Phát hiện hài cốt 'chiến binh Tràng An' gần 13.000 năm tuổi với vết thương ở cổ

Ngày 9/9, Ban Quản lý di sản thế giới Tràng An (Ninh Bình) đã có báo cáo kết quả phát hiện khảo cổ học về việc khai quật được một bộ xương người tiền sử có niên đại khoảng gần 13.000 năm trước (12.500-12.000), thuộc giai đoạn cuối Kỷ Băng hà được bảo tồn tốt.

Bộ xương người tiền sử "chiến binh Tràng An" gần 13.000 năm được phát hiện gần như hoàn chỉnh.

Theo đó, nhóm nghiên cứu SUNDASIA khai quật được bộ xương người trong quá trình khảo cổ tại hang Thung Bình 1, thuộc Di sản Thế giới Quần thể danh thắng Tràng An. Đây là bộ xương còn có thể lấy mẫu DNA ty thể người cổ xưa nhất từng được phát hiện tại Việt Nam.

Các phân tích cho thấy cá thể này là một nam giới, cao khoảng 1,7m và qua đời khoảng 35 tuổi. Nguyên nhân dẫn đến cái chết của “chiến binh” là do vết thương ở cổ bởi một mũi lao có đầu nhọn bằng đá thạch anh, trên mũi lao còn lưu giữ dấu vết gia công sửa chữa của con người. Điều này hé lộ bằng chứng cổ xưa nhất về xung đột giữa các quần thể người tiền sử tại khu vực lục địa Đông Nam Á.

Các nhà khoa học đã thu thập và giải mã thành công DNA ty thể cổ xưa nhất từng được phát hiện tại Việt Nam.

Đây là cột mốc lịch sử khi lần đầu tiên trên thế giới các nhà khoa học đã thu thập và giải mã thành công DNA ty thể cổ xưa nhất của con người tại Việt Nam, nơi điều kiện khí hậu nóng ẩm vốn rất hạn chế khả năng bảo tồn vật chất di truyền.

Di cốt được phát hiện gần như hoàn chỉnh cùng với DNA còn nguyên vẹn, tổn thương ở xương sườn cổ bởi mũi lao bằng đá thạch anh. Tuy nhiên, trong hang động lại không tìm thấy bất kỳ công cụ thạch anh nào khác và nhận định rất có thể đây là “công nghệ ngoại lai” có nguồn gốc từ nơi khác.

Các nhà khoa học thu thập hộp sọ và các mảnh xương từ những khối trầm tích. Lượng collagen trong xương không đủ để xác định niên đại trực tiếp nhưng việc định tuổi bằng đồng vị carbon phóng xạ từ các mẫu than tìm thấy gần mộ cho thấy bộ xương có niên đại 12.000 đến 12.500 năm tuổi.

Quá trình khảo cổ, phân tích các nhà khoa học xác định cái chết của “chiến binh” là do vết thương ở cổ bởi một mũi lao có đầu nhọn bằng đá thạch anh.

Các nhà khoa học xác định vết thương đâm vào cổ bên phải của người đàn ông và làm gãy xương sườn cổ dẫn đến nhiễm trùng, gây tử vong. Bằng chứng nhiễm trùng ở xương sườn cổ cho thấy người đàn ông này đã sống sót sau chấn thương thêm một thời gian trước khi qua đời.

Phân tích di truyền từ DNA cũng khẳng định "chiến binh" này mang dòng máu lai giữa Nam Á và người bản địa Đông Nam Á. Bộ xương người tiền sử cổ xưa này đã được thẩm định nghiêm ngặt bởi hơn 20 trường đại học hàng đầu thế giới, trong đó có sự xác nhận của Viện Đại học Copenhagen (Đan Mạch), một trung tâm nghiên cứu danh tiếng về cổ sinh học và nhân học.

Bộ xương người tiền sử được khai quật trong quá trình khảo cổ tại hang Thung Bình 1, thuộc Di sản Thế giới Quần thể danh thắng Tràng An.

Ngay sau đó, bộ xương được bọc kín, đặt an vị trong quách làm bằng gỗ nguyên khối, đổ nhựa thông phủ kín rồi đậy nắp chắc chắn, nhằm bảo quản lâu dài không bị hư hỏng và đặt tại Điện Tam Thế, chùa Bái Đính.

Hiện nay ngoài bộ xương người tiền sử gần 13.000 năm tuổi và hai bộ hài cốt người tiền sử khác được đặt tại chùa Bái Đính.

Trần Nghị