nghệ thông tin, công nghệ số vào công tác quản lý địa bàn, nắm chắc tình hình, kịp thời phát hiện, xử lý các vấn đề nảy sinh, hỗ trợ nhân dân phát triển sản xuất, nâng cao đời sống. Cùng với đó, cần chú trọng công tác sơ kết, tổng kết các mô hình giúp dân để rút kinh nghiệm, hoàn thiện, nâng cao chất lượng thực tiễn. Đặc biệt, tiếp tục phát huy hiệu quả công tác đối ngoại biên phòng, tăng cường xây dựng mối quan hệ hữu nghị, tin cậy, phối hợp chặt chẽ với chính quyền, lực lượng bảo vệ biên giới và nhân dân nước láng giềng, tạo môi trường hòa bình, ổn định cho hợp tác và phát triển bền vững.
Với bản lĩnh chính trị vững vàng, phẩm chất tốt đẹp của “Bộ đội Cụ Hồ”, cán bộ, chiến sĩ BĐBP sẽ tiếp tục sát cánh cùng nhân dân, phát huy vai trò “Đội quân công tác” trên trận tuyến xóa đói, giảm nghèo, góp phần xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, ổn định, hợp tác và phát triển bền vững, bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia trong mọi tình huống.
Thiếu tướng Vũ Quốc Ân, Ủy viên Ban Thường vụ Đảng ủy, Phó Chính ủy BĐBP