Phát hiện dược liệu quý hiếm 'nguy cấp' dưới tán rừng đặc dụng Quảng Trị

Ngày 6/8, Giám đốc Ban quản lý rừng đặc dụng Nam Quảng Trị Trương Quang Trung cho hay, nằm về phía Nam của tỉnh Quảng Trị, Ban quản lý rừng đặc dụng Nam Quảng Trị được thiên nhiên ưu ái ban tặng kho tàng tài nguyên đa dạng về sinh học phong phú và quý giá. Với địa hình chủ yếu là núi đồi của dãy Trường Sơn hùng vĩ tạo nên một bức tranh đa dạng, nơi các hệ sinh thái rừng tự nhiên và khe suối đan xen, duy trì và nuôi dưỡng hàng ngàn loài động thực vật đặc hữu và nguy cấp.

Hiện Ban quản lý rừng đặc dụng Nam Quảng Trị quản lý trên 60.926,67 ha rừng và đất lâm nghiệp. Công tác quản lý bảo vệ rừng và bảo tồn đa dạng sinh học là một nhiệm vụ chính trị được đặt lên hàng đầu, đảm bảo phối hợp thường xuyên và liên tục giữa Ban quản lý, hai Hạt kiểm lâm khu bảo tồn và lực lượng khoán bảo vệ rừng. Trong 6 tháng đầu năm nay đã tổ chức được 510 đợt tuần tra bảo vệ rừng với 1.543 lượt người tham gia; tháo gỡ 76 bẫy động vật rừng, phá hủy 1 lán trại trái phép, đẩy đuổi 10 đối tượng vào rừng trái phép. “Hoạt động tuần tra bảo vệ rừng không chỉ nhằm kịp thời phát hiện, ngăn chặn hành vi xâm hại, khai thác gỗ, săn bắt động vật hoang dã trái phép mà còn góp phần duy trì ổn định hệ sinh thái rừng, bảo tồn các loài động vật rừng, thực vật rừng - nhất là các loài quý hiếm”, ông Trương Quang Trung cho biết.

Trong quá trình tuần tra mới đây, lực lượng Ban quản lý và Kiểm lâm tiểu khu đã ghi nhận lại sự phân bố của loài Thất diệp nhất chi hoa (thường gọi là Bảy lá một hoa), loài có tên khoa học Paris polyphylla Smith, thuộc họ Trọng lâu (Triliaceae) tại tiểu khu 652A thuộc Khu bảo tồn thiên nhiên Bắc Hướng Hóa. Đây là một loài cây dược liệu quý hiếm thuộc nhóm IIA - Nghị định 84/2021/NĐ-CP và Thông tư 27/2025/TT-BNNMT, được xếp mức "Nguy cấp" (EN) trong Sách Đỏ Việt Nam.

Bảy lá một hoa là loài thực vật thân thảo sinh trưởng dưới tán rừng ẩm thường xanh, đóng vai trò quan trọng trong hệ sinh thái rừng tự nhiên, phản ánh mức độ nguyên sinh của hệ sinh thái rừng, tính ổn định của thảm thực vật dưới tán rừng tự nhiên và minh chứng rõ nét về giá trị đa dạng sinh học phong phú, đồng thời việc bắt gặp loài ngoài tự nhiên cung cấp cơ sở khoa học để xác định vùng phân bố.

Bảy lá một hoa (Thất diệp nhất chi hoa), trong kinh nghiệm dân gian đây là một loài dược liệu quý có nhiều công dụng như thanh nhiệt giải độc, chữa sốt và rắn độc cắn được cộng đồng địa phương khai thác và sử dụng từ lâu đời.

Ngày nay, Bảy lá một hoa được biết đến với nhiều công dụng thông qua các công trình nghiên cứu được công bố; chính vì vậy loài đã bị khai thác quá mức phục vụ nhu cầu thương mại, dẫn đến sự suy giảm nghiêm trọng số lượng phân bố trong tự nhiên, nếu không có các biện pháp bảo vệ nghiêm ngặt và sự tham gia tích cực của cộng đồng địa phương, nguy cơ tuyệt chủng ngoài tự nhiên là rất lớn.

Thông qua công tác tuần tra bảo vệ rừng đã phát hiện loài Thất diệp nhất chi hoa (Bảy lá một hoa) có ý nghĩa quan trọng, khẳng định sự phân bố tự nhiên của loài tại tiểu khu 652A phục vụ công tác xây dựng phương án bảo tồn, kết hợp nghiên cứu nhân giống trong thời gian tới trên lâm phần Khu bảo tồn thiên nhiên Bắc Hướng Hóa. Ngoài ra, việc bảo tồn loài Thất diệp nhất chi hoa có ý nghĩa thiết thực trong công tác duy trì và phát triển đa dạng sinh học, đồng thời góp phần thực hiện trách nhiệm bảo tồn và phát triển nguồn gen cây dược liệu tại địa phương. "Sự tồn tại của loài Bảy lá một hoa không chỉ là di sản quý báu mà thiên nhiên ban tặng, mà còn là minh chứng sinh động cho trách nhiệm, tâm huyết và niềm tự hào của những người đã lựa chọn gắn bó cả cuộc đời mình với công tác bảo vệ và gìn giữ màu xanh của núi rừng", Giám đốc Ban quản lý rừng đặc dụng Nam Quảng Trị Trương Quang Trung chia sẻ.

Ban quản lý rừng đặc dụng Nam Quảng Trị tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm tăng cường tuần tra, kiểm soát, bảo vệ nguyên vẹn diện tích rừng được giao quản lý. Phối hợp chặt chẽ với các lực lượng chức năng, chính quyền địa phương để đẩy mạnh công tác truyền thông, tuyên truyền và vận động cộng đồng cùng tham gia gìn giữ, phát huy giá trị đa dạng sinh học của khu rừng đặc dụng, góp phần bảo tồn các nguồn gen động vật, thực vật rừng quý hiếm cho hôm nay và các thế hệ mai sau.

Hữu Thành

Đăng Trần